In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Van: Joodsche raad voor Amsterdam, Sluzker Aan: Barend, Jacob Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: toezending van de Ausnahme-bescheinigung

Brief van Expositur aan Barend Jacob betreffende Ausnahme-bescheinigung

Kampleven Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Van: Fam. Slier Aan: Philips, A., Dhr.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: augustus 1942 Onderwerp: omstandigheden, mee wegbrengen van de vader van Abraham, om half vier reed de trein weg. Hopelijk is hij voor korte duur weg. Eduard is op weg naar het Joodse werkkamp Gijsselte.

Ansichtkaart van de familie Slier aan Arthur Philips vanuit Amsterdam

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden in kamp. beschrijving van de bedbezetting in een barak met allemaal Oost-Groningers (Bellingwolde, Muntendam, Stadskanaal en Vlagtwedde of zoals zijn broer Aron uit Oude Pekela). De schrijver ligt in een bed beneden. De mensen in Winschoten zitten in een barak ernaast samen met Joodse bewoners uit Coevorden. Om tien uur 's avonds moet iedereen in de barak zijn. Daarvoor mag vrij worden rondgelopen. Danny heeft de wasgelegenheden moeten schrobben. In de middag wordt weer werk ingedeeld. Danny verblijft in barak 4A, zaal I. Deze barak zou niet lang daarna een onderdeel van het ziekenhuis uit gaan maken. Misschien zijn dat wel de door Danny in zijn brieven genoemde omstandigheden. De barakzalen met vrijgezellen moesten worden leeggemaakt voor het verkrijgen van een andere functie. De naast liggende barakken 3,5 en 6 moesten ook leeg worden gemaakt voor het nieuwe ziekenhuis.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: omstandigheden in kamp. beschrijving van de bedbezetting in een barak met allemaal Oost-Groningers (Bellingwolde, Muntendam, Stadskanaal en Vlagtwedde of zoals zijn broer Aron uit Oude Pekela). De schrijver ligt in een bed beneden. De mensen in Winschoten zitten in een barak ernaast samen met Joodse bewoners uit Coevorden. Om tien uur 's avonds moet iedereen in de barak zijn. Daarvoor mag vrij worden rondgelopen. Danny heeft de wasgelegenheden moeten schrobben. In de middag wordt weer werk ingedeeld. Danny verblijft in barak 4A, zaal I. Deze barak zou niet lang daarna een onderdeel van het ziekenhuis uit gaan maken. Misschien zijn dat wel de door Danny in zijn brieven genoemde omstandigheden. De barakzalen met vrijgezellen moesten worden leeggemaakt voor het verkrijgen van een andere functie. De naast liggende barakken 3,5 en 6 moesten ook leeg worden gemaakt voor het nieuwe ziekenhuis.&nbsp;

Brief

Wasbak met kranen in een grote woonbarak. Foto van een tekening&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01

Wasbak met kranen in een grote woonbarak. Foto van een tekening&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01

Wasbak in kamp Westerbork in een grote woonbarak

Plaatsen in kamp Westerbork

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Landschap.&nbsp; Het landschap in de sneeuw met rijp op de bomen.&nbsp; Een auto staat geparkeerd op de berm langs een weg.&nbsp; Naast de auto staat een onbekende man.&nbsp; Deze foto is gemaakt ten tijde van de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939-1940.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Onderweg naar het Vl. kamp, Winter 1939-1940.

Landschap.&nbsp; Het landschap in de sneeuw met rijp op de bomen.&nbsp; Een auto staat geparkeerd op de berm langs een weg.&nbsp; Naast de auto staat een onbekende man.&nbsp; Deze foto is gemaakt ten tijde van de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939-1940.&nbsp; Achter op de foto staat: 'Onderweg naar het Vl. kamp, Winter 1939-1940.

van een winterlandschap op weg naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Wij gebruiken cookies