In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Toestemming om Kamp Westerbork te verlaten&nbsp; Van: Meents, Levie met vrouw&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-06-08&nbsp; Toestemming om Kamp Westerbork voorgoed te verlaten

Toestemming om Kamp Westerbork te verlaten&nbsp; Van: Meents, Levie met vrouw&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1945-06-08&nbsp; Toestemming om Kamp Westerbork voorgoed te verlaten

voor Levie Meents dat hij met zijn vrouw kamp Westerbork voorgoed mag verlaten

Betreft uitreiking van Jodensterren&nbsp; Van: Joodsche Raad Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-04-29

Betreft uitreiking van Jodensterren&nbsp; Van: Joodsche Raad Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-04-29

Bekendmaking over uitreiking van Jodensterren

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

van de bouw van een administratiebarak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Mulder, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06-05 Onderwerp: het te betrekken huis gaat met grote onkosten gepaard en is technisch onuitvoerbaar. Hierom wordt de verhuizing naar huis 8 uitgesteld.

Van: Mulder, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06-05 Onderwerp: het te betrekken huis gaat met grote onkosten gepaard en is technisch onuitvoerbaar. Hierom wordt de verhuizing naar huis 8 uitgesteld.

Brief van A. Mulder aan J.G. Buijvoets over uitstel van een verhuizing naar huis 8

Van: Goldschmidt, Leon Aan: Stern-Goldberg, Regina Datum: 1943-02-25 Plaats: Stockholm Onderwerp: briefkaart geeft aan dat Regina op 12 september 1942 vanuit Fürth naar Theresienstadt is gedeporteerd. Het verzoek van Leon aan Regina is zijn moeder te groeten en ook de familie Magnus. De briefkaart gaat echter weer retour. ‘Zuruck Abgereist’.

Van: Goldschmidt, Leon Aan: Stern-Goldberg, Regina Datum: 1943-02-25 Plaats: Stockholm Onderwerp: briefkaart geeft aan dat Regina op 12 september 1942 vanuit Fürth naar Theresienstadt is gedeporteerd. Het verzoek van Leon aan Regina is zijn moeder te groeten en ook de familie Magnus. De briefkaart gaat echter weer retour. ‘Zuruck Abgereist’.

Briefkaart van Leon Goldschmidt aan Regina Stern-Goldschmidt vanuit Stockholm

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: beschrijving van omstandigheden. Vrijdag is er weer een transport. Sal is bezig uitstel te krijgen voor zijn zus en zwager, zijn zus is net uit het ziekenhuis is ontslagen; brieven nog niet onder censuur, schrijf iets over het verloop van de oorlog.; aardappelschillen op vrijwillige basis. &nbsp;

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: beschrijving van omstandigheden. Vrijdag is er weer een transport. Sal is bezig uitstel te krijgen voor zijn zus en zwager, zijn zus is net uit het ziekenhuis is ontslagen; brieven nog niet onder censuur, schrijf iets over het verloop van de oorlog.; aardappelschillen op vrijwillige basis. &nbsp;

Brief van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-04-06 Onderwerp: huwelijken te Vught; schenking aan half-Arische kinderen; verpleegsters mogen alleen Joods zijn.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1943-04-06 Onderwerp: huwelijken te Vught; schenking aan half-Arische kinderen; verpleegsters mogen alleen Joods zijn.

Bulletin nummer 36 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Regina Loewenstein

Theater kamp Westerbork

Artiesten kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: alle hoofden van dienst Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-15 Onderwerp: tewerkstelling op zondag.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: alle hoofden van dienst Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-15 Onderwerp: tewerkstelling op zondag.

Mededeling van J.G. Buijvoets over werken op de zondag