In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van der Vlugt Aan: Sem en Co (Bonn) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-20 Onderwerp: antwoord op een bericht van Sem dat zijn ouders zijn opgehaald. Voor de schrijfster is het niet duidelijk of het echtpaar naar Drenthe is overgebracht (kamp Westerbork) of verder zijn doorgestuurd…&nbsp;

Van: van der Vlugt Aan: Sem en Co (Bonn) Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-20 Onderwerp: antwoord op een bericht van Sem dat zijn ouders zijn opgehaald. Voor de schrijfster is het niet duidelijk of het echtpaar naar Drenthe is overgebracht (kamp Westerbork) of verder zijn doorgestuurd…&nbsp;

Brief van Mevrouw van der Vlugt aan Sem en Co (Bonn) vanuit Amsterdam

Van: Joodse Raad Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Datum: 1942-11-07

Van: Joodse Raad Aan: Stertzenbach, Werner Plaats: Datum: 1942-11-07

Kaart

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-09, No. 24 Inhoud: Verlaten van het kamp. Blz.: 2

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-04-09, No. 24 Inhoud: Verlaten van het kamp. Blz.: 2

Lagerbefehl No. 24

Met stempel: Emigratieburo Kamp Westerbork Hooghalen Oost (Dr.) Zie bedankkaartje (2749-2) van Dr. Alex Wachtel aan A.C. Sperna Weiland.

Met stempel: Emigratieburo Kamp Westerbork Hooghalen Oost (Dr.) Zie bedankkaartje (2749-2) van Dr. Alex Wachtel aan A.C. Sperna Weiland.

Enveloppe van bedankkaartje van Dr. Wachtel aan de heer Sperna Weiland

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: beschrijving van omstandigheden. Vrijdag is er weer een transport. Sal is bezig uitstel te krijgen voor zijn zus en zwager, zijn zus is net uit het ziekenhuis is ontslagen; brieven nog niet onder censuur, schrijf iets over het verloop van de oorlog.; aardappelschillen op vrijwillige basis. &nbsp;

Van: Polak-van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-21 Onderwerp: beschrijving van omstandigheden. Vrijdag is er weer een transport. Sal is bezig uitstel te krijgen voor zijn zus en zwager, zijn zus is net uit het ziekenhuis is ontslagen; brieven nog niet onder censuur, schrijf iets over het verloop van de oorlog.; aardappelschillen op vrijwillige basis. &nbsp;

Brief van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Van: de Haan-Vos, R. Aan: de Haan, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verlaten van het ziekenhuis (komt weer bij haar man Asser in de barak), gezondheidstoestand, toesturen van levensmiddelen en huishoudelijke artikelen

Van: de Haan-Vos, R. Aan: de Haan, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-25 Onderwerp: verlaten van het ziekenhuis (komt weer bij haar man Asser in de barak), gezondheidstoestand, toesturen van levensmiddelen en huishoudelijke artikelen

Briefkaart van R. de Haan-Vos aan familie de Haan vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis&nbsp; Espinoza, Daniel, 20-5-11, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Espinoza, Daniel, 20-5-11, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Daniel Espinoza

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 286 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tas, Isabella Rebecca geb. 08-07-75 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 286 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Tas, Isabella Rebecca geb. 08-07-75 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isabella Rebecca Tas

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Vrijstelling van transport voor Saartje Kruimink-van Dam

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-10 Onderwerp: De schrijver en zijn moeder zijn ieder op een ander adres gaan wonen. David moet nog vaak denken aan Betsy en Henriette. Hij vraagt zich af of hun poes nog leeft en of het huis in 't Zandt (Gr) nog leeg staat…

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-10 Onderwerp: De schrijver en zijn moeder zijn ieder op een ander adres gaan wonen. David moet nog vaak denken aan Betsy en Henriette. Hij vraagt zich af of hun poes nog leeft en of het huis in 't Zandt (Gr) nog leeg staat…

Brief van David Simons aan mej. Medema vanuit Amsterdam

Gedicht. Gedicht getiteld: 'Een Reuze Baan!!!'. Kamp Westerbork, jaartal onbekend. Gedicht geschreven door een juffrouw die bij de administratie in het kamp werkte. Zie ook inv.nr. 149.

Gedicht. Gedicht getiteld: 'Een Reuze Baan!!!'. Kamp Westerbork, jaartal onbekend. Gedicht geschreven door een juffrouw die bij de administratie in het kamp werkte. Zie ook inv.nr. 149.

Een reuze baan