In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-23 Onderwerp: Lijst van overtollig medisch materiaal met prijsindicatie.

Van: Medische Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-23 Onderwerp: Lijst van overtollig medisch materiaal met prijsindicatie.

Lijst van overtollig medisch materiaal in Interneringskamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Plaats: te Velde Datum: 1945-05-31 Onderwerp: richtlijnen inzake voeding van geïnterneerden en handelwijze bij overlijden.

Van: Buijvoets, J.G.&nbsp; Plaats: te Velde Datum: 1945-05-31 Onderwerp: richtlijnen inzake voeding van geïnterneerden en handelwijze bij overlijden.

Instructie van J.G. Buijvoets inzake voeding van geïnterneerden en handelwijze bij overlijden.

Van: Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe Aan: Den heer P.V.C. voor Drenthe Plaats: Assen Datum: 1945-04-24 Onderwerp: Bevoorrading kampen Westerbork en Hooghalen, eventueel lagere rantsoenen voor de gedetineerden op last van de commandant; vanaf 29 april 1945 worden het N.A.D. kamp Hooghalen en kamp Westerbork gescheiden voor wat betreft de voedselvoorziening.

Van: Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe Aan: Den heer P.V.C. voor Drenthe Plaats: Assen Datum: 1945-04-24 Onderwerp: Bevoorrading kampen Westerbork en Hooghalen, eventueel lagere rantsoenen voor de gedetineerden op last van de commandant; vanaf 29 april 1945 worden het N.A.D. kamp Hooghalen en kamp Westerbork gescheiden voor wat betreft de voedselvoorziening.

Brief van Militair Commissaris voor de Provincie Drenthe aan den heer P.V.C. voor Drenthe

Voedselvoorziening kamp Westerbork Berekening voor 14 dagen tegen een kampsterkte van 10.000 personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-21 Er wordt al rekening gehouden met de komst van een grote groep NSB'ers en van collaboratie verdachte personen (kampsterkte 10.000 personen). Overigens een ingeschat aantal dat nooit zal worden bereikt.

Voedselvoorziening kamp Westerbork Berekening voor 14 dagen tegen een kampsterkte van 10.000 personen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-21 Er wordt al rekening gehouden met de komst van een grote groep NSB'ers en van collaboratie verdachte personen (kampsterkte 10.000 personen). Overigens een ingeschat aantal dat nooit zal worden bereikt.

Notitie betreft Voedselvoorziening kamp Westerbork voor de komende 14 dagen

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, 1945-07-03 Onderwerp: suiker/voedsel- en melkrantsoenen volwassenen sedert 13 april 1945.

Notitie over voedselrantsoenen voor kampcommandant J.G. Buijvoets

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

Kampkrant

Van: Dr. Eisler, Armand Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1927-12-16 Onderwerp: Helene is werkzaam geweest op het kantoor van Dr. Armand Eisler.

Van: Dr. Eisler, Armand Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1927-12-16 Onderwerp: Helene is werkzaam geweest op het kantoor van Dr. Armand Eisler.

Getuigschrift van Dr. Armand Eisler dat Helene Büks werkzaam voor hem is geweest

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Leerwerkatelier

Srebrenica Genocide Memorial

Routes van de Vervolging

De 102.000 Namen Lezen

Naam en Gezicht

Project Joodse Werkkampen

Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden

Westerborkpad

In het spoor van Anne Frank

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945&nbsp; Apotheker. Dhr. van Blaaderen in zijn apotheek.

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945&nbsp; Apotheker. Dhr. van Blaaderen in zijn apotheek.

Foto van apotheker de heer van Blaaderen in zijn apotheek in Interneringskamp Westerbork

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-06-01/03 Onderwerp: Inventarisstaat van het kampziekenhuis, met begeleidende brief. Maximale capaciteit 440 patiënten. Op het moment van de inventarisatie bevinden zich in het ziekenhuis 202 mannen en 44 vrouwen. Aantal gedetineerden: 3266, waaronder 2637 mannen en 629 vrouwen.

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-06-01/03 Onderwerp: Inventarisstaat van het kampziekenhuis, met begeleidende brief. Maximale capaciteit 440 patiënten. Op het moment van de inventarisatie bevinden zich in het ziekenhuis 202 mannen en 44 vrouwen. Aantal gedetineerden: 3266, waaronder 2637 mannen en 629 vrouwen.

Inventarislijst van patiënten, capaciteit en aanwezige goederen op de verschillende afdelingen

Van: de Voogd, N. arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-22 Onderwerp: orthopedische afdeling. Verzoek om informatie over het tekort aan deskundig personeel.

Van: de Voogd, N. arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-22 Onderwerp: orthopedische afdeling. Verzoek om informatie over het tekort aan deskundig personeel.

Brief van arts N. de Voogd aan J. G. Buijvoets over tekort aan deskundig personeel

Identiteitskaart/Bewijs Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-25 Voor verpleging en geneeskundige hulp buiten het kamp.

Identiteitskaart/Bewijs Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-25 Voor verpleging en geneeskundige hulp buiten het kamp.

Identiteitskaart van Jeanette Gerritse-Kwetser

Van: de Voogd, N. arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-22 Onderwerp: beperken van het aantal patiënten in de ziekenafdeling. 20% van de verpleegde gedetineerden moeten als ambulante patiënten behandeld worden. Daardoor komt ruimte vrij en kan een barak tot speciale kneuzenbarak worden bestemd.&nbsp;

Van: de Voogd, N. arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Den Haag Datum: 1948-04-22 Onderwerp: beperken van het aantal patiënten in de ziekenafdeling. 20% van de verpleegde gedetineerden moeten als ambulante patiënten behandeld worden. Daardoor komt ruimte vrij en kan een barak tot speciale kneuzenbarak worden bestemd.&nbsp;

Brief van arts N. de Voogd aan J.G. Buijvoets over reorganisatie van het kampziekenhuis

Clandestiene post kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Crematorium Betriebsbuch Westerbork, kamp Blauw schriftje met daarin gegevens over het crematorium in Kamp Westerbork. Gegevens over datum, begin en einde in bedrijfstelling, aantal crematies, volgnummer en gegevens over het verbruikte aantal kolen. Van: 1943-03-13 tot en met 1943-09-04

Crematorium Betriebsbuch Westerbork, kamp Blauw schriftje met daarin gegevens over het crematorium in Kamp Westerbork. Gegevens over datum, begin en einde in bedrijfstelling, aantal crematies, volgnummer en gegevens over het verbruikte aantal kolen. Van: 1943-03-13 tot en met 1943-09-04

Crematorium Betriebsbuch

Van: De Chef Binnenbewaking&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-04 Onderwerp: verslag van bewaker J. Bos over de huisvesting van de 160 gedetineerden in de ruimte in werklocatie Smilde. Hier mankeert veel aan. De bewaker vraagt om overplaatsing, het bevalt hem daar niet. Bl.1: begeleidend briefje Bl.2: het rapport.

Van: De Chef Binnenbewaking&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-04 Onderwerp: verslag van bewaker J. Bos over de huisvesting van de 160 gedetineerden in de ruimte in werklocatie Smilde. Hier mankeert veel aan. De bewaker vraagt om overplaatsing, het bevalt hem daar niet. Bl.1: begeleidend briefje Bl.2: het rapport.

Rapport van de chef van de Binnenbewaking aan J.G. Buijvoets over een verslag van bewaker J. Bos

Van: Hoffman, L. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-10 Onderwerp: overtreding: tegen de regels in, werd brood overhandigd aan geïnterneerden die op boerderij de Weerd werkzaam waren.

Van: Hoffman, L. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-10 Onderwerp: overtreding: tegen de regels in, werd brood overhandigd aan geïnterneerden die op boerderij de Weerd werkzaam waren.

Rapport van L. Hoffman aan J.G. Buijvoets over een overtreding op het gebied van voedselverstrekking