In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork

Luchtopname van het kampterrein&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03

Luchtopname van het kampterrein&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03

Luchtopname van kamp Westerbork

Van: Simmeren, Zoesman Aan: Simmeren, Benjamin Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: Zijn vrouw en dochter Martha liggen in de ziekenbarak. Pakjes en rugzakken ontvangen. Blij met scheergereedschap. De schrijver was dit kwijtgeraakt. Iedereen bedanken voor het toezenden van pakketjes.

Van: Simmeren, Zoesman Aan: Simmeren, Benjamin Datum: 1942-10 Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Onderwerp: Zijn vrouw en dochter Martha liggen in de ziekenbarak. Pakjes en rugzakken ontvangen. Blij met scheergereedschap. De schrijver was dit kwijtgeraakt. Iedereen bedanken voor het toezenden van pakketjes.

Briefkaart van Zoesman Simmeren aan Benjamin Simmeren vanuit kamp Westerbork

De filosofe Dr Edith Stein, als karmelietes zuster Teresia Benedicta a Cruce, verhuisde op oudejaarsdag 1938 &nbsp;van Keulen naar het klooster Echt in Limburg, waar ze op 2 augustus 1942 werd gearresteerd en via Westerbork naar het concentratiekamp Auschwitz werd gedeporteerd. Bron: Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts (2019)

De Schouwburg van het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944

De Schouwburg van het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944

De schouwburg van kamp Westerbork

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Barak in Kamp Westerbork, barak 2, de Kommandantur. Deze barak heeft tussen 1939 en 1942 als ziekenhuis gediend.

Barakken in kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Barak in Kamp Westerbork, barak 2, de Kommandantur. Deze barak heeft tussen 1939 en 1942 als ziekenhuis gediend.

Barak 2 in kamp Westerbork

Transport. Transport vanuit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Een personentrein staat op het punt van vertrekken uit kamp Westerbork. Kampgevangenen die bij het transport hebben geholpen en een groepje SS'ers staan nog te wachten.&nbsp; &nbsp;

Transport. Transport vanuit kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1944.&nbsp; Een personentrein staat op het punt van vertrekken uit kamp Westerbork. Kampgevangenen die bij het transport hebben geholpen en een groepje SS'ers staan nog te wachten.&nbsp; &nbsp;

Transport vanuit kamp Westerbork

Plattegrond van Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Plattegrond van Lager Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Foto van een plattegrond van kamp Westerbork

Westerbork in vogelvlucht&nbsp; Van: Hartogh, A. V. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08&nbsp; Perspectieftekening van A. V. Hartogh, architect in Kamp Westerbork.

Westerbork in vogelvlucht&nbsp; Van: Hartogh, A. V. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08&nbsp; Perspectieftekening van A. V. Hartogh, architect in Kamp Westerbork.

Foto van een perspectieftekening van kamp Westerbork

Foto van een plattegrond ('Lageplan')&nbsp;met legenda Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06&nbsp;

Foto van een plattegrond ('Lageplan')&nbsp;met legenda Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06&nbsp;

Foto van een plattegrond kamp Westerbork

Transport uit kamp Westerbork. Westerbork, 1943-1944 Mensen stappen in de trein. Mannen van de ordedienst bieden een helpende hand.

Transport uit kamp Westerbork. Westerbork, 1943-1944 Mensen stappen in de trein. Mannen van de ordedienst bieden een helpende hand.

Een Barak in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Beeld van een barak.&nbsp;

Een Barak in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Beeld van een barak.&nbsp;

Barak in kamp Westerbork

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Het Apeldoornsche Bosch

Van: Matteman, Barend Aan: Matteman, L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-29 Onderwerp: omstandigheden, waarschijnlijk aanstaande vrijdag de grote reis moeten maken

Van: Matteman, Barend Aan: Matteman, L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-29 Onderwerp: omstandigheden, waarschijnlijk aanstaande vrijdag de grote reis moeten maken

Briefkaart van Barend Matteman aan L. Matteman vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 91

Joods leven na de Tweede Wereldoorlog

Oorlogsgetroffenen

Psychologische hulp oorlogsgetroffenen

Omstanders kamp Westerbork

Staatsbosbeheer

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging masker 'Make'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging masker 'Make'.

Calculatie voor het vervaardigen van maskers in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Make'