We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Broche Door Rita (Lensink) Bosman illegaal in kamp Westerbork gemaakt. Ronde broche met een gekleurd tafereeltje voorstellende een zeilboot erop.&nbsp;Rita werkt op de speelgoedmakerij. Aan achterzijde een speld.

Broche Door Rita (Lensink) Bosman illegaal in kamp Westerbork gemaakt. Ronde broche met een gekleurd tafereeltje voorstellende een zeilboot erop.&nbsp;Rita werkt op de speelgoedmakerij. Aan achterzijde een speld.

Een beschilderde broche van hout

Ausweiskarte Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-04 (binnenkomst)

Ausweiskarte Van: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-04 (binnenkomst)

Ausweiskarte van Henri Vles

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-04-10 Onderwerp: brieven bereiken het adres niet; betwijfelt of dit censuur is; de oorlogssituatie is dragelijk; de familie staat Mathilde zoveel mogelijk bij. Ze staat niet alleen (nog niets over het overlijden van Nathan); steun voor moeder van de Schade Enquêtecommissie als slachtoffer van het bombardement…

Van: Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-04-10 Onderwerp: brieven bereiken het adres niet; betwijfelt of dit censuur is; de oorlogssituatie is dragelijk; de familie staat Mathilde zoveel mogelijk bij. Ze staat niet alleen (nog niets over het overlijden van Nathan); steun voor moeder van de Schade Enquêtecommissie als slachtoffer van het bombardement…

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Melktransport door enkele kampbewoners.&nbsp; Hooghalen, jaartal onbekend Transport van melk vanuit Hooghalen door enkele gevangenen onder politie- en marechausseebegeleiding.

Melktransport door enkele kampbewoners.&nbsp; Hooghalen, jaartal onbekend Transport van melk vanuit Hooghalen door enkele gevangenen onder politie- en marechausseebegeleiding.

Melkvervoer naar het kamp

Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Peg Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1942-12-26 Onderwerp: omstandigheden in de gevangenis waar ze sinds 16 december in een cel zitten. Ze hopen niet doorgestuurd te worden naar Westerbork.

Van: Gezang-Goudeket, Florence Aan: Peg Plaats: Amstelveen, gevangenis Datum: 1942-12-26 Onderwerp: omstandigheden in de gevangenis waar ze sinds 16 december in een cel zitten. Ze hopen niet doorgestuurd te worden naar Westerbork.

Brief van Florence Gezang-Goudeket aan Peg vanuit de gevangenis aan de Amstelveenseweg

Van: Velleman, W. Aan: Procee, den heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bewijs van ontvangst pakket

Van: Velleman, W. Aan: Procee, den heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bewijs van ontvangst pakket

Briefkaart van W. Velleman aan de heer Procee vanuit kamp Westerbork

Van: Government of Palestine, Department of Migration Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Haifa Datum: 1944-07-10 Onderwerp: identiteitskaart met pasfoto na aankomst in Haifa vanuit Bergen-Belsen.

Van: Government of Palestine, Department of Migration Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Haifa Datum: 1944-07-10 Onderwerp: identiteitskaart met pasfoto na aankomst in Haifa vanuit Bergen-Belsen.

Identiteitskaart van Clara Asscher-Pinkhof gekregen na aankomst in Palestina

Uittreksel uit het persoonsbewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Van: Mendels, Judica Ignatia H. Met pasfoto

Uittreksel uit het persoonsbewijs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-03 Van: Mendels, Judica Ignatia H. Met pasfoto

Uittreksel uit het persoonsbewijs van Judica Mendels

Kamporganisatie kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Leraren kamp Westerbork

Van: Gudema, A.&nbsp; Datum: 1942-09-15&nbsp; Bewijs dat Gudema bij de OD is ingedeeld. Bijzonderheden: voorzien van een in kamp Westerbork gemaakte pasfoto en een ‘Lager Westerbork’ stempel.

Van: Gudema, A.&nbsp; Datum: 1942-09-15&nbsp; Bewijs dat Gudema bij de OD is ingedeeld. Bijzonderheden: voorzien van een in kamp Westerbork gemaakte pasfoto en een ‘Lager Westerbork’ stempel.

van indeling van Aron Gudema bij de Joodse Ordedienst

Van: de wachtcommandant Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: instructies wachthouden: Post West; Post Oost; Joden mogen alleen worden doorgelaten als ze zijn voorzien van een stempel van de Secret Service; er mogen geen auto's het barakkenkamp binnenrijden; alles aanhouden en verdachte personen buiten het kamp arresteren….

Van: de wachtcommandant Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: instructies wachthouden: Post West; Post Oost; Joden mogen alleen worden doorgelaten als ze zijn voorzien van een stempel van de Secret Service; er mogen geen auto's het barakkenkamp binnenrijden; alles aanhouden en verdachte personen buiten het kamp arresteren….

Instructie (s) van de wachtcommandant