In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Ontspanning kamp Westerbork

Muziek kamp Westerbork

Klassieke muziek kamp Westerbork

Kinderkoor kamp Westerbork

Optredens kamp Westerbork

Oppakken en verzamelen

Verraad

Jodenjagers

Van: Prins, R. Aan: Commandanten Bewarings- en verblijfskampen Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-02-25 Onderwerp: berekenen arbeidsloon gedetineerden.

Van: Prins, R. Aan: Commandanten Bewarings- en verblijfskampen Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1946-02-25 Onderwerp: berekenen arbeidsloon gedetineerden.

Brief van R. Prins aan de commandanten van de Interneringskampen over berekenen van de arbeidsloon

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-02 Onderwerp: Henk heeft Stella's brief ontvangen en hij zal vanavond bij Estella's zus eten.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-02 Onderwerp: Henk heeft Stella's brief ontvangen en hij zal vanavond bij Estella's zus eten.

Briefkaart van Henk de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Gevangenissen

Oranjehotel

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1946-11-18&nbsp; Onderwerp: vernieuwing contract met het interneringskamp Westerbork; voorgeschiedenis van het gebruik van terrein; meer ruimte nodig om woningen te bouwen buiten het terrein.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1946-11-18&nbsp; Onderwerp: vernieuwing contract met het interneringskamp Westerbork; voorgeschiedenis van het gebruik van terrein; meer ruimte nodig om woningen te bouwen buiten het terrein.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Plattegrond van het woonoord Schattenberg

Foto van een sjerp gemaakt ter ere van de bevrijding van kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-12 De sjerp werd de heer A. van As omgehangen na het hijsen van de vlag op 12 april 1945. De vlag is halfstok afgebeeld omdat die dag president Roosevelt overleed. Tekst op sjerp: ter herinnering aan 'de Greatest Day' van het Kamp Westerbork. Ook een latere bijdrage van Capt. Connolly, 230 Det.C.A.

Foto van een sjerp gemaakt ter ere van de bevrijding van kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-12 De sjerp werd de heer A. van As omgehangen na het hijsen van de vlag op 12 april 1945. De vlag is halfstok afgebeeld omdat die dag president Roosevelt overleed. Tekst op sjerp: ter herinnering aan 'de Greatest Day' van het Kamp Westerbork. Ook een latere bijdrage van Capt. Connolly, 230 Det.C.A.

Foto van een sjerp gemaakt ter ere van de bevrijding van kamp Westerbork

Van: Lagerkommandantur&nbsp; Aan: Rog-Grost, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Vrijlating uit kamp met verzoek om een aantal formaliteiten (kamp instanties)te verrichten.

Van: Lagerkommandantur&nbsp; Aan: Rog-Grost, S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Onderwerp: Vrijlating uit kamp met verzoek om een aantal formaliteiten (kamp instanties)te verrichten.

Brief van de Lagerkommandantur in kamp Westerbork aan Sophia Rog-Crost

Van: Spetter, Barend Aan: Spetter-de Visser, Nelly (Voorburg) Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-06 Onderwerp: Barend heeft spullen (huishoudelijke artikelen en linnengoed) van zijn schoondochter bij de buren ondergebracht en afgesproken dat zij het op elke moment kan ophalen…

Van: Spetter, Barend Aan: Spetter-de Visser, Nelly (Voorburg) Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-06 Onderwerp: Barend heeft spullen (huishoudelijke artikelen en linnengoed) van zijn schoondochter bij de buren ondergebracht en afgesproken dat zij het op elke moment kan ophalen…

Brief van Barend Spetter aan zijn schoondochter vanuit Rotterdam

Verklaring afgegeven door kampintendant.&nbsp; Aan: Aron Gudema Datum: 1945-05-05&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Onderwerp: Gudema, A. heeft een rijwiel aangegeven

Verklaring afgegeven door kampintendant.&nbsp; Aan: Aron Gudema Datum: 1945-05-05&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Onderwerp: Gudema, A. heeft een rijwiel aangegeven

Verklaring dat Aron Gudema een fiets heeft aangegeven bij het militair gezag in kamp Westerbork

Van: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-05 Entreekaart voor Chanoekafeest in barak 21 zaal 1

Van: Langstadt, Ruth Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-05 Entreekaart voor Chanoekafeest in barak 21 zaal 1

van een entree van een Chanoekaviering in barak 21

Van: Huisman, G.K., chef D.U.W.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-29 Onderwerp: 10 geïnterneerde arbeidskrachten gevraagd bij poten aardappels van dhr. W. Voortman te Smilde.

Van: Huisman, G.K., chef D.U.W.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-29 Onderwerp: 10 geïnterneerde arbeidskrachten gevraagd bij poten aardappels van dhr. W. Voortman te Smilde.

Verzoek van G.K. Huisman aan J. G. Buijvoets voor het leveren van arbeidskrachten aan een boer in Smilde