In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1965-08-17 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels Barak 33.

Van: Feldman-Kan, Ruth (via haar moeder Johanna Kan-Kaufmann) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp, barak 6 Datum: 1944-06-15 Onderwerp: pogingen om ‘O’ te pakken te krijgen, want hij zou dinsdag vertrekken; vorige week zij O dat hij hun kwestie vrijlating) na zijn terugkomst zou behandelen; een brief naar de Reichcommissaris?; het bezoek van T. aan Westerbork werd afgewezen; moeder verhuisde vandaag naar barak 84, ‘dus weer vlak tegenover mij’; Ruth kreeg vandaag nog haar verjaardagscadeau van haar moeder; letters uit koper, die hier erg leuk gemaakt worden; vanmorgen een prettig gesprek gehad met een collega, Hongaarse van geboorte; ze is een schat, haar man is ook zo sympathiek; over hun en hun eigen huwelijk; vannacht is een patiënt overleden, naast vader; Ruth moest steeds zijn handen vasthouden, hij was haar zo dankbaar…

Van: Feldman-Kan, Ruth (via haar moeder Johanna Kan-Kaufmann) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp, barak 6 Datum: 1944-06-15 Onderwerp: pogingen om ‘O’ te pakken te krijgen, want hij zou dinsdag vertrekken; vorige week zij O dat hij hun kwestie vrijlating) na zijn terugkomst zou behandelen; een brief naar de Reichcommissaris?; het bezoek van T. aan Westerbork werd afgewezen; moeder verhuisde vandaag naar barak 84, ‘dus weer vlak tegenover mij’; Ruth kreeg vandaag nog haar verjaardagscadeau van haar moeder; letters uit koper, die hier erg leuk gemaakt worden; vanmorgen een prettig gesprek gehad met een collega, Hongaarse van geboorte; ze is een schat, haar man is ook zo sympathiek; over hun en hun eigen huwelijk; vannacht is een patiënt overleden, naast vader; Ruth moest steeds zijn handen vasthouden, hij was haar zo dankbaar…

Brief van Lotte Ruth Feldman-kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Overall van een politieke gevangene Nummer 61 Gedragen door mw. W. Burger-Boeve, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen.

Overall van een politieke gevangene Nummer 61 Gedragen door mw. W. Burger-Boeve, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen.

Overall van een politieke gevangene

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-29, No. 28 Inhoud: Dienst op 1 mei 1943.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-29, No. 28 Inhoud: Dienst op 1 mei 1943.

Lagerbefehl No. 28

Van: Visser, Ennie Elivire (dochter van Asser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-09 Onderwerp: Omstandigheden thuis, telefoon is afgesloten Blz.: 2

Van: Visser, Ennie Elivire (dochter van Asser) Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-09 Onderwerp: Omstandigheden thuis, telefoon is afgesloten Blz.: 2

Brief van Ennie Elivire Visser aan Asser Visser vanuit Amsterdam

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-05-03 Onderwerp: Inventarislijst van instrumenten en goederen in de operatiebarak, polikliniek, laboratorium en tandkliniek die door de Minister van Justitie gevorderd zouden moeten worden.&nbsp;

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-05-03 Onderwerp: Inventarislijst van instrumenten en goederen in de operatiebarak, polikliniek, laboratorium en tandkliniek die door de Minister van Justitie gevorderd zouden moeten worden.&nbsp;

Lijst van arts A. Boerma aan J.G. Buijvoets met een inventaris van instrumenten en goederen uit de operatiebarak en andere afdelingen