In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Voetbalelftal.&nbsp; Een voetbalelftal in het Durchgangslager.&nbsp; Kamp Westerbork, (mei) 1943.&nbsp; Het FK-elftal voor de wedstrijd tegen de OD. Foto genomen op de appelplaats.&nbsp; Laatste rij uiterst rechts de heer B.J.Asscher.&nbsp; Middelste rij, uiterst rechts de administrateur van de FK.&nbsp; In het midden de heer Y. Plantinga. Voorste rij in het midden de heer Jacques Tailleur.&nbsp; &nbsp;

Het voetbalelftal van de Fliegende Kolonne

Identiteitskaart Van: Hedeman, Judith Hetty Geboren: 1931-08-20 Den Haag Afgegeven te Bern (Zwitserland) op 1945-08-03 Betreft een identiteitskaart van het Gezantschap der Nederlanders in Zwitserland

Identiteitskaart Van: Hedeman, Judith Hetty Geboren: 1931-08-20 Den Haag Afgegeven te Bern (Zwitserland) op 1945-08-03 Betreft een identiteitskaart van het Gezantschap der Nederlanders in Zwitserland

Identiteitskaart van Judith Hetty Hedeman

Kampgeld Theresienstadt 1 Kroon Datum: 1944-1945

Kampgeld Theresienstadt 1 Kroon Datum: 1944-1945

Kampgeld uit Theresienstadt ter waarde van 1 kroon

Onderduikholen

Onderduikershol Markelo

Verslag/schoolrapport&nbsp; Van: C. de Vries, leerling der openbare lagere school, genaamd Joodsche school v. G.L.O. te Amsterdam Schooljaar 1941 - 1942

Verslag/schoolrapport&nbsp; Van: C. de Vries, leerling der openbare lagere school, genaamd Joodsche school v. G.L.O. te Amsterdam Schooljaar 1941 - 1942

Schoolrapport van C. de Vries

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-30 Onderwerp: brief ontvangen.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: we mogen maar 1 maal in de maand schrijven. De kinderen zijn uit het ziekenhuis, maar nog niet in orde. Selly heeft buikloop. Ze kan niet meer lopen. Betty heeft een mondblaar…Er gaan geruchten dat ze naar Vught gaan…Van een eigen huisje zal wel niets komen. Een opsomming van zaken waar behoefte aan is…&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-23 Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: we mogen maar 1 maal in de maand schrijven. De kinderen zijn uit het ziekenhuis, maar nog niet in orde. Selly heeft buikloop. Ze kan niet meer lopen. Betty heeft een mondblaar…Er gaan geruchten dat ze naar Vught gaan…Van een eigen huisje zal wel niets komen. Een opsomming van zaken waar behoefte aan is…&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Naziconcentratiekampen

Kamp Köningshütte

Kamp Krenau

Kamp Landeshut

Kamp Amersfoort

Kamp Bismarckhütte

Kamp Blechhammer

Auschwitz III

Kamp Bad-Warmbrunn

Kamp Beendorf

Bergen-Belsen

Kamp Bernhausen

Kamp Beuthen

Kamp Biberach

Kamp Bisingen

Kamp Augsburg

Auschwitz I

Auschwitz II

Kamp Allach

Kamp Stara Kuznica

Kamp Annaberg

Kamp Annaburg

Kamp Lübben

Kamp Klettendorf

Kamp Niederkirch

Kamp Niemtz

Kamp Reigersfeld

Kamp Sackenhoym

Kamp Anhalt

Kamp Gross Sarne

Kamp Johannesdorf

Vernietigingskampen

Getto's

Werkkampen

Doorvoerkampen

Strafkampen

Kamp Wüstegiersdorf

Kamp Zeitz

Kamp Zschipkau

Coselkampen

Emslandlager

Kamp Erika

Gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel

Kamp Altenhammer

Kazerne Dossin

Kamp Wittenberge

Kamp Wittstöck

Kamp Wöbbelin

Kamp Warschau

Kamp Weimar

Kamp Wetterfeld

Kamp Wiesau

Kamp Tschernowitz

Kamp Vaihingen

Kamp Venusberg

Kamp Vittel

Kamp Vught

Kamp Waldenburg

Kamp Kratzau

Kamp Schoemberg

Treblinka

Kamp Dorohusk

Tröbitz

Kamp Dyhernfurth

Kamp Ebensee

Kamp Sosnowitz

Kamp Spytkowice

Kamp Sint-Truiden

Kamp Cham

Kamp Stutthof

Kamp Checkowitz

Kamp Szczedrzyk

Kamp Chelmek

Theresienstadt

Kamp Christianstadt

Kamp Tränke

Dachau

Kamp Trawnitz

Kamp Dornhau

Kamp Siemianowitz

Buchenwald

Kamp Slonsk

Kamp Buna

Sobibor

Kamp Bunzlau

Kamp Burggraben

Kamp Schömberg

Kamp Schoppinitz

Kamp Blizyn

Kamp Schotterwerk

Kamp Bobrek

Kamp Schwarzheide

Kamp Breendonck

Kamp Schweringen

Kamp Breslau

Kamp Seibersdorf

Kamp Brünnlitz

Kamp Senftenberg

Kamp Büchen

Sachsenhausen

Kamp Sakrau

Legitimatiekaart Spoorwegenpensioenfonds Van: Adelaar, J.W. voor de uitbetaling van Pensioenen en Uitkeringen (van A.B. de Vries)

Legitimatiekaart Spoorwegenpensioenfonds Van: Adelaar, J.W. voor de uitbetaling van Pensioenen en Uitkeringen (van A.B. de Vries)

Legitimatiebewijs Spoorwegpensioenfonds van A.B. de Vries, machtiging J. Adelaar

Van: Post Hooghalen/Ruth Langstadt Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-06&nbsp; Onderwerp: Versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt.

Van: Post Hooghalen/Ruth Langstadt Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-06&nbsp; Onderwerp: Versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt.

voor het versturen van een postpakket door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt

Jodenster op gele stof gedrukt met Nederlands opschrift: Jood.

Jodenster op gele stof gedrukt met Nederlands opschrift: Jood.

Jodenster nog niet uitgeknipt

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-10&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen

Van: Kool-Piller, S.&nbsp; Aan: Kar, van der, Ph.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-10&nbsp; Onderwerp: pakket ontvangen

Briefkaart van S. Kool-Piller aan Ph. van der Kar vanuit kamp Westerbork

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-05 Onderwerp: brief van Liesje; weinig hoop op herstel van Jules, hij heeft er longontsteking bijgekregen; ontvangstkaarten van pakketten; zoon van prof. Palache, die teruggekomen is, gaf de vraag door voor verse groente en fruit…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-05 Onderwerp: brief van Liesje; weinig hoop op herstel van Jules, hij heeft er longontsteking bijgekregen; ontvangstkaarten van pakketten; zoon van prof. Palache, die teruggekomen is, gaf de vraag door voor verse groente en fruit…

Brief van Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: v/d Linden, Gerda en Roeffen, Clemens Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Tiel Datum: 1945/08 Onderwerp: verloving.

Van: v/d Linden, Gerda en Roeffen, Clemens Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Tiel Datum: 1945/08 Onderwerp: verloving.

Verlovingskaart van G. van Linden en C. Roeffen aan de familie Buijvoets