In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Alarm-Ausweis Van: Gerzon, Siegbert (barak 16) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 Hij is gerechtigd om zich bij een alarm direct naar zijn werkplek te begeven. Hij heeft vrije doorgang. Het document is ondertekend door A. Pisk, commandant van de Joodse ordedienst.

Alarm-Ausweis Van: Gerzon, Siegbert (barak 16) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 Hij is gerechtigd om zich bij een alarm direct naar zijn werkplek te begeven. Hij heeft vrije doorgang. Het document is ondertekend door A. Pisk, commandant van de Joodse ordedienst.

Alarm-Ausweis van Siegbert Gerzon

Bernhard van Bingen was tijdens de Nederlandse mobilisatie soldaat 2-5-Dep. Bat. in het Nederlandse leger. Hij is kort na Duitse inval krijgsgevangen genomen. Op 5 juni 1940 heeft hij in Anna Paulowna een einde gemaakt aan zijn leven. Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Database van gesneuvelde militairen, samengesteld door kolonel b.d. J.W. de Leeuw

Overleden in het Academisch Ziekenhuis te Groningen, waar ze vanuit kamp Westerbork naartoe was gebracht.&nbsp;

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Zelfgemaakt kartonnen zeshoekje, kleuren blauw en rood. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944'.

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Zelfgemaakt kartonnen zeshoekje, kleuren blauw en rood. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944'.

Zelfgemaakt kartonnen zeshoekje van Leo Meijer

Verklaring L. Bruin verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 juni 1944 tot 6 februari 1945 in zijn huis te Echtenerbrug ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Lemmer

Verklaring L. Bruin verklaard dat het echtpaar Fritz en Helena Tauber vanaf 6 juni 1944 tot 6 februari 1945 in zijn huis te Echtenerbrug ondergedoken hebben gezeten. Datum: 1964-11-06 Plaats: Lemmer

Verklaring van L. Bruin dat het echtpaar Tauber bij hem ondergedoken was

Van: Schol, J. Aan: de barakleiders Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-11 Onderwerp: regeling van post in het kamp; richtlijnen waar niet over geschreven mag worden…

Van: Schol, J. Aan: de barakleiders Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-11 Onderwerp: regeling van post in het kamp; richtlijnen waar niet over geschreven mag worden…

Order van kampcommandant J. Schol aan de barakleiders betreffende post en censuur

Naziconcentratiekampen

Kamp Bernhausen

Vluchtelingenkampen

Vluchtelingenkamp Hoek van Holland

Plaatsen in kamp Westerbork

Weeshuis

Cabaret.&nbsp; Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-04 Foto van Esther Philipse in lange jurk in vermoedelijk een scene in het cabaretprogramma Bunter Abend

Cabaret.&nbsp; Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-04 Foto van Esther Philipse in lange jurk in vermoedelijk een scene in het cabaretprogramma Bunter Abend

Esther Philipse tijdens de revue Bunter Abend

Personen