In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Vooroorlogs Joods leven

Vooroorlogs antisemitisme

Liberale stroming Jodendom

Orthodoxe stroming Jodendom

Kristallnacht

Hachsjara

Marokkaanse Joden

Surinaamse Joden

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Anschluss

Zionisme

Joodse vluchtelingen

Kampleven Westerbork

Sport kamp Westerbork

Boksen kamp Westerbork

Voetbal kamp Westerbork

Korfbal kamp Westerbork

Gymnastiek kamp Westerbork

Handbal kamp Westerbork

Schaken kamp Westerbork

Van: Gemeente Amsterdam, Bureau Joodse Inkwartiering Aan: Bonn, Samson Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: inkwartiering Joodse evacués.

Van: Gemeente Amsterdam, Bureau Joodse Inkwartiering Aan: Bonn, Samson Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-25 Onderwerp: inkwartiering Joodse evacués.

Enveloppe van de Gemeente Amsterdam aan Samson Bonn

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Zicht op het (kinder-)koor.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Zicht op het (kinder-)koor.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Feestdagen kamp Westerbork

Proclamatie RMS kamp Westerbork

Kerstfeest kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Sinterklaas kamp Westerbork

Van: verschillende familieleden en vrienden Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943-03 Onderwerp: groeten van vele bekenden.

Van: verschillende familieleden en vrienden Aan: Hanneke Plaats: Amstelveen Datum: 1943-03 Onderwerp: groeten van vele bekenden.

Brief geschreven door verschillende familieleden en vrienden aan Hanneke

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 4

Bewijs van inschrijving in de burgerlijke stand&nbsp; Van: Ras-Batavier, Mietje Gemeente Amsterdam, 1951-04-18

Bewijs van inschrijving in de burgerlijke stand&nbsp; Van: Ras-Batavier, Mietje Gemeente Amsterdam, 1951-04-18

Bewijs van inschrijving van Mietje Ras-Batavier

Rosj Hasjana kamp Westerbork

Chanoeka kamp Westerbork

Soekot kamp Westerbork

Poeriem kamp Westerbork

Pesach kamp Westerbork

Barak 72

Calendarium kamp Westerbork

1944

Augustus 1944

Februari 1944

Maart 1944

Januari 1944

Juli 1944

Juni 1944

Mei 1944

April 1944

November 1944

Oktober 1944

September 1944

December 1944

Breslauer, W.R. Koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Korenmaaiers met machine aan het werk. De man links is Arthur Pins (1906).&nbsp; &nbsp;

Breslauer, W.R. Koren maaien.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Korenmaaiers met machine aan het werk. De man links is Arthur Pins (1906).&nbsp; &nbsp;

Kampgevangenen op een tweespan aan het koren maaien

Personen