In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-23 Onderwerp: een brief gestuurd via de officiële weg; brief van Stella's vader voor Salomon, &nbsp;Bertha en Voogje. Sal en zijn vrouw zijn op deze dag vertrokken, tante (Voogje) ligt in barak 81, het ziekenhuis; Werner heeft haar verteld van het vertrek van haar zoon en schoondochter; Werner kon hun nog levensmiddelen meegeven; 40 OD'ers in Amsterdam om zieke mensen op te halen als ziekendrager, om de kleinste persoonlijke voordelen halen zij hun medemensen op…Na het Apeldoornsche Bosch zijn 100 OD'ers gegaan. Ze moesten 1200 verpleegden de trein in dragen; reorganisatie in kamp Westerbork, behalve 2000 personen gaat de rest naar kamp Vught of op transport; &nbsp;vele zieken worden naar Westerbork gebracht. ze zullen na herstel worden doorgestuurd; aan mannen wordt geadviseerd hun gezinsleden zo snel mogelijk naar Westerbork te halen; Werner aan Stella: ‘wat als je op een goeie dag naar Vught wordt gebracht?; het Joden-vraagstuk zal in Nederland in juli ten einde zijn; brieven uit Birkenau en Monowitz aangekomen; Werner gedachten gaan nog steeds terug naar het Duitsland van vroeger, in tegenstelling tot vele lotgenoten in Westerbork die alle bruggen hebben afgebroken. Werner moet denken aan een regel uit een gedicht dat hij in 1938 schreef: Wir seh’n die Freunde und Heimat wieder'. Volgens Werner is die tijd niet meer zover weg. &nbsp;&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-01-23 Onderwerp: een brief gestuurd via de officiële weg; brief van Stella's vader voor Salomon, &nbsp;Bertha en Voogje. Sal en zijn vrouw zijn op deze dag vertrokken, tante (Voogje) ligt in barak 81, het ziekenhuis; Werner heeft haar verteld van het vertrek van haar zoon en schoondochter; Werner kon hun nog levensmiddelen meegeven; 40 OD'ers in Amsterdam om zieke mensen op te halen als ziekendrager, om de kleinste persoonlijke voordelen halen zij hun medemensen op…Na het Apeldoornsche Bosch zijn 100 OD'ers gegaan. Ze moesten 1200 verpleegden de trein in dragen; reorganisatie in kamp Westerbork, behalve 2000 personen gaat de rest naar kamp Vught of op transport; &nbsp;vele zieken worden naar Westerbork gebracht. ze zullen na herstel worden doorgestuurd; aan mannen wordt geadviseerd hun gezinsleden zo snel mogelijk naar Westerbork te halen; Werner aan Stella: ‘wat als je op een goeie dag naar Vught wordt gebracht?; het Joden-vraagstuk zal in Nederland in juli ten einde zijn; brieven uit Birkenau en Monowitz aangekomen; Werner gedachten gaan nog steeds terug naar het Duitsland van vroeger, in tegenstelling tot vele lotgenoten in Westerbork die alle bruggen hebben afgebroken. Werner moet denken aan een regel uit een gedicht dat hij in 1938 schreef: Wir seh’n die Freunde und Heimat wieder'. Volgens Werner is die tijd niet meer zover weg. &nbsp;&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Terugkeer en opvang

Repatriëring bevrijdde concentratiekampgevangenen

Displaced Persons

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: beheerder Fledderus met zijn zoontje op de kampboerderij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: beheerder Fledderus met zijn zoontje op de kampboerderij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18, 8795-19.

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-19 Onderwerp: transport naar Westerbork Zie ook de briefkaarten: 8795-13, 8795-14, 8795-18, 8795-19.

Briefkaart van Lini Snoek aan H. Snoek vanuit de trein

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen rijden een lorrie gevuld met oude batterijen de batterijsloperij naar binnen.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen rijden een lorrie gevuld met oude batterijen de batterijsloperij naar binnen.&nbsp;

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Vrijstelling van transport voor Saartje Kruimink-van Dam

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-12 Onderwerp: beschrijving dagelijks leven en vraag om sokken en briefpakketjes.

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-12 Onderwerp: beschrijving dagelijks leven en vraag om sokken en briefpakketjes.

Briefkaart van M. Batavier aan mevrouw Ras-Batavier vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 19 mei 1944 - Bergen-Belsen

Van: Commissie voor oorlogspleegkinderen Aan: Grewel, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1947-12-23 Onderwerp: verzoekschrift bij Arrondisementsrechtbank ivm voogdij en toeziend voogdij over het oorlogspleegkind C.A.M. de Vries

Van: Commissie voor oorlogspleegkinderen Aan: Grewel, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1947-12-23 Onderwerp: verzoekschrift bij Arrondisementsrechtbank ivm voogdij en toeziend voogdij over het oorlogspleegkind C.A.M. de Vries

Brief van Commissie voor oorlogspleegkinderen betreffende voogdij C.A.M. de Vries

Van: Koning, Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Koning, Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van de gebroeders Koning aan Staatsbosbeheer

1939

November 1939

Van: Meyer de Vries&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-06-25&nbsp; Onderwerp: suggesties opschroeven werkprestaties Joodse vluchtelingen. De schrijver is zich wel bewust van het feit dat de werkverschaffing in kamp Westerbork niet te vergelijken is met de werkverschaffing elders, gezien de achtergrond van de kampbewoners; Huisman en Schol.

Van: Meyer de Vries&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1941-06-25&nbsp; Onderwerp: suggesties opschroeven werkprestaties Joodse vluchtelingen. De schrijver is zich wel bewust van het feit dat de werkverschaffing in kamp Westerbork niet te vergelijken is met de werkverschaffing elders, gezien de achtergrond van de kampbewoners; Huisman en Schol.

Brief van Meyer de Vries aan de directeur van Staatsbosbeheer

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Simon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 171. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Van: Magnus, Simon Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945 Onderwerp: status gezondheid Simon Magnus, transport XXIV/5, transportnummer 171. Op het document staat verschillende aantekeningen.

Document met de staus van gezondheid (Krankenstand) van Simon Magnus in Theresienstadt

Verslag over de poging van inbeslagname van de P.K. kaarten der Burgerlijke Stand van de gemeente Westerbork; onderduik van de ambtenaar Van Donselaar en aanstelling van Van As als ambtenaar van de Burgerlijke Stand.

Verslag over de poging van inbeslagname van de P.K. kaarten der Burgerlijke Stand van de gemeente Westerbork; onderduik van de ambtenaar Van Donselaar en aanstelling van Van As als ambtenaar van de Burgerlijke Stand.

Verslag over de redding van de persoonskaarten van de Burgerlijke Stand in kamp Westerbork

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: ouders zijn naar Westerbork vertrokken ondanks een 'gespert' stempel.&nbsp;Er wordt door de Joodse Raad ervan uit gegaan dat Jaap' zijn vader in kamp Westerbork als timmerman aan het werk kan gaan. Jaap zit zelf met het dilemma wel of niet naar kamp Westerbork te gaan. Het feit dat zijn ouders mogelijk een vrijstelling van transport zullen krijgen, weerhoudt hem naar Westerbork te gaan en nog in het ziekenhuis te blijven. Doorsturen van brieven van vader van geadresseerde.&nbsp;

Van: Nabarro, Jaap&nbsp; Aan: Philips, Arthur&nbsp; Plaats: Hoogeveen&nbsp; Datum: 1942-11 Onderwerp: ouders zijn naar Westerbork vertrokken ondanks een 'gespert' stempel.&nbsp;Er wordt door de Joodse Raad ervan uit gegaan dat Jaap' zijn vader in kamp Westerbork als timmerman aan het werk kan gaan. Jaap zit zelf met het dilemma wel of niet naar kamp Westerbork te gaan. Het feit dat zijn ouders mogelijk een vrijstelling van transport zullen krijgen, weerhoudt hem naar Westerbork te gaan en nog in het ziekenhuis te blijven. Doorsturen van brieven van vader van geadresseerde.&nbsp;

Brief van Jaap Nabarro aan Arthur Philips vanuit het ziekenhuis in Hoogeveen

Bonkaart KC 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart KC 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart voor voedingsmiddelen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de vliegtuigsloperij. Op de achtergrond is een lorrie, het smalspoor en barak 107 te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de vliegtuigsloperij. Op de achtergrond is een lorrie, het smalspoor en barak 107 te zien.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de barak van de tandartspraktijk in het kamp.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de barak van de tandartspraktijk in het kamp.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in het Asserbos.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in het Asserbos.

Van: Liesje en Joop Aan: Batavier, Mevr. Plaats: Trein (poststempel Nieuweschans) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: 'Wij zijn door dus stuur geen pakjes meer. We zitten in de beestenwagen. We zullen er zien te komen'.

Van: Liesje en Joop Aan: Batavier, Mevr. Plaats: Trein (poststempel Nieuweschans) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: 'Wij zijn door dus stuur geen pakjes meer. We zitten in de beestenwagen. We zullen er zien te komen'.

Briefkaart van Liesje en Joop Batavier aan mevrouw Batavier vanuit de trein gegooid bij Nieuweschans

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de nieuwe waterzuivering; de werking ervan is te zien. Op de achtergrond is de schoorsteenpijp van het ketelhuis van het kamp zichtbaar.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de nieuwe waterzuivering; de werking ervan is te zien. Op de achtergrond is de schoorsteenpijp van het ketelhuis van het kamp zichtbaar.

Wachttoren en afrastering in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Op de voorgrond van de foto is een deel van de kampgracht te zien met op de achtergrond een kale heidevlakte.&nbsp; &nbsp;

Wachttoren en afrastering in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-1944&nbsp; Op de voorgrond van de foto is een deel van de kampgracht te zien met op de achtergrond een kale heidevlakte.&nbsp; &nbsp;

Een wachttoren en prikkeldraadversperring in kamp Westerbork

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker nummer 6 van 23 april 1945

Anti-Joodse maatregelen

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Joods verzet

Februaristaking

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, Greet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-05 Onderwerp: omstandigheden; felicitatie met verjaardag. De schrijfster weet ondertussen al aardig de weg te vinden in het centrum van Amsterdam.

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, Greet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-05 Onderwerp: omstandigheden; felicitatie met verjaardag. De schrijfster weet ondertussen al aardig de weg te vinden in het centrum van Amsterdam.

Brief van Martha Bertenthal aan Greet Kokje vanuit Amsterdam

Van: Praag, van, Alice Aan: lieve Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; Feestdagen.

Van: Praag, van, Alice Aan: lieve Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12 Onderwerp: Omstandigheden; pakketten; Feestdagen.

Brief van Alice van Cleeff-Praag aan Henny vanuit kamp Westerbork

Verslag over over verblijf en ontsnapping uit Kamp Westerbork.&nbsp; Datum: 1942 - 1945&nbsp; Maurits kwam via het Joodse werkkamp De Vecht in kamp Westerbork terecht. Hij slaagde erin te ontsnappen en onder te duiken. In januari 1945 kwam hij voor de tweede keer in Westerbork terecht. Hij werd uiteindelijk in het kamp bevrijd.

Verslag over over verblijf en ontsnapping uit Kamp Westerbork.&nbsp; Datum: 1942 - 1945&nbsp; Maurits kwam via het Joodse werkkamp De Vecht in kamp Westerbork terecht. Hij slaagde erin te ontsnappen en onder te duiken. In januari 1945 kwam hij voor de tweede keer in Westerbork terecht. Hij werd uiteindelijk in het kamp bevrijd.

over verblijf in- en ontsnapping uit kamp Westerbork van Maurits Wolff

Van: Burgemeester van Muntendam&nbsp; Aan: hoofdbestuur van het Nederlandse Rode Kruis&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum: 1941-03-18&nbsp; Onderwerp: Joodse donoren komen niet in de gemeente voor.

Van: Burgemeester van Muntendam&nbsp; Aan: hoofdbestuur van het Nederlandse Rode Kruis&nbsp; Plaats: Muntendam&nbsp; Datum: 1941-03-18&nbsp; Onderwerp: Joodse donoren komen niet in de gemeente voor.

Brief van de Burgemeester van Muntendam aan het hoofdbestuur van het Rode Kruis

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-05 Onderwerp: De schrijver bedankt Stella en Henk voor het pakje. Hij stuurt een nieuw zegel mee. Voor een volgend pakje vraagt hij om een lampje voor een handdynamo en pincetje. Hetty ligt nog op bed met bronchitis.&nbsp;

Brief Van: Kwieser, Henri Aan: Jong, de, Henk en Jong-Cohen, de, Stella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-05 Onderwerp: De schrijver bedankt Stella en Henk voor het pakje. Hij stuurt een nieuw zegel mee. Voor een volgend pakje vraagt hij om een lampje voor een handdynamo en pincetje. Hetty ligt nog op bed met bronchitis.&nbsp;

Brief van Henri Kwieser aan het echtpaar de Jong-Cohen vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Sonder-Ausweis Theeboom, Simon, 17-11-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Theeboom, Simon, 17-11-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Simon Theeboom

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-08-12 Onderwerp: Werner schrijft zijn brief vanuit het bedrijfsgebouw van de waterzuivering. Zelf woont hij nu op een zaal in barak 22, met meer dan 40 personen. De mannen voeren een gemeenschappelijk keuken, pakketjes worden gedeeld. Soms zoekt hij &nbsp;en zijn kennissen rust bij een familie, die in een achterafkamertje van een familiebarak woont; over het doorgeven van de groeten van Fie de Jong (lerares, Utrecht) aan een collega van Stella. Fie is ondertussen doorgestuurd (10-08); eventueel bezoek van Stella aan Werner; geen berichten uit het Oosten, een soort van berusting dat het nog even kan duren; Over de Joodse Raad in Westerbork, ze zijn niet erg gezien, de firma heeft geen goede naam; vandaag een transport uit Rotterdam binnengekomen; Herbert is enkele uren op het bureau van de Euterpestraat (Zentralstelle) geweest; er gaan verhalen dat transporten vanuit België en Frankrijk Westerbork zullen passeren; er wordt een spoorverbinding tussen Hooghalen en het kamp aangelegd.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-08-12 Onderwerp: Werner schrijft zijn brief vanuit het bedrijfsgebouw van de waterzuivering. Zelf woont hij nu op een zaal in barak 22, met meer dan 40 personen. De mannen voeren een gemeenschappelijk keuken, pakketjes worden gedeeld. Soms zoekt hij &nbsp;en zijn kennissen rust bij een familie, die in een achterafkamertje van een familiebarak woont; over het doorgeven van de groeten van Fie de Jong (lerares, Utrecht) aan een collega van Stella. Fie is ondertussen doorgestuurd (10-08); eventueel bezoek van Stella aan Werner; geen berichten uit het Oosten, een soort van berusting dat het nog even kan duren; Over de Joodse Raad in Westerbork, ze zijn niet erg gezien, de firma heeft geen goede naam; vandaag een transport uit Rotterdam binnengekomen; Herbert is enkele uren op het bureau van de Euterpestraat (Zentralstelle) geweest; er gaan verhalen dat transporten vanuit België en Frankrijk Westerbork zullen passeren; er wordt een spoorverbinding tussen Hooghalen en het kamp aangelegd.

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-27 Onderwerp: bedankje voor pakket (hagelslag en crackers); werken op de heide; klompen.&nbsp; De toegestuurde pepermuntjes tijdens het werk opgegeten. ‘s Avonds gesmuld van de kaaskorsten ( op de kachel van de barak verhit?). Martha is ziek. Ze ligt al vijf dagen op bed met angina. Normaal werkt ze op de heide en haar zusje zit op de ’HBS'. De klompen draagt de schrijfster tijdens haar werk.

Van: Bertenthal, Martha Aan: Kokje, G. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-27 Onderwerp: bedankje voor pakket (hagelslag en crackers); werken op de heide; klompen.&nbsp; De toegestuurde pepermuntjes tijdens het werk opgegeten. ‘s Avonds gesmuld van de kaaskorsten ( op de kachel van de barak verhit?). Martha is ziek. Ze ligt al vijf dagen op bed met angina. Normaal werkt ze op de heide en haar zusje zit op de ’HBS'. De klompen draagt de schrijfster tijdens haar werk.

Briefkaart van Martha Bertenthal aan G. Kokje vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: een pakje voor tante Lea en en brief is gearriveerd; vertrekkende personen mogen 15 kg aan bagage meenemen; Werner ontving een brief van Hans Stawski. Deze uit het kamp ontslagen persoon blijkt een beetje in de put te zitten. Hij krijgt geen bezoek en heeft geen vrienden. Zijn vier jaar kampervaringen komen ook naar boven; kort geleden had Werner in zijn barak een grammofoon en platen met muziek van Beethoven en Mozart.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: een pakje voor tante Lea en en brief is gearriveerd; vertrekkende personen mogen 15 kg aan bagage meenemen; Werner ontving een brief van Hans Stawski. Deze uit het kamp ontslagen persoon blijkt een beetje in de put te zitten. Hij krijgt geen bezoek en heeft geen vrienden. Zijn vier jaar kampervaringen komen ook naar boven; kort geleden had Werner in zijn barak een grammofoon en platen met muziek van Beethoven en Mozart.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: scene uit het cabaretprogramma ‘Bunter Abend’ met Liesl Frank en Otto Aurich.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: scene uit het cabaretprogramma ‘Bunter Abend’ met Liesl Frank en Otto Aurich.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Personen