In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van een van de evacuatietransporten uit Bergen-Belsen, het transport dat bij Farsleben door de Amerikanen wordt bevrijd. Bram zat in dit transport samen met zijn broer Jacob. Datum: april 1945

Foto van een van de evacuatietransporten uit Bergen-Belsen, het transport dat bij Farsleben door de Amerikanen wordt bevrijd. Bram zat in dit transport samen met zijn broer Jacob. Datum: april 1945

Foto van het gestrande transport bij Farsleben dat door het Amerikaanse leger wordt bevrijd

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Tekening/Ontwerp voor een decor voor 'Lente In Wien' in Interneringskamp Westerbork

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork Overzicht van de programmaonderdelen van de voorstellingen Bunter Abend, Humor und melodie, Bravo Dacapo en Total verruckt. Blz.: 3

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork Overzicht van de programmaonderdelen van de voorstellingen Bunter Abend, Humor und melodie, Bravo Dacapo en Total verruckt. Blz.: 3

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 127 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohen, Michael geb. 06-12-91 overleden 17-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 127 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohen, Michael geb. 06-12-91 overleden 17-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Michael Cohen

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 235 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roozendaal, Mietje geb. 09-03-54 overleden te Westerbork op 26-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 235 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roozendaal, Mietje geb. 09-03-54 overleden te Westerbork op 26-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mietje Roozendaal

Van: Schijveschuurder, Barend Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-16 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork op 12 april, 's middags om half vijf; begroeting Canadezen; vertrek van de Duitse bewakers een dag ervoor. Er is geen schot gelost; het is niet bekend wanneer ze vrijgelaten zullen worden. Zoontje Fred en echtgenoot Tilly zijn in onderduik bevrijd.

Van: Schijveschuurder, Barend Aan: Schijveschuurder-Wessel, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-16 Onderwerp: bevrijding kamp Westerbork op 12 april, 's middags om half vijf; begroeting Canadezen; vertrek van de Duitse bewakers een dag ervoor. Er is geen schot gelost; het is niet bekend wanneer ze vrijgelaten zullen worden. Zoontje Fred en echtgenoot Tilly zijn in onderduik bevrijd.

Briefkaart van Barend Schijveschuurder aan T. Schijveschuurder-Wessel vanuit kamp Westerbork

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Rapport van de Bedrijfsadministratie aan J.G. Buijvoets over werkbriefjes