In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Nota betreffende de toekomst van het terrein van het Kamp Westerbork.&nbsp; Van: Pach, Manja&nbsp; Gericht aan Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de Commissaris der Koningin in de provincie Drenthe.&nbsp; Inhoud: Het scheppen van een herkenbare herdenkings- en bezinningsplaats; behoud van de fundamenten, het ketelhuis; paden en wegen; appelplaats; het documentatiecentrum, zou in de woning van de voormalige kampcommandant kunnen komen; antwoorden op de vraag waarom een herdenkings- en bezinningsplek.&nbsp; Datum: 1971-06

Nota betreffende de toekomst van het terrein van het Kamp Westerbork.&nbsp; Van: Pach, Manja&nbsp; Gericht aan Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten en de Commissaris der Koningin in de provincie Drenthe.&nbsp; Inhoud: Het scheppen van een herkenbare herdenkings- en bezinningsplaats; behoud van de fundamenten, het ketelhuis; paden en wegen; appelplaats; het documentatiecentrum, zou in de woning van de voormalige kampcommandant kunnen komen; antwoorden op de vraag waarom een herdenkings- en bezinningsplek.&nbsp; Datum: 1971-06

Notitie over de toekomst van het terrein van voormalig kamp Westerbork

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Ontstaan Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Opening Herinneringscentrum Kamp Westerbork 1983

Werkgroep Westerbork

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: sabbatviering; sturen van bonnen; hopen weer bij elkaar te zijn; Arie is zeker blij dat hij portier geworden is; kop erbij houden tot het laatste toe; is Lena nog in Amsterdam? doe haar de groeten, ook aan alle bekenden…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: sabbatviering; sturen van bonnen; hopen weer bij elkaar te zijn; Arie is zeker blij dat hij portier geworden is; kop erbij houden tot het laatste toe; is Lena nog in Amsterdam? doe haar de groeten, ook aan alle bekenden…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan Golina van Dam-Sleutelberg en haar gezin

Educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten met kampoverlevenden

Beleid Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Internationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publieksonderzoek Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publicaties Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Nationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Wetenschappelijk onderzoek Herinneringskamp Westerbork

Wisselexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

PR Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Basisexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Uitbreidingen Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten Herinneringscentrum Kamp Westerbork met overheden

Herinrichtingen terrein kamp Westerbork

Activiteiten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Joodse huwelijken kamp Westerbork

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-03 Onderwerp: Mededeling over huwelijk met Lotte en dank voor het tekenen van de papieren; vrijdag op transport; in Westerbork was de situatie tamelijk goed, clandestien bijvoorbeeld sigaretten gekocht; paklijst voor zus Louise als ze ooit op transport moet; ook handgeschreven groeten van vrouw Lotte&nbsp;

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-03 Onderwerp: Mededeling over huwelijk met Lotte en dank voor het tekenen van de papieren; vrijdag op transport; in Westerbork was de situatie tamelijk goed, clandestien bijvoorbeeld sigaretten gekocht; paklijst voor zus Louise als ze ooit op transport moet; ook handgeschreven groeten van vrouw Lotte&nbsp;

Brief van Hartog Presser aan Christine Huizinga-Swaluw vanuit kamp Westerbork

Huwelijksvoltrekking tussen Jules Cohen en Lena Nijstad te Westerbork, 25 juni 1944. Het huwelijk werd voltrokken door rabbijn G. Frank. De tekst van de ceremonie is in het Hebreeuws.

Huwelijksvoltrekking tussen Jules Cohen en Lena Nijstad te Westerbork, 25 juni 1944. Het huwelijk werd voltrokken door rabbijn G. Frank. De tekst van de ceremonie is in het Hebreeuws.

Huwelijksvoltrekking

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-13 Onderwerp: tewerkstelling veroordeelden (zware gevallen)uit barak 64 in barak 97. Deze barak is gereed gekomen; stro vlechten en het vlechten van russen (soort biezen).

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-13 Onderwerp: tewerkstelling veroordeelden (zware gevallen)uit barak 64 in barak 97. Deze barak is gereed gekomen; stro vlechten en het vlechten van russen (soort biezen).

Brief van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over tewerkstelling van veroordeelde gedetineerden

Van: Sterrenberg, P. (Militair Gezag provincie Drenthe) Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Assen Datum: 1945-07-28 Onderwerp: regeling tewerkstelling geïnterneerden in de landbouw.&nbsp; Bl.2: Bijlage I: aanwijzing betreffende bewaking van gedetineerden uit het bewarings- en verblijfkamp Westerbork.

Van: Sterrenberg, P. (Militair Gezag provincie Drenthe) Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Assen Datum: 1945-07-28 Onderwerp: regeling tewerkstelling geïnterneerden in de landbouw.&nbsp; Bl.2: Bijlage I: aanwijzing betreffende bewaking van gedetineerden uit het bewarings- en verblijfkamp Westerbork.

Instructie van P. Sterrenberg aan onder andere J.G. Buijvoets over tewerkstelling van gedetineerden