In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Portretfoto van dhr. P. Weidijk.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1946 P. Weidijk was werkzaam als bewaker in het Interneringskamp Westerbork.

Portretfoto van dhr. P. Weidijk.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945-1946 P. Weidijk was werkzaam als bewaker in het Interneringskamp Westerbork.

Foto van P. Weidijk als bewaker in het Interneringskamp Westerbork

Gerhard zat met zijn vrouw ondergedoken bij Mies Walbeehm aan de Reinkenstraat in Den Haag. Daar overleed hij. Diet Eman van de verzetsgroep Hein (Helpt Elkander In Nood) herinnerde zich na de oorlog een noodsituatie: “Een oude joodse heer was overleden en ze wist niet wat ze moest doen. Die avond hebben Hein en een paar vrienden, in een groot vloerkleed de overleden man eruit gedragen, (als een vloerkleed) en ik weet niet waar hij begraven is.”&nbsp;&nbsp; Bron: <a href="https://www.oorlogsbronnen.nl/artikel/onderduikers-den-haag-bij-verpleegster-mies-walbeehm-was-het-de-zoete-inval-tot-de-inval">https://www.oorlogsbronnen.nl/artikel/onderduikers-den-haag-bij-verpleegster-mies-walbeehm-was-het-de-zoete-inval-tot-de-inval</a>&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-19 Onderwerp: terug van verlof in Amsterdam, samen een paar gelukkige uren gehad; over hun toekomst na de oorlog; terug in het kamp gaf Westerbork een rustige indruk; de onrust nam echter, komende dinsdag zal een transport met S-gevallen en zieken uit kamp Westerbork vertrekken; in het kamp heerst de illusie aan de transporten te kunnen ontkomen; alle boodschappen kon Werner afgeven, alleen Flip Barmes kon hij niet vinden (hij is nooit in kamp Westerbork geweest, in onderduik); Werner heeft nog kleding en fotokopieën van Stella in het kamp, dat ze ooit vooruitgestuurd had. Er gaat iemand naar Amsterdam. Werner vraag of hij de spullen aan hem kan meegeven.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-08-19 Onderwerp: terug van verlof in Amsterdam, samen een paar gelukkige uren gehad; over hun toekomst na de oorlog; terug in het kamp gaf Westerbork een rustige indruk; de onrust nam echter, komende dinsdag zal een transport met S-gevallen en zieken uit kamp Westerbork vertrekken; in het kamp heerst de illusie aan de transporten te kunnen ontkomen; alle boodschappen kon Werner afgeven, alleen Flip Barmes kon hij niet vinden (hij is nooit in kamp Westerbork geweest, in onderduik); Werner heeft nog kleding en fotokopieën van Stella in het kamp, dat ze ooit vooruitgestuurd had. Er gaat iemand naar Amsterdam. Werner vraag of hij de spullen aan hem kan meegeven.&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Van: Rode Kruis Aan: Schrijver, H. Plaats: Jeruzalem Datum: 1943-10-19 Onderwerp: Inschrijving op lijst van 'Veterans sionistes'

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake inschrijving op de Veteranenlijst (Zionisten) staat

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1947 Onderwerp: Inventarislijst Barak no. 38 - Kamer L.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1947 Onderwerp: Inventarislijst Barak no. 38 - Kamer L.

Lijst met de inventaris van kamer L in barak 38