In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Verklaring - Doorreisvergunning Plaats: provincie Drenthe Datum:&nbsp;1945-04/05 Dhr. M.F. Buijvoets, de vader van commandant Jan Buijvoets, heeft van het Militair Gezag toestemming om zich van Drenthe naar Oss te begeven en terug eventueel via Almelo.&nbsp;

Verklaring - Doorreisvergunning Plaats: provincie Drenthe Datum:&nbsp;1945-04/05 Dhr. M.F. Buijvoets, de vader van commandant Jan Buijvoets, heeft van het Militair Gezag toestemming om zich van Drenthe naar Oss te begeven en terug eventueel via Almelo.&nbsp;

Verklaring van het Militair Gezag waarin aan M. F. Buijvoets toestemming wordt verleend zich naar Oss te begeven

Van: Baer-Sax, Judith Aan: Baer, Paul Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-22 Onderwerp: vijf dagen in een gevangenis geweest; naar kamp Westerbork overgebracht; de schrijfster heeft geen kleren; over bezoek en doe alles om mij over vrij te krijgen; blijf mij stevig trouw; ze schrijft in en rijdende trein; houdt de huishouding bij elkaar; stuur wat geld en schrijf direct terug…

Van: Baer-Sax, Judith Aan: Baer, Paul Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-22 Onderwerp: vijf dagen in een gevangenis geweest; naar kamp Westerbork overgebracht; de schrijfster heeft geen kleren; over bezoek en doe alles om mij over vrij te krijgen; blijf mij stevig trouw; ze schrijft in en rijdende trein; houdt de huishouding bij elkaar; stuur wat geld en schrijf direct terug…

Brief van Judith Baer-Sax aan Paul Baer vanuit kamp Westerbork

Van: Arends, familie Aan: Swaab-Edelsztein, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-01

Van: Arends, familie Aan: Swaab-Edelsztein, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-01

Enveloppe afkomstig van de familie Arends aan Adele Swaab-Edelsztein vanuit Amsterdam

Adreswijziging van het echtpaar Van de Hoeden-Cohen, Joseph en Cato van Amsterdam naar kamp Westerbork.

Adreswijziging van het echtpaar Van de Hoeden-Cohen, Joseph en Cato van Amsterdam naar kamp Westerbork.

Adreswijziging van het echtpaar van de Hoeden-Cohen vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Joseph, 8-5-02, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Joseph, 8-5-02, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Joseph Cohen

Muzikanten.&nbsp; Tijdens de uitvoering van het cabaretprogramma Bunter Abend Drie mannen met muziekinstrumenten in de orkestbak Kamp Westerbork Datum: 1944-03 &nbsp;

Muzikanten.&nbsp; Tijdens de uitvoering van het cabaretprogramma Bunter Abend Drie mannen met muziekinstrumenten in de orkestbak Kamp Westerbork Datum: 1944-03 &nbsp;

Muzikanten in de orkestbak tijdens een uitvoering van de revue 'Bunter Abend'

Enveloppe Gegevens op de enveloppe zijn doorgestreept met vermelding Retour/onbestelbaar.

Enveloppe Gegevens op de enveloppe zijn doorgestreept met vermelding Retour/onbestelbaar.

Enveloppe gericht aan de Joodse Raad in kamp Westerbork voor mevrouw de Vries-Koe

Sonder-Ausweis&nbsp; Weijel, Jacob, 10-11-28, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Weijel, Jacob, 10-11-28, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Jacob Weijel

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9230

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9230

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Van: Els&nbsp; Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-28 Onderwerp: brieven naar Westerbork blijven lang onderweg; dozen voor pakketen door Corrie naar Els gestuurd; via iemand die uit Westerbork kwam heeft Liesje, Jules zijn vulpenhouder en haar armbandhorloge laten afgeven, ook een koffer met verschillende dingen; Liesje denkt misschien dat ze zal worden doorgestuurd of ze heeft geen bergruimte; onzekerheid over haar vrijlating; Westerbork zal geheel moeten worden ontruimd, Els zat door dit bericht in de put; hopelijk heeft Siegfried succes met haar vrijlating…

Van: Els&nbsp; Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-28 Onderwerp: brieven naar Westerbork blijven lang onderweg; dozen voor pakketen door Corrie naar Els gestuurd; via iemand die uit Westerbork kwam heeft Liesje, Jules zijn vulpenhouder en haar armbandhorloge laten afgeven, ook een koffer met verschillende dingen; Liesje denkt misschien dat ze zal worden doorgestuurd of ze heeft geen bergruimte; onzekerheid over haar vrijlating; Westerbork zal geheel moeten worden ontruimd, Els zat door dit bericht in de put; hopelijk heeft Siegfried succes met haar vrijlating…

Brief van Els aan Corrie, Piet en Aatje vanuit Amsterdam

Van:&nbsp;Gerry (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Van:&nbsp;Gerry (vriendin) Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1942-09 Onderwerp: kunstkaart voor Frederika van Duren tijdens haar verblijf in het Huis van Bewaring in Arnhem.

Kaart (kunst) van Gerry aan Frederika van Duren

Van: Modehuis HB Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Groningen Datum: 1948-11-11 Onderwerp: rekening voor de aanschaf van een bontmantel.

Van: Modehuis HB Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Groningen Datum: 1948-11-11 Onderwerp: rekening voor de aanschaf van een bontmantel.

Rekening voor de aanschaf van een bontmantel door J.G. Buijvoets