In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Potret van een baby in kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-15 Onderwerp: organisatieschema.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-15 Onderwerp: organisatieschema.

Schema van de organisatie in Interneringskamp Westerbork van J.G. Buijvoets

Bewijs van aanmelding (vier Joodse grootouders) Van: Schijveschuurder, B. Afgegeven: 1941-03-20&nbsp; Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding (vier Joodse grootouders) Van: Schijveschuurder, B. Afgegeven: 1941-03-20&nbsp; Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding

Van: Secr. Generaal Dep. Justitie&nbsp; Aan: Secr. Generaal Dep. Landbouw en Visserij&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-12-12&nbsp; Onderwerp: contracten betreffende gebruik van grond ten behoeve van Kamp Westerbork.

Van: Secr. Generaal Dep. Justitie&nbsp; Aan: Secr. Generaal Dep. Landbouw en Visserij&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-12-12&nbsp; Onderwerp: contracten betreffende gebruik van grond ten behoeve van Kamp Westerbork.

Brief van het Departement van Justitie aan het Departement Landbouw en Visserij

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-10 Onderwerp: omstandigheden; huishouden.

Van: Breslauer, Etelka Aan: Tony (Schram) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-10 Onderwerp: omstandigheden; huishouden.

Brief van Elteka Breslauer aan Tony vanuit Amsterdam

Vragenlijsten en antwoordlijsten bij de rapporten van de in het vluchtelingenkamp Reuver ondergebrachte vreemdelingen.

Lijst met vragen voor in het Vluchtelingenkamp Reuver ondergebrachte Joodse vluchtelingen

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T. Datum: 1943-07-18 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7 Onderwerp: pakket ontvangen. Dank

Van: Kortoef-Leijden van Amstel, S. Aan: Piket, T. Datum: 1943-07-18 Plaats: Westerbork, kamp, barak 7 Onderwerp: pakket ontvangen. Dank

Briefkaart van S. Kortoef-Leijden van Amstel aan T. Piket vanuit kamp Westerbork

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Rekening vanuit het Interneringskamp aan de commandant van de Gezagstroepen in Assen

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeente Raalte

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zicht op de centrale keuken.&nbsp; Ramen en deuren ontbreken, bouwmaterialen rond de barak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Het keukengebouw, Vl. kamp'.

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zicht op de centrale keuken.&nbsp; Ramen en deuren ontbreken, bouwmaterialen rond de barak.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Het keukengebouw, Vl. kamp'.

van het gebouw van de Centrale Keuken van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Meta ( Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-07 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft dat paps dit keer niet meeschrijft omdat zijn werktijd (als arts) is veranderd en zij hem niet tijdig kan bereiken voordat de post ingeleverd moet zijn. Het gaat beter met hem, maar nog niet heel goed. Meta is dankbaar voor de pakjes, maar denkt dat er oorspronkelijk meer in heeft gezeten. Daarom vraagt ze of de afzender voortaan de inhoud in de deksel wil schrijven. Meta vraagt zich af of Mien er zorg voor draagt dat iedereen haar brieven leest. Tot besluit bedankt ze haar vrienden voor de brieven, het is hun liefste en enige verstrooiing.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-07 Onderwerp:&nbsp;Meta schrijft dat paps dit keer niet meeschrijft omdat zijn werktijd (als arts) is veranderd en zij hem niet tijdig kan bereiken voordat de post ingeleverd moet zijn. Het gaat beter met hem, maar nog niet heel goed. Meta is dankbaar voor de pakjes, maar denkt dat er oorspronkelijk meer in heeft gezeten. Daarom vraagt ze of de afzender voortaan de inhoud in de deksel wil schrijven. Meta vraagt zich af of Mien er zorg voor draagt dat iedereen haar brieven leest. Tot besluit bedankt ze haar vrienden voor de brieven, het is hun liefste en enige verstrooiing.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd. Op de achtergrond barak 21 en 52 (links).

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen als toeschouwers tijdens een voetbalwedstrijd. Op de achtergrond barak 21 en 52 (links).

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Personen