In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

Van: Der Israelitischen Kultusgemeinde, registatiekantoor Aan: Tauber, Fritz Plaats: Wenen Datum: 1912-08-16

Certificaat betreffende geboorte van Fritz Tauber

Oproep voor Maud Hedeman in Theresienstadt om zich, in verband met haar indeling bij een transport naar Zwitserland op 5 februari, de voorafgaande dag om uiterlijk 23.00 uur met bagage op de verzamelplaats te melden.

Oproep voor een transport naar Zwitserland van Maud Hedeman

Van: Leeraar, Emile Aan: Vos, de , P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: Blij met ontvangen pakket met daarin toiletartikelen, koeken, chocola en melk. Ook al kleding ontvangen en andere levensmiddelen. De omstandigheden in het kamp en de stemming bij vader en dochter zijn prima. Het echtpaar Hilsum en juffrouw Schnitzler en vele kennissen bevinden zich in de barak en het kamp.

Van: Leeraar, Emile Aan: Vos, de , P. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-18 Onderwerp: Blij met ontvangen pakket met daarin toiletartikelen, koeken, chocola en melk. Ook al kleding ontvangen en andere levensmiddelen. De omstandigheden in het kamp en de stemming bij vader en dochter zijn prima. Het echtpaar Hilsum en juffrouw Schnitzler en vele kennissen bevinden zich in de barak en het kamp.

Brief van Emile Leeraar aan P. de Vos vanuit kamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf Twee vrouwen en een man zijn bezig met het bijeenbinden van het koren.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Breslauer, Werner Rudolf Twee vrouwen en een man zijn bezig met het bijeenbinden van het koren.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Koren bijeenbinden bij kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Senftenberg

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht voor joden. Van: Wijnberg, Alexander Datum: 1941-03-14 Plaats: Zwolle

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht voor joden. Van: Wijnberg, Alexander Datum: 1941-03-14 Plaats: Zwolle

Bewijs van aanmelding van Alexander Wijnberg

Bericht dat het verzoek om met het volgende transport naar Theresienstadt mee te gaan is aangenomen.&nbsp; Voor: Pinkus-Kirchbach, Karin en haar echtgenoot Datum: 1943-09-11

Bericht dat het verzoek om met het volgende transport naar Theresienstadt mee te gaan is aangenomen.&nbsp; Voor: Pinkus-Kirchbach, Karin en haar echtgenoot Datum: 1943-09-11

Bewijs voor transport naar Theresienstadt voor Karin Pinkus-Kirchbach en haar echtgenoot

Van: Protestantsche kerken in Nederland&nbsp; Aan: Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-10-24&nbsp; Onderwerp: protest tegen uitgevaardigde voorschriften tegen personen van Joodsche bloede.

Van: Protestantsche kerken in Nederland&nbsp; Aan: Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-10-24&nbsp; Onderwerp: protest tegen uitgevaardigde voorschriften tegen personen van Joodsche bloede.

Brief van de Protestantse kerken aan de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: uitvoering van een scene in het cabaretprogramma Der Bunter Abend, links Max Ehrlich en rechts Franz Engel.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03 Onderwerp: uitvoering van een scene in het cabaretprogramma Der Bunter Abend, links Max Ehrlich en rechts Franz Engel.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Personen