We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Abraham Raymond Sanders werd in juli 1944 tijdens een controle van persoonsbewijzen in Hummelo door de SD gearresteerd. Hij werd mishandeld en is vermoedelijk later ergens in de buurt van Arnhem door de SD vermoord.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: vrienden&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-12&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn ouders, reactie op de ontvangen brieven. Hij zal proberen zijn ouders te vergezellen als ze nog niet doorgestuurd zijn.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: vrienden&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-12&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn ouders, reactie op de ontvangen brieven. Hij zal proberen zijn ouders te vergezellen als ze nog niet doorgestuurd zijn.

Brief van Herman van Campen aan vrienden vanuit het Joodse werkkamp de Bruine Enk

Spreuk&nbsp; Tekst: Don't say me your troubles&nbsp; I've enough for my own

Spreuk&nbsp; Tekst: Don't say me your troubles&nbsp; I've enough for my own

Spreuk

Van: van Heeks- Lierens, A. en dochter Aan: Lierens, H. Plaats: trein Datum: 1943-05 Onderwerp: van kamp Westerbork naar kamp Amersfoort. Ze zal er voorlopig vier weken blijven.

Van: van Heeks- Lierens, A. en dochter Aan: Lierens, H. Plaats: trein Datum: 1943-05 Onderwerp: van kamp Westerbork naar kamp Amersfoort. Ze zal er voorlopig vier weken blijven.

Briefkaart van Anna van Heeks-Lierens en haar dochter aan H. Lierens vanuit de trein

Ausweiskarte Van: Vles-Polak, Rosina Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-03 Met Z stempel, werkzaam voor DB I, Gemeindebüro

Ausweiskarte Van: Vles-Polak, Rosina Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-03 Met Z stempel, werkzaam voor DB I, Gemeindebüro

Ausweiskarte van Rosina Vles-Polak

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-10 Onderwerp: omstandigheden, bezoek aan kamp Ruinen gaat niet, omdat ze geen reisvergunning kan krijgen.

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-06-10 Onderwerp: omstandigheden, bezoek aan kamp Ruinen gaat niet, omdat ze geen reisvergunning kan krijgen.

Brief van Elteka Breslauer aan Tony vanuit Amsterdam

Transport. Transport. Kampgevangenen staan in een grote groep voor de trein in Hooghalen. De wagons dienen voor de bagage. Voor de kampgevangenen zelf staan derde klas rijtuigen ter beschikking.&nbsp; Hooghalen, 1942

Transport. Transport. Kampgevangenen staan in een grote groep voor de trein in Hooghalen. De wagons dienen voor de bagage. Voor de kampgevangenen zelf staan derde klas rijtuigen ter beschikking.&nbsp; Hooghalen, 1942

Een vertrekkend transport vanuit Hooghalen

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging bijenkorf 'Bijko'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging bijenkorf 'Bijko'.

Calculatie voor het vervaardigen van bijenkorven in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Bijko'

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Van: Schijveschuurder, B.&nbsp; Identiteitsbewijs geldig voor een dag voor het verrichten van diensten buiten het kamp&nbsp; Afgegeven: 1945-05-05 te kamp Westerbork

Van: Schijveschuurder, B.&nbsp; Identiteitsbewijs geldig voor een dag voor het verrichten van diensten buiten het kamp&nbsp; Afgegeven: 1945-05-05 te kamp Westerbork

Vergunning voor het verrichten van werkzaamheden buiten kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Bino, Nathan, 29-9-25, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Bino, Nathan, 29-9-25, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Nathan Bino

Van: Barnstijn, M. (Barnstijn-van den Berg, Sientje) Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Onderwerp: opgehaald voor transport naar Westerbork; wacht in de wachtkamer van het station in Leiden, vele stadsgenoten zijn opgepakt; regelen pensioen.

Van: Barnstijn, M. (Barnstijn-van den Berg, Sientje) Aan: Coelingh-Barnstijn, A.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1943-03-17&nbsp; Onderwerp: opgehaald voor transport naar Westerbork; wacht in de wachtkamer van het station in Leiden, vele stadsgenoten zijn opgepakt; regelen pensioen.

Briefkaart van Sientje (Moes) Barnstijn-van den Berg aan haar dochter vanuit het station in Leiden

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-12-01 Onderwerp: getuigschrift in verband met opheffing van het kamp met als conclusie dat R. Niemeijer als werknemer wordt aanbevolen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-12-01 Onderwerp: getuigschrift in verband met opheffing van het kamp met als conclusie dat R. Niemeijer als werknemer wordt aanbevolen.

Getuigschrift voor R. Niemeijer afgegeven door kampcommandant J.G. Buijvoets

Van: Hijmans, Coenraad, chirurg Aan: G.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: mevrouw S. Boas-Prins moest een spoedoperatie (oktober 1942) ondergaan. De genezing verliep ongestoord.&nbsp;

Van: Hijmans, Coenraad, chirurg Aan: G.C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: mevrouw S. Boas-Prins moest een spoedoperatie (oktober 1942) ondergaan. De genezing verliep ongestoord.&nbsp;

Brief van Coenraad Hijmans aan G.C. vanuit Amsterdam

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-02-09 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: pakket ontvangen.

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Brandt, F.C.J., gedetineerde Aan: chef D.U.W. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-12 Onderwerp: onderzoek naar de mogelijkheden in K.W. betonwaren door gedetineerden te laten vervaardigen.

Van: Brandt, F.C.J., gedetineerde Aan: chef D.U.W. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-12 Onderwerp: onderzoek naar de mogelijkheden in K.W. betonwaren door gedetineerden te laten vervaardigen.

Rapport van F.C.J Brand aan de chef van de Dienst Uitvoering Werk (Huisman) over vervaardigen betonwaren