We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Gevangenissen

Gevangenis Weteringenschans

Huis van bewaring Arnhem

Gevangenis Amstelveenseweg

Huis van bewaring Meppel

Huis van bewaring Groningen

Scholtenshuis

Huis van bewaring Haagse Veer

Huis van bewaring Zwolle

Huis van bewaring Doetinchem

Huis van bewaring Assen

Huis van bewaring Veenhuizen

Oranjehotel

Post kamp Westerbork

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Vooroorlogs Joods leven

Vooroorlogs antisemitisme

Surinaamse Joden

Anschluss

Zionisme

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Marokkaanse Joden

Orthodoxe stroming Jodendom

Liberale stroming Jodendom

Hachsjara

Joodse vluchtelingen

Kristallnacht

Zieken-, verpleeg- en verzorgingstehuizen

Opvangtehuizen in Barneveld

Vluchtelingenkampen

Joodse weeshuizen

Hollandsche Schouwburg

Hollandia Kattenburgfabriek

Loods 24

Hachsjara opleidingscentra

Joodse wijken

Joodse werkkampen

Koning Willem III Kazerne

Anti-Joodse maatregelen

Ontzegging lidmaatschap verenigingen voor Joden

Lippmann, Rosenthal & Co.

Joden ontslagen

Ariërverklaring

Openbaar onderwijs voor Joden verboden

Bewegingsvrijheid voor Joden beperkt

Registratie van Joodse inwoners

Organisatie van de Jodenvervolging

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Joodse Raden

Represaille razzia's

Davidster

Het Joodsche Weekblad

Verboden voor Joden

Persoonsbewijzen van Joden voorzien van een J

Gewelddadigheden tegen Joden

Anti-Joodse propaganda

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Duitse invasie

Bombardement op Rotterdam

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-07-12&nbsp; &nbsp;

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-07-12&nbsp; &nbsp;

Plattegrond met legenda van het woonoord Schattenberg in 1965

De Westerborker dinsdag 22 mei 1945 Nieuws uit het kamp Westerbork

De Westerborker dinsdag 22 mei 1945 Nieuws uit het kamp Westerbork

De Westerborker van 22 mei 1945

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: aantal personen in een wagon.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: aantal personen in een wagon.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Yvonne Süskind is geboren op 28 maart 1939 in Bergen op Zoom. &nbsp;Haar ouders waren vanwege het opkomende antisemitisme in 1938 vanuit Keulen naar Nederland verhuisd. Hier ging haar vader Walter Süskind tijdens de bezetting voor de Joodse Raad in Amsterdam werken. In zijn functie was hij de beheerder van de Hollandsche Schouwburg, waar Amsterdamse Joden zich moesten melden voordat ze gedeporteerd zouden worden naar kamp Westerbork. Uiteindelijk moest het gezin Süskind op 29 september 1943 zelf ook op transport naar Westerbork. Ze kwamen in barak 63. Op 4 september 1944 werden ze vandaaruit op transport gezet naar Theresienstadt.

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Betty en Selly zijn nog in het ziekenhuis. Met Betty gaat het iets beter, Selly is echter zo ziek en slap dat ze niet meer kan zitten. Louis is beter, maar nog niet aan het werk. Hij heeft verlof tot 1 januari en hij krijgt extra voeding. ‘Is ons huis al leeg? Mijn overschoenen zijn stuk en je kan hier niet zonder.'…Als de kinderen beter zijn, zou ik graag mijn (kinder) wagentje willen hebben. Bijna iedereen heeft de wagen bij hun. Als we alles hadden geweten hadden we veel meer meegenomen'….&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1942-12-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Betty en Selly zijn nog in het ziekenhuis. Met Betty gaat het iets beter, Selly is echter zo ziek en slap dat ze niet meer kan zitten. Louis is beter, maar nog niet aan het werk. Hij heeft verlof tot 1 januari en hij krijgt extra voeding. ‘Is ons huis al leeg? Mijn overschoenen zijn stuk en je kan hier niet zonder.'…Als de kinderen beter zijn, zou ik graag mijn (kinder) wagentje willen hebben. Bijna iedereen heeft de wagen bij hun. Als we alles hadden geweten hadden we veel meer meegenomen'….&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: vannacht in de wacht, de hoofdbroeder kon haar op zaal niet missen; met haar buurvrouw een rustig plek gevonden, zodat ze niet al haar karwijtjes in haar vrije tijd hoeft te doen; ze is blij dat ze als zuster iets voor de mensen kan betekenen. Ze vindt het heerlijk dat ze zo gewaardeerd wordt; toch wil ze bij haar mannetje zijn; Süskind was ook hier….; Bandman(n) kwam donderdag alweer terug.

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar moeder) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-12 Onderwerp: vannacht in de wacht, de hoofdbroeder kon haar op zaal niet missen; met haar buurvrouw een rustig plek gevonden, zodat ze niet al haar karwijtjes in haar vrije tijd hoeft te doen; ze is blij dat ze als zuster iets voor de mensen kan betekenen. Ze vindt het heerlijk dat ze zo gewaardeerd wordt; toch wil ze bij haar mannetje zijn; Süskind was ook hier….; Bandman(n) kwam donderdag alweer terug.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar moeder) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Afbraak Afbraak van de barakken woonoord Schattenberg. Plaats: Westerbork, Schattenberg Datum: 1971.

Afbraak Afbraak van de barakken woonoord Schattenberg. Plaats: Westerbork, Schattenberg Datum: 1971.

Foto van afbraak van barakken in het woonoord Schattenberg

Van: Querido, Levie Aan: zijn kinderen Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-01 Onderwerp: van huis weggehaald; De Joodsche Raad is voor hem bezig, ze zijn in de Schouwburg met zo'n 200 man sterk; laat Manus naar de Schouwburg gaan en proberen te spreken met Suskind, die is bezig met Levie; maandag of dinsdag gaat er een transport weg, onzeker of Levie erbij zal zijn; de hele dag in de Schouwburg, beste mensen en lotgenoten…

Van: Querido, Levie Aan: zijn kinderen Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-01 Onderwerp: van huis weggehaald; De Joodsche Raad is voor hem bezig, ze zijn in de Schouwburg met zo'n 200 man sterk; laat Manus naar de Schouwburg gaan en proberen te spreken met Suskind, die is bezig met Levie; maandag of dinsdag gaat er een transport weg, onzeker of Levie erbij zal zijn; de hele dag in de Schouwburg, beste mensen en lotgenoten…

Zicht op het bad- en het ketelhuis in kamp Westerbork