We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Tekening 'De Jonkvrouw in 't Bosch' &nbsp; Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12&nbsp; Onderwerp: de tekening is gemaakt na aanleiding van de verjaardag van Regina Gans (De Jonkvrouw in 't Bosch).

Tekening 'De Jonkvrouw in 't Bosch' &nbsp; Van: Löwenhardt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-12&nbsp; Onderwerp: de tekening is gemaakt na aanleiding van de verjaardag van Regina Gans (De Jonkvrouw in 't Bosch).

Foto van een tekening van 'De Jonkvrouw in 't Bosch' van W. Löwenhardt

Jonge Indische dames staan buiten in de sneeuw bij een paar bomen. In de verte is een barak te zien. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950/1951

Jonge Indische dames staan buiten in de sneeuw bij een paar bomen. In de verte is een barak te zien. Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950/1951

Drie Indisch jonge dames in Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-09-11, No. 50&nbsp; Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Ernst David). Ernst David is ook werkzaam als chef-kok in de centrale keuken.

Lagerbefehl No. 50

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: over het overlijden van Adolf Mulder Canter

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1950-03-17 Onderwerp: over het overlijden van Adolf Mulder Canter

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Den Haag betreffende het overlijden van Adolf Mulder Canter

Van: Visser, A. Aan: Visser, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-11 Onderwerp: Moet in Westerbork blijven, schrijf mij dagelijks

Van: Visser, A. Aan: Visser, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-08-11 Onderwerp: Moet in Westerbork blijven, schrijf mij dagelijks

Telegram van A. Visser aan E. Visser vanuit kamp Westerbork

Van: Visser, E. Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-07 Onderwerp: Transport naar Westerbork

Van: Visser, E. Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-07 Onderwerp: Transport naar Westerbork

Briefkaart van E. Visser aan A. Visser vanuit Amsterdam

Van: Kan, Max&nbsp;(oud-medewerker onder Van As in kamp Westerbork) Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Oldenzaal&nbsp; Datum: 1945-08-03&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging, de schrijver en zijn vrouw zijn teruggekeerd uit Bergen-Belsen. De schrijver herinnert zich over kamp Westerbork goed en slechte momenten. Hij zou met van As nog terug willen komen op de zaak Zwecher-tandarts Wolf-Teddy Glaser en Asch-Rosenthal…

Van: Kan, Max&nbsp;(oud-medewerker onder Van As in kamp Westerbork) Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Oldenzaal&nbsp; Datum: 1945-08-03&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging, de schrijver en zijn vrouw zijn teruggekeerd uit Bergen-Belsen. De schrijver herinnert zich over kamp Westerbork goed en slechte momenten. Hij zou met van As nog terug willen komen op de zaak Zwecher-tandarts Wolf-Teddy Glaser en Asch-Rosenthal…

Brief van Max kan aan Aad van As vanuit Oldenzaal

Calendarium kamp Westerbork

1990

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure van deJoodsche Raad voor Amsterdam aan Estella de Jong-Cohen

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging brievenhanger 'Biha'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging brievenhanger 'Biha'.

Calculatie voor het vervaardigen van een brievenhanger in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Biha'

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Mededeling Datum: 1943-10-21 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Verbod om te sporten ivm quarantainemaatregelen

Mededeling Datum: 1943-10-21 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Verbod om te sporten ivm quarantainemaatregelen

Mededeling over verbod om te sporten in verband met de quarantainemaatregelen

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Brief van Werner Goldschmidt aan de familie Deenik vanuit de trein gegooid

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 149 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Kleerekoper, Isaac Aaron geb. 05-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 149 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Kleerekoper, Isaac Aaron geb. 05-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac Aaron Kleerekoper

Van: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Onderwerp: voorgedrukt document met verwijzing naar wagon IIB en afdeling (coupe) E. met een Lager Westerbork stempel en op de achterkant het transportnummer 105/5 (transport, 5-4-1944)( naar Theresienstadt).

Van: Magnus, Simon Geboren: 1924-03-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Onderwerp: voorgedrukt document met verwijzing naar wagon IIB en afdeling (coupe) E. met een Lager Westerbork stempel en op de achterkant het transportnummer 105/5 (transport, 5-4-1944)( naar Theresienstadt).

Treinkaartje van Simon Magnus voor een enkele reis van kamp Westerbork naar Theresienstadt

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Kartonnen souvenir van Leo Meijer

Van: Blom-Walg, L. Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakje ontvangen, dank.

Van: Blom-Walg, L. Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: pakje ontvangen, dank.

Briefkaart van L. Blom-Walg aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: o.a. verzoek om kleding, oude kleren die door de kinderen van de familie Swaak niet meer gedragen worden. De kinderen gaan naar school. De oudste heeft zijn verjaardag gevierd en is lang en mager. De jongste is nog steeds dik. De broer en zus van Frederika zijn sinds 10 weken in Westerbork.

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: o.a. verzoek om kleding, oude kleren die door de kinderen van de familie Swaak niet meer gedragen worden. De kinderen gaan naar school. De oudste heeft zijn verjaardag gevierd en is lang en mager. De jongste is nog steeds dik. De broer en zus van Frederika zijn sinds 10 weken in Westerbork.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Informatiepakket voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging tas met bloem 'Tablo'

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging tas met bloem 'Tablo'

Calculatie voor het vervaardigen van een tas met bloem in Interneringskamp Westerbork

Van: Technische Dienst en Bedrijven Aan: J.G. Buijvoets Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Onderwerp: offerte voor vervaardiging van stromatrassen. Inschatting 1600 stuks als Dema het materiaal levert. De uitvoering zal plaatsvinden door vrouwelijke gedetineerden. het kamp heeft al ervaring met de productie van 2000 matrassen voor eigen gebruik.

Van: Technische Dienst en Bedrijven Aan: J.G. Buijvoets Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-14 Onderwerp: offerte voor vervaardiging van stromatrassen. Inschatting 1600 stuks als Dema het materiaal levert. De uitvoering zal plaatsvinden door vrouwelijke gedetineerden. het kamp heeft al ervaring met de productie van 2000 matrassen voor eigen gebruik.

Brief van de Technische Dienst en Bedrijven aan J.G. Buijvoets met een offerte voor de productie van matrassen in het kamp

Gebouwen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Gezicht op een gebouw met twee torens.

Gebouwen.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Gezicht op een gebouw met twee torens.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1939-11-01&nbsp; Onderwerp: aanvraag voor materiaal voor ontginning, gebruik van kiepkarren van het Vluchtelingenkamp voor ontginningswerkzaamheden; werkverschaffing, arbeiders uit Emmen en Borger. &nbsp;

Van: Boswachter&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1939-11-01&nbsp; Onderwerp: aanvraag voor materiaal voor ontginning, gebruik van kiepkarren van het Vluchtelingenkamp voor ontginningswerkzaamheden; werkverschaffing, arbeiders uit Emmen en Borger. &nbsp;

Brief van de boswachter aan Houtvester Assen

Van: Kockx, Th. Kampcommandant Aan: van As, barak 33. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-09 Onderwerp: commentaar op de inventarislijsten en balansen. Afdeling papierverduistering, schilderwerkplaats, smederij en draaierij, timmermanswerkplaats, garage, motorwagens en automobielen, magazijn vroegere bouwleiding, barak 59, industriebarak 58, bedrijf V. De lijsten zijn niet behoorlijk aangeleverd en er ontbreekt een datum.

Van: Kockx, Th. Kampcommandant Aan: van As, barak 33. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-09 Onderwerp: commentaar op de inventarislijsten en balansen. Afdeling papierverduistering, schilderwerkplaats, smederij en draaierij, timmermanswerkplaats, garage, motorwagens en automobielen, magazijn vroegere bouwleiding, barak 59, industriebarak 58, bedrijf V. De lijsten zijn niet behoorlijk aangeleverd en er ontbreekt een datum.

Bericht van commandant Kockx aan Aad van As over de ondeugdelijkheid van de aangeleverde inventarislijsten