We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: (Cohen-Nijstad), Lena Aan: Bol en Sally Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Ze informeert naar de spit van Bol. Ze vindt het jammer dat ze niet naast elkaar kunnen liggen, maar dat zou met haar ziekte niet bevorderlijk zijn. Ze heeft een prettige medepatiënte als buurvrouw: de zuster van een kennis, met wie ze veel praat en lacht. Ze rust goed uit. Ze vraagt zich af hoe ze haar ouders duidelijk kan maken dat ze genoeg brood heeft. Ze stuurt haar kruikje mee, met het verzoek er iets in te doen tegen het hoesten 's nachts. Ook vraagt ze om een theedoek, een vest of bedjasje of een shawltje tegen de erge tocht en iets te lezen. Ook wil ze graag hoestpastilles of iets om op te zuigen, want ze hoest heel erg. Ze vindt dat Sjimme, die even langs kwam, zo op Bol lijkt. Ze vraagt of hij vanavond weer komt en hoopt dat het bezoekuur hun maaltijd niet in de war stuurt.

Van: (Cohen-Nijstad), Lena Aan: Bol en Sally Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Ze informeert naar de spit van Bol. Ze vindt het jammer dat ze niet naast elkaar kunnen liggen, maar dat zou met haar ziekte niet bevorderlijk zijn. Ze heeft een prettige medepatiënte als buurvrouw: de zuster van een kennis, met wie ze veel praat en lacht. Ze rust goed uit. Ze vraagt zich af hoe ze haar ouders duidelijk kan maken dat ze genoeg brood heeft. Ze stuurt haar kruikje mee, met het verzoek er iets in te doen tegen het hoesten 's nachts. Ook vraagt ze om een theedoek, een vest of bedjasje of een shawltje tegen de erge tocht en iets te lezen. Ook wil ze graag hoestpastilles of iets om op te zuigen, want ze hoest heel erg. Ze vindt dat Sjimme, die even langs kwam, zo op Bol lijkt. Ze vraagt of hij vanavond weer komt en hoopt dat het bezoekuur hun maaltijd niet in de war stuurt.

Brief van Lena Cohen-Nijstad aan Bol en Sally vanuit kamp Westerbork

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-03&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden; pakketten. Herta werkt nu bij een boer op grote afstand van het kamp. Ze moet twee en een halfuur lopen, heen en weer &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-03&nbsp; Onderwerp: Werken; omstandigheden; pakketten. Herta werkt nu bij een boer op grote afstand van het kamp. Ze moet twee en een halfuur lopen, heen en weer &nbsp;

Briefkaart van Herta Aussen aan Netty vanuit kamp Westerbork

Boek met stempel "Lagerbucherei Westerbork' Het granaatappelhuis Auteur: Wilde, Oscar

Boek met stempel "Lagerbucherei Westerbork' Het granaatappelhuis Auteur: Wilde, Oscar

Een boek uit de kampbibliotheek

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Brief van de familie Spier aan S. Boas-Prins vanuit Amsterdam

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket. Verpleger in het ziekenhuis.

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket. Verpleger in het ziekenhuis.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G./ Speijer, N. dr. Aan: Plaats: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen/ Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: medische verzorging.&nbsp; Lijst van medische middelen, die dringend nodig zijn. Een groot deel wordt vanuit kamp Westerbork geleverd. Medisch advies van arts Nico Speijer (oud-kampgevangene).&nbsp;

Van: Buijvoets, J.G./ Speijer, N. dr. Aan: Plaats: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen/ Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: medische verzorging.&nbsp; Lijst van medische middelen, die dringend nodig zijn. Een groot deel wordt vanuit kamp Westerbork geleverd. Medisch advies van arts Nico Speijer (oud-kampgevangene).&nbsp;

Lijst met noodzakelijke medicamenten voor drie weken voor het ziekenhuis van kamp Hooghalen

Personen