In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Bonn, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-12 Onderwerp: uitkering over het jaar 1941; over het jaar 1942 zal later worden medegedeeld.

Van: de gemeente Amsterdam Aan: Bonn, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1941-03-12 Onderwerp: uitkering over het jaar 1941; over het jaar 1942 zal later worden medegedeeld.

Brief van de gemeente Amsterdam aan S. Bonn over een uitkering na zijn ontslag als Joods zijnde

Het verbouwen van barak 57 tot lagere school&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-1956

Het verbouwen van barak 57 tot lagere school&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-1956

Plattegrond van de verbouwing van barak 57 tot schoolbarak

Persoonbewijs van: Wijnberg, Johanna Afgegeven 1941-10-30 te Hoogeveen. Nr. 011739

Persoonbewijs van: Wijnberg, Johanna Afgegeven 1941-10-30 te Hoogeveen. Nr. 011739

Persoonsbewijs van Johanna Wijnberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Crematorium

Van: Dr. de Voogd, N. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-04-23 Onderwerp: namenlijst met daarbij de prothese of orthopedisch schoeisel. Daarnaast gegevens over een schoenmaker, die in 1947 als gedetineerde in Interneringskamp Westerbork binnenkwam.

Van: Dr. de Voogd, N. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-04-23 Onderwerp: namenlijst met daarbij de prothese of orthopedisch schoeisel. Daarnaast gegevens over een schoenmaker, die in 1947 als gedetineerde in Interneringskamp Westerbork binnenkwam.

Lijst met namen van gedetineerden en de prothesen die ze nodig hebben

Registratieschrift van de Joodsche Raad m.b.t. melding t.b.v. transport van personen in de periode 1942-07-03 t/m 1942-07-27. Het gaat om ruim 250 personen.

Registratieschrift van de Joodsche Raad m.b.t. melding t.b.v. transport van personen in de periode 1942-07-03 t/m 1942-07-27. Het gaat om ruim 250 personen.

Registratie Joodsche Raad met betrekking tot gedeporteerde personen

Van: Houtvester Assen Aan: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Plaats: Assen Datum: 1952-02-02&nbsp; Onderwerp: schietbanen, plaatsen van borden 'Verboden Toegang', geen bezwaar.

Van: Houtvester Assen Aan: Eerstaanwezend Ingenieur der Genie Plaats: Assen Datum: 1952-02-02&nbsp; Onderwerp: schietbanen, plaatsen van borden 'Verboden Toegang', geen bezwaar.

Brief van Houtvester Assen aan de Ir. der Genie in Groningen

Armband van het kamp Westerbork, met opschrift 'Innendienst Leiter, Bar. 83'.

Armband van Innendienst Leiter

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-29 Onderwerp: bouw van een kerk, over verstuurde informatie Op achterkant een handgeschreven opmerking van J. G. Buijvoets, die zich nog niet kan verenigen met de aangeleverde informatie.

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-12-29 Onderwerp: bouw van een kerk, over verstuurde informatie Op achterkant een handgeschreven opmerking van J. G. Buijvoets, die zich nog niet kan verenigen met de aangeleverde informatie.

Brief van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over de bouw van een kerk