We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Ontvluchtingen kamp Westerbork

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: dagelijks leven (werken) en verzoek om toezending van worst, bloemen en tabak.

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-20 Onderwerp: dagelijks leven (werken) en verzoek om toezending van worst, bloemen en tabak.

Briefkaart van Jacob Turksma aan M. van Leer vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 82

Van: Krant, Meyer Aan: Waterman, I. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-11 Onderwerp: Stuur zo spoedig mogelijk bagage i.v.m. transport naar Vught.

Van: Krant, Meyer Aan: Waterman, I. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-11 Onderwerp: Stuur zo spoedig mogelijk bagage i.v.m. transport naar Vught.

Brief van Meyer Krant aan I. Waterman in verband met aanstaand transport

Van: de rechtbank Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1944-06-22 Onderwerp: echtscheiding van tafel en bed van Leon Querido naar aanleiding van overspel van zijn kant. Tevens een verzoek om te verschijnen.&nbsp;

Van: de rechtbank Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1944-06-22 Onderwerp: echtscheiding van tafel en bed van Leon Querido naar aanleiding van overspel van zijn kant. Tevens een verzoek om te verschijnen.&nbsp;

Document van de rechtbank betreffende de scheiding van tafel en bed van Leon Querido en zijn vrouw

1944

Juni 1944

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Gemengd-gehuwde Joden

Silbertanne-moorden

Radio Oranje

Razzia in Putten

Distributie

Vervolging Jehova's Getuigen

Politionele Acties

Kinderen van 'foute' ouders

Wederopbouw

Molukse acties

Operatie Amherst

Collaboratie

Represailles

Nederlandse leger in krijgsgevangenschap

Binnenlandse Strijdkrachten

Opkomst van de nazi’s in Duitsland

Organisation Todt

Philips Kommando

Ontvluchten uit Nederland

Executies

Nederlandse Spoorwegen

Bevrijding

Sinti en Roma

Werkverschaffing

Woonwagenbewoners

Wannsee conferentie

Duitse invasie

Arbeidsinzet

Verzet

Anti-Duitse houding bevolking

Dolle Dinsdag

Hongerwinter

Akte opgemaakt om de scheiding van tafel en bed van Leon Querido en Alida Kalse te niet te doen

1943

Juli 1943

Van: Bevolkingsregister Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht Datum: 1942-06-24 Onderwerp: Leon Querido is geen lid van een kerkgemeenschap. Zijn vrouw is katholiek. Document is aangevraagd in het kader van afstammingsonderzoek.

Van: Bevolkingsregister Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht Datum: 1942-06-24 Onderwerp: Leon Querido is geen lid van een kerkgemeenschap. Zijn vrouw is katholiek. Document is aangevraagd in het kader van afstammingsonderzoek.

Informatie over de kerkelijke gezindte van Leon Querido en zijn vrouw

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht Datum: 1943-04-12 Onderwerp: betreffende het huwelijk van Leon Querido, afstammingsonderzoek gemengd-gehuwden.&nbsp;

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Utrecht Datum: 1943-04-12 Onderwerp: betreffende het huwelijk van Leon Querido, afstammingsonderzoek gemengd-gehuwden.&nbsp;

Uittreksel uit de Registers van de Burgerlijke Stand betreffende het huwelijk van Leon Querido

Aankondiging in de krant van de scheiding van tafel en bed van Leon Querido&nbsp; Datum: 1943-08-06

Aankondiging in de krant van de scheiding van tafel en bed van Leon Querido&nbsp; Datum: 1943-08-06

Aankondiging in de krant van de scheiding van tafel en bed van Leon Querido

Augustus 1943

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan:&nbsp;(Buijvoets, J.G.) Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-29 Onderwerp: Instelling Commissies voor Geestelijke en Sociale Verzorging.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan:&nbsp;(Buijvoets, J.G.) Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-29 Onderwerp: Instelling Commissies voor Geestelijke en Sociale Verzorging.

Instructie van B.I.A.A. ter Veer aan (J.G. Buijvoets) over instelling commissies voor geestelijke en sociale verzorging