In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1942

Maart 1942

Foto van militairen in een zwembad Datum: 1949

Foto van militairen in een zwembad Datum: 1949

Foto van militairen in een zwembad

Van: Meijers, E.M., prof. Aan: Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945 Onderwerp: uitnodiging om deel uit te maken van een commissie, wiens taak het is de belangen van de ingezetenen van Theresienstadt die niet de Nederlandse nationaliteit bezitten te behartigen.

Van: Meijers, E.M., prof. Aan: Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945 Onderwerp: uitnodiging om deel uit te maken van een commissie, wiens taak het is de belangen van de ingezetenen van Theresienstadt die niet de Nederlandse nationaliteit bezitten te behartigen.

Uitnodiging voor S. Tabaksblatt de belangen te behartigen van uit Nederland gedeporteerde Joden zonder Nederlandse nationaliteit

Van: Kampintendant Aan: Lijdesdorff, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-07 Onderwerp: Ontslag uit het kamp

Van: Kampintendant Aan: Lijdesdorff, R. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-07 Onderwerp: Ontslag uit het kamp

Brief van kampintendant aan R. Lijdesdorff over ontslag uit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-23 Onderwerp: Lijst met opsomming van overtollige materialen.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-23 Onderwerp: Lijst met opsomming van overtollige materialen.

Lijst met een opsomming van overtollige materialen in Interneringskamp Westerbork

Van: Kockx, T.H. (kampcommandant) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: richtlijnen voor magazijn. Betreft: inkomende goederen, magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen.

Van: Kockx, T.H. (kampcommandant) Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: richtlijnen voor magazijn. Betreft: inkomende goederen, magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen.

Overzicht van inkomende goederen magazijnbonnen, boekhouding en technische artikelen in het Interneringskamp Westerbork

Van: Burgemeester en Wethouders Westerbork Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-08-15&nbsp; Onderwerp: Hinderwetvergunning voor oprichting van een elektrisch gedreven benzinepomp in het kamp.

Van: Burgemeester en Wethouders Westerbork Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-08-15&nbsp; Onderwerp: Hinderwetvergunning voor oprichting van een elektrisch gedreven benzinepomp in het kamp.

Brief van B&W van de gemeente Westerbork aan Houtvester Assen

Van: Jong, de, M. Aan: Fuchs, S. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-17 Onderwerp: verlenen van ontslag uit het kamp en meenemen van bagage

Van: Jong, de, M. Aan: Fuchs, S. Plaats: Westerbork Datum: 1945-07-17 Onderwerp: verlenen van ontslag uit het kamp en meenemen van bagage

Brief van M. de Jong aan S. Fuchs vanuit kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-02 Onderwerp: lijst van in bruikleen meegegeven goederen aan het voormalig N.A.D. kamp Hooghalen naar Beilen (café Koopmans).&nbsp; Het verzoek de vermelde inventaris terug te bezorgen in het kamp Westerbork.

Lijst van goederen uit kamp Westerbork in bruikleen gegeven

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 9 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: verhalen over de sokken en witte kool; wetenschappelijke vraag van de week; de moord op Bankstone; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 9 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: verhalen over de sokken en witte kool; wetenschappelijke vraag van de week; de moord op Bankstone; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Anti-Joodse maatregelen

Joden ontslagen

Ambtenarenverbod

Van: Huisman, G.K., wnd. chef Techn. Dienst en Bedrijven Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-03-25 Onderwerp: Bemerkingen op concept Kamporder II/6 betreffende werkopdrachten.

Van: Huisman, G.K., wnd. chef Techn. Dienst en Bedrijven Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-03-25 Onderwerp: Bemerkingen op concept Kamporder II/6 betreffende werkopdrachten.

Voorschrift van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: diverse afdelingen bewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies aan bewakingsafdelingen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: diverse afdelingen bewaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: instructies aan bewakingsafdelingen.

Instructie van J.G. Buijvoets aan de bewakingsafdelingen in Interneringskamp Westerbork

Programma opvoering operette in vluchtelingenoord Reuver Met de namen van de spelers en bij de opera betrokken personen om de uitvoering mogelijk te maken.

Programma opvoering operette in vluchtelingenoord Reuver Met de namen van de spelers en bij de opera betrokken personen om de uitvoering mogelijk te maken.

Programma opvoering operette Zum Weissen Rössl in Reuver

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de Tandartspraktijk /Zahnstation in het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de Tandartspraktijk /Zahnstation in het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Burgemeester en Wethouders Westerbork Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-08-27 Onderwerp: Hinderwetvergunning voor oprichting van een elektrisch gedreven benzinepomp in het kamp.

Van: Burgemeester en Wethouders Westerbork Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-08-27 Onderwerp: Hinderwetvergunning voor oprichting van een elektrisch gedreven benzinepomp in het kamp.

Van: Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe Aan: Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-30 Onderwerp: Toeslagen voor levensmiddelen voor bewaking (Binnenlandse Strijdkrachten) wegens zware arbeid.

Van: Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe Aan: Luitenant Buijvoets, J. Plaats: Assen Datum: 1945-04-30 Onderwerp: Toeslagen voor levensmiddelen voor bewaking (Binnenlandse Strijdkrachten) wegens zware arbeid.

Brief van de Militair Commissaris voor den Provincie Drenthe aan kampcommandant J. Buijvoets