In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Calendarium kamp Westerbork

1948

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Van: Dessaur-Doof, Kitty (Keetje) Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-06-25&nbsp; Onderwerp: omstandigheden kamp; dochter Annie is ziek, ze ligt op bed; de schrijfster werkt als schoonmaakster in het ziekenhuis. Haar man Hartog moet graafwerkzaamheden doen en de moeder van de schrijfster is nerveus; ‘Als we verder moeten hoor je niets meer van ons’.

Van: Dessaur-Doof, Kitty (Keetje) Aan: Jane (A. van den Heuvel)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 55 Datum: 1943-06-25&nbsp; Onderwerp: omstandigheden kamp; dochter Annie is ziek, ze ligt op bed; de schrijfster werkt als schoonmaakster in het ziekenhuis. Haar man Hartog moet graafwerkzaamheden doen en de moeder van de schrijfster is nerveus; ‘Als we verder moeten hoor je niets meer van ons’.

Briefkaart van K. Dessaur-Doof aan Jane vanuit kamp Westerbork

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichte inenting tegen difterie&nbsp; Tekst in Duits, zie voor Nederlandse tekst inv.nr. 4829-29

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-05&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichte inenting tegen difterie&nbsp; Tekst in Duits, zie voor Nederlandse tekst inv.nr. 4829-29

Mededeling over verplichte inenting tegen difterie

Post kamp Westerbork

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: Geld opgestuurd, graag een bevestiging of dit ontvangen is.

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: Geld opgestuurd, graag een bevestiging of dit ontvangen is.

Briefkaart van B. Grootkerk aan een drogist in Den Haag vanuit kamp Westerbork

Van: Nijkerk, M. Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-06 Onderwerp: eigendomsverklaring van fiets en schrijfmachine Remington (hulp aan pleegdochter Nina Bolle). De goederen waren door de schrijver in bewaring gegeven aan chef-kok Ernst David.

Van: Nijkerk, M. Aan: van As, kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-06 Onderwerp: eigendomsverklaring van fiets en schrijfmachine Remington (hulp aan pleegdochter Nina Bolle). De goederen waren door de schrijver in bewaring gegeven aan chef-kok Ernst David.

Verklaring van M. Nijkerk over het in bwaring geven van een fiets en een schrijfmachine aan Ernst David in kamp Westerbork

Anti-Joodse maatregelen

Davidster

Centrale verwarming van de barakken van het type A; a1; a2; a3; a4 en B; wasserij en badhuis&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1940-08-19

Centrale verwarming van de barakken van het type A; a1; a2; a3; a4 en B; wasserij en badhuis&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1940-08-19

Bouwtekening van de centrale verwarming in verschillende barakken

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Persoonsbewijs Van: (Meijer-)Philips, Sophia&nbsp; Amsterdam, 1943-08-04

Persoonsbewijs Van: (Meijer-)Philips, Sophia&nbsp; Amsterdam, 1943-08-04

Persoonsbewijs van Sophia Philips

Mensen bij de trein. Kampgevangenen stappen een deportatietrein in Kamp Westerbork, 1943-1944 Tegen één van de wagons staat een trap.

Mensen bij de trein. Kampgevangenen stappen een deportatietrein in Kamp Westerbork, 1943-1944 Tegen één van de wagons staat een trap.

Kampgevangenen stappen een wagon van een deportatietrein in