In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Overall van een politieke gevangene Nummer 107 Gedragen door mw. Meijer, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen. De rugzak is gemaakt van stof van een parachute.

Overall van een politieke gevangene Nummer 107 Gedragen door mw. Meijer, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen. De rugzak is gemaakt van stof van een parachute.

Overall en rugzak van een politieke gevangene

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Rugzak van een politieke gevangene

Belangenverenigingen Herinneringsgemeenschappen

Landelijke Sinti Organisatie (LSO)

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Woerden

Kamporganisatie kamp Westerbork

Registratie kamp Westerbork

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-06-19 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; gezelligheid met vriendinnen en jongens in Apeldoorn; toffee gekocht van snoepbonnen

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-06-19 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; gezelligheid met vriendinnen en jongens in Apeldoorn; toffee gekocht van snoepbonnen

Brief van Lina Jacoba Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers Plaats: Den Haag Datum: 1942-05-13 Onderwerp: blijk van waardering voor de medewerkers van de distributie en de verkoop van de Joodse ster in Den Haag.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers Plaats: Den Haag Datum: 1942-05-13 Onderwerp: blijk van waardering voor de medewerkers van de distributie en de verkoop van de Joodse ster in Den Haag.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan medewerkers van de verkoop van de Joodse ster in Den Haag

Van: Snoek, Hermine Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1942-12-11 Onderwerp: pakketje via spoorwegen dd. 4/12 heden ontvangen, hartelijk dank.

Van: Snoek, Hermine Aan: In' t Veld, Nel Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1942-12-11 Onderwerp: pakketje via spoorwegen dd. 4/12 heden ontvangen, hartelijk dank.

Briefkaart van Hermine Snoek aan Nel in' t Veld vanuit kamp Westerbork

Arbeidskaart. Arbeidskaart van Cohen, Leon, A. Kamp Westerbork, 1944-01-13. Voorzijde arbeitskarte met de volgende vermeldingen: geb. 1898-11-21, groep O.D. DB3 Dienst wechselnd, 1944-10-06.

Arbeidskaart. Arbeidskaart van Cohen, Leon, A. Kamp Westerbork, 1944-01-13. Voorzijde arbeitskarte met de volgende vermeldingen: geb. 1898-11-21, groep O.D. DB3 Dienst wechselnd, 1944-10-06.

Arbeitskarte L.A. Cohen

Personen