In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Cohen-Sanders, Jikke Datum: 1945-06-22

A.E.F. D.P. Registration Record Van: Cohen-Sanders, Jikke Datum: 1945-06-22

Repatrieringskaart van J. Cohen-Sanders

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Foto van een machtiging voor L.A.A. Cohen

Van: Provinciaal Bureau Verzorging Oorlogsslachtoffers (vergunningverlener) Aan: Schlosser, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-08-28 Onderwerp: vergunning om zich te vestigen in Rotterdam.

Van: Provinciaal Bureau Verzorging Oorlogsslachtoffers (vergunningverlener) Aan: Schlosser, C. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-08-28 Onderwerp: vergunning om zich te vestigen in Rotterdam.

Vestigingsvergunning voor C. Schlosser

Van: tante en oom (en Ankie) Aan: Heleentje (Cohen), barak 42L Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-31&nbsp; Onderwerp: briefkaart van Heleentje ontvangen vanuit kamp Westerbork met vele vragen; tante begint met de antwoorden…

Van: tante en oom (en Ankie) Aan: Heleentje (Cohen), barak 42L Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-31&nbsp; Onderwerp: briefkaart van Heleentje ontvangen vanuit kamp Westerbork met vele vragen; tante begint met de antwoorden…

Briefkaart van een tante en een oom voor Heleentje Cohen

Identiteitsbewijs Geldig tot nader orde Bestemd voor: Noach J.D. Heeft toestemming om het kamp te verlaten/te betreden (ondertekend door een Geallieerde bevrijder) Reden: werkzaamheden buiten het kamp Datum: 1945-04-23 Plaats: Westerbork, kamp

Identiteitsbewijs Geldig tot nader orde Bestemd voor: Noach J.D. Heeft toestemming om het kamp te verlaten/te betreden (ondertekend door een Geallieerde bevrijder) Reden: werkzaamheden buiten het kamp Datum: 1945-04-23 Plaats: Westerbork, kamp

Identiteitsbewijs voor J.D. Noach

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Brief van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Van: Presser, Maurits Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-30 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna op transport; ze zijn in goede gezondheid, voedselrantsoen was niet slecht; vraag aan moeder om op bezoek te gaan bij Loesje (dochter Louise); hoop op weerzien

Van: Presser, Maurits Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-07-30 Onderwerp: afscheidsbrief, want bijna op transport; ze zijn in goede gezondheid, voedselrantsoen was niet slecht; vraag aan moeder om op bezoek te gaan bij Loesje (dochter Louise); hoop op weerzien

Briefkaart van Maurits Presser aan Christine Huizinga-Swaluw vanuit kamp Westerbork

Van: Felix Aan: Beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-05 Onderwerp: omstandigheden ('het is hier wel geen eldorade, maar toch heus uit te houden' en 'het is hier net Amsterdam, zoveel bekenden ontmoet men hier') ; voedsel; transporten.

Van: Felix Aan: Beste familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-05 Onderwerp: omstandigheden ('het is hier wel geen eldorade, maar toch heus uit te houden' en 'het is hier net Amsterdam, zoveel bekenden ontmoet men hier') ; voedsel; transporten.

Brief van Felix aan familie vanuit kamp Westerbork

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-03 Onderwerp: Mededeling over huwelijk met Lotte en dank voor het tekenen van de papieren; vrijdag op transport; in Westerbork was de situatie tamelijk goed, clandestien bijvoorbeeld sigaretten gekocht; paklijst voor zus Louise als ze ooit op transport moet; ook handgeschreven groeten van vrouw Lotte&nbsp;

Van: Presser, Hartog Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-09-03 Onderwerp: Mededeling over huwelijk met Lotte en dank voor het tekenen van de papieren; vrijdag op transport; in Westerbork was de situatie tamelijk goed, clandestien bijvoorbeeld sigaretten gekocht; paklijst voor zus Louise als ze ooit op transport moet; ook handgeschreven groeten van vrouw Lotte&nbsp;

Brief van Hartog Presser aan Christine Huizinga-Swaluw vanuit kamp Westerbork

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: afval- en voedselresten emmers

Mededeling Datum: 1943-11-11 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: afval- en voedselresten emmers

Mededeling over afval- en voedselresten emmers

Van: Snoek, Hermine Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-25 Onderwerp: hartelijk dank voor pakje wortels

Van: Snoek, Hermine Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-25 Onderwerp: hartelijk dank voor pakje wortels

Briefkaart van Hermine Snoek aan Nel in' t Veld vanuit kamp Westerbork

Kampgevangenen en barakken Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Op voorgrond de treinrails. Mensen lopen over de Boulevard des Misères. Op de achtergrond de barakken 38 en 42.

Kampgevangenen en barakken Kamp Westerbork, 1942-1944.&nbsp; Op voorgrond de treinrails. Mensen lopen over de Boulevard des Misères. Op de achtergrond de barakken 38 en 42.

Zicht op de centrale weg en het spoor in kamp Westerbork