We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Barakken. Barakken in aanbouw. Kamp Westerbork, 1939. Voor de barak staan hoofdopzichter Bosschaart, opzichter van de Horst en tekenaar van Gangelen.

Barakken. Barakken in aanbouw. Kamp Westerbork, 1939. Voor de barak staan hoofdopzichter Bosschaart, opzichter van de Horst en tekenaar van Gangelen.

van de bouw van een barak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Tekening gemaakt in het Joodse werkkamp De Vecht

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-06 Onderwerp: Onzekerheid over moeder en Henny; nu ook razzia's in de buurt; vader heeft een dubbele Sper; eindelijk geen leven meer, vrijwillig meegaan heeft geen zin, omdat ze toch worden gescheiden. En als hij ook weg is, kan hij niets meer doen; ‘ook mijn tijd zal komen’…

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-06 Onderwerp: Onzekerheid over moeder en Henny; nu ook razzia's in de buurt; vader heeft een dubbele Sper; eindelijk geen leven meer, vrijwillig meegaan heeft geen zin, omdat ze toch worden gescheiden. En als hij ook weg is, kan hij niets meer doen; ‘ook mijn tijd zal komen’…

Brief van vader aan Co en Piet vanuit Amsterdam

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Buchenwald Datum: 1942-09-13 Onderwerp: kampnummer 2317, Block 22; vanmorgen Nora's brief van 1 september ontvangen, ook het geld ontvangen; Isaac is geïnteresseerd in elk detail dat over zijn gezin wordt geschreven; over Chaja en Eddy; nog geen deken ontvangen; graag iets schrijven over zijn en haar ouders…

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Buchenwald Datum: 1942-09-13 Onderwerp: kampnummer 2317, Block 22; vanmorgen Nora's brief van 1 september ontvangen, ook het geld ontvangen; Isaac is geïnteresseerd in elk detail dat over zijn gezin wordt geschreven; over Chaja en Eddy; nog geen deken ontvangen; graag iets schrijven over zijn en haar ouders…

Brief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw en kinderen vanuit Buchenwald

Van: van D., C. Aan: Ds. Franken, H. Plaats: de trein Datum:&nbsp;1942-1944 Onderwerp: ‘Zijn op weg naar Westerbork, met heel Amsterdam, zijn bij Hattem’ ….

Van: van D., C. Aan: Ds. Franken, H. Plaats: de trein Datum:&nbsp;1942-1944 Onderwerp: ‘Zijn op weg naar Westerbork, met heel Amsterdam, zijn bij Hattem’ ….

Briefkaart van C. van D. aan Ds. H. Franken vanuit de trein op weg naar kamp Westerbork gegooid

Van: Magnus-Goldschmidt, F. en Magnus, L. Aan: Goldschmidt, Leah (en familie) Datum: 1945-07-10, 1945-07-20, 1945-07-21 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Bevat drie brieven. De schrijvers vertellen over de vervolging en de kampervaringen van de familie Magnus, over de voormalige Joodse wijk in Amsterdam en over het oppakken van het leven na terugkeer in Amsterdam.&nbsp;

Van: Magnus-Goldschmidt, F. en Magnus, L. Aan: Goldschmidt, Leah (en familie) Datum: 1945-07-10, 1945-07-20, 1945-07-21 Plaats: Amsterdam Onderwerp: Bevat drie brieven. De schrijvers vertellen over de vervolging en de kampervaringen van de familie Magnus, over de voormalige Joodse wijk in Amsterdam en over het oppakken van het leven na terugkeer in Amsterdam.&nbsp;

Brief van het echtpaar Magnus aan L. Goldschmidt vanuit Amsterdam

Sonder-Ausweis Kwetser, Bertha, 21-5-13, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Kwetser, Bertha, 21-5-13, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Bertha Kwetser

Ingang van het kamp met afrastering, mensen zijn op weg naar de trein. Getekend&nbsp;door Werner Löwenhardt &nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-19&nbsp;

Ingang van het kamp met afrastering, mensen zijn op weg naar de trein. Getekend&nbsp;door Werner Löwenhardt &nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-19&nbsp;

Foto van een tekening van kampgevangenen op weg naar de trein buiten het kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 352 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Blitz, Anna geb. 19-06-42 overleden te Westerbork op 09-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 352 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Blitz, Anna geb. 19-06-42 overleden te Westerbork op 09-06-1943 op 11-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Blitz

Sonder-Ausweis Passenier, Anna, 25-3-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Passenier, Anna, 25-3-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Anna Passenier

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Brief van Morris Zomerplaag aan Mady en Ali vanuit kamp Westerbork

Het Joodsche Weekblad 3e Jaargang, No. 1, 1943-04-09 Met artikel over Pakketten voor den Joodschen Schouwburg.

Het Joodsche Weekblad 3e Jaargang, No. 1, 1943-04-09 Met artikel over Pakketten voor den Joodschen Schouwburg.

Joodse Weekblad met een artikel over het versturen van pakketten naar de Joodse Schouwburg