In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Rechtsherstel

Compensatie

Stichting JOKOS

Wet Uitkeringen Vervolgingsslachtoffers 1940-1945

Aan: Korthoef, J. Onderwerp: nota voor het laten maken van reproducties.

Aan: Korthoef, J. Onderwerp: nota voor het laten maken van reproducties.

Nota aan J. Kortoef voor het laten maken van reproducties

Briefkaart Van:&nbsp;Granaat, Simon Aan: beste vrienden Plaats:&nbsp;Bergen-Belsen Datum: 1944-08-13 Onderwerp: naar omstandigheden goed, ook met de kinderen.&nbsp;

Briefkaart Van:&nbsp;Granaat, Simon Aan: beste vrienden Plaats:&nbsp;Bergen-Belsen Datum: 1944-08-13 Onderwerp: naar omstandigheden goed, ook met de kinderen.&nbsp;

Briefkaart van Simon Granaat vanuit Bergen-Belsen

Foto van het gezin Bloemhard Plaats: Sompok Baroe, Semarang Datum: 1949-1950 Onderwerp: gezinsfoto, waarschijnlijk gemaakt door vader.

Foto van het gezin Bloemhard Plaats: Sompok Baroe, Semarang Datum: 1949-1950 Onderwerp: gezinsfoto, waarschijnlijk gemaakt door vader.

Foto van het gezin Bloemhard in Sompok Baroe (Semarang, Midden-Java)

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 281 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Lewin, Mordchel geb. 01-10-42 overleden te Westerbork op 12-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 281 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Lewin, Mordchel geb. 01-10-42 overleden te Westerbork op 12-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mordchel Lewin

Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Arbeidskaart

Aan: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-26 Onderwerp: Arbeidskaart

Arbeidskaart van Ruth Langstadt in kamp Westerbork

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-10 Onderwerp: omstandigheden, bezoek aan kamp Ruinen gaat niet, omdat ze geen reisvergunning kan krijgen.

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-10 Onderwerp: omstandigheden, bezoek aan kamp Ruinen gaat niet, omdat ze geen reisvergunning kan krijgen.

Brief van Elteka Breslauer aan Tony vanuit Amsterdam

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-01 Onderwerp: Op transport gaan Briefkaart is niet afgestempeld of geadresseerd. Verschillende familieleden gaan op transport naar Bergen-Belsen.

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-01 Onderwerp: Op transport gaan Briefkaart is niet afgestempeld of geadresseerd. Verschillende familieleden gaan op transport naar Bergen-Belsen.

Briefkaart van Hermine Snoek vanuit kamp Westerbork

Overzicht van het kamp gezien vanaf het veld. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Overzicht van het kamp gezien vanaf het veld. Foto van een tekening van J.H. Gosschalk Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05

Foto van een tekening van het overzicht van het kamp vanaf het heideveld door J.H. Gosschalk

Van: Post Hooghalen/Ruth Langstadt Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-06&nbsp; Onderwerp: Versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt.

Van: Post Hooghalen/Ruth Langstadt Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-06&nbsp; Onderwerp: Versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt.

voor het versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt

Van: Frank,&nbsp;M.&nbsp; Aan: Langstadt, Ruth, kamp Westerbork, barak 50 Plaats: Zeist Datum: 1943-08-12 Onderwerp: bewijs van het versturen van een postpakket door M. Frank aan Ruth Langstadt in kamp Westerbork.

Van: Frank,&nbsp;M.&nbsp; Aan: Langstadt, Ruth, kamp Westerbork, barak 50 Plaats: Zeist Datum: 1943-08-12 Onderwerp: bewijs van het versturen van een postpakket door M. Frank aan Ruth Langstadt in kamp Westerbork.

van het versturen van een postpakket door M. Frank aan Ruth Langstadt in kamp Westerbork

Uittreksel uit het persoonsbewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Van: Mendels, Judica Ignatia H. Met pasfoto

Uittreksel uit het persoonsbewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Van: Mendels, Judica Ignatia H. Met pasfoto

Uittreksel uit het persoonsbewijs van Judica Mendels

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp.

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp.

Manuscript over allerlei aspecten uit het dagelijkse leven in het kamp en de vervolging der Joden

ABC Van: Kaufmann, Ferdinand Plaats: Vaals Datum: (1942-1944), na de oorlog geschreven Onderwerp: kampleven

ABC Van: Kaufmann, Ferdinand Plaats: Vaals Datum: (1942-1944), na de oorlog geschreven Onderwerp: kampleven

Gedicht ABC van Ferdinand Kaufmann naar aanleiding van zijn verblijf in kamp Westerbork

Van: Mansfeld, Benjamin Aan: de familie P. Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-04-21 Onderwerp: bedankt voor ontvangen pakketten.

Van: Mansfeld, Benjamin Aan: de familie P. Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-04-21 Onderwerp: bedankt voor ontvangen pakketten.

Briefkaart van Benjamin Mansfeld vanuit kamp Westerbork

Van: Huisman, Afd. technische Dienst en Bedrijven Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1947-01-30 Onderwerp: Plan wijziging situatie omgeving 1e slagboom. Bl.1: met potlood geschreven kostenberaming. Bl.2: Situatieschets.

Van: Huisman, Afd. technische Dienst en Bedrijven Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp&nbsp; Datum: 1947-01-30 Onderwerp: Plan wijziging situatie omgeving 1e slagboom. Bl.1: met potlood geschreven kostenberaming. Bl.2: Situatieschets.

Situatieschets en aantekeningen over aanpassing van de ingang van het kamp bij de eerste slagboom