In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Latrines kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1941

November 1941

Oktober 1941

Juni 1941

Mei 1941

December 1941

April 1941

Januari 1941

Februari 1941

Maart 1941

Juli 1941

Augustus 1941

September 1941

Vooroorlogs Joods leven

Orthodoxe stroming Jodendom

Anschluss

Vooroorlogs antisemitisme

Liberale stroming Jodendom

Kristallnacht

Hachsjara

Joodse vluchtelingen

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Surinaamse Joden

Zionisme

Marokkaanse Joden

Anti-Joodse maatregelen

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Februaristaking

Joods verzet

Medewerkers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940.

Medewerkers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940.

Het administratiegebouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Pulsen van bezittingen

Interieur.&nbsp; Interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met een houten tafel, stoelen en zicht op andere barakken.&nbsp; Een zittende man kijkt via een openstaand raam naar buiten.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939 Op de achterkant van de foto staat: 'Vergaderzaal Adm. gebouw Vl. kamp.

Interieur.&nbsp; Interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork met een houten tafel, stoelen en zicht op andere barakken.&nbsp; Een zittende man kijkt via een openstaand raam naar buiten.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939 Op de achterkant van de foto staat: 'Vergaderzaal Adm. gebouw Vl. kamp.

van het interieur van de vergaderzaal van de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Twee werknemers in het administratiegebouw.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork, 1939-1940

Werknemers in het administratiegebouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Kamp Westerbork

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

van de bouw van een administratiebarak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Rekening, inkomsten en uitgaven&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-10 tot 1940-08

Rekening, inkomsten en uitgaven&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1939-10 tot 1940-08

Verslag inkomsten en uitgaven Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Bouw.&nbsp; De bouw van een administratiebarak en garages (brandweer).&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Aan de kopzijde van de barak is een schilder, staande op een ladder, aan het werk.

Bouw.&nbsp; De bouw van een administratiebarak en garages (brandweer).&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Foto is gemaakt door een opzichter van de Rijksgebouwendienst tijdens de bouw van het kamp.&nbsp; Aan de kopzijde van de barak is een schilder, staande op een ladder, aan het werk.

van de bouw van de brandweergarages aan de administratiebarak van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Begroting voor het dienstjaar 1940 van het centraal vluchtelingenkamp Westerbork. Het totaalbedrag is 369.000 gulden.

Begroting voor het dienstjaar 1940 van het centraal vluchtelingenkamp Westerbork. Het totaalbedrag is 369.000 gulden.

Beleidsplan/begroting voor het jaar 1940 van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Barakken, afrastering en een latrine Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Op de voorgrond afrastering en een latrine, daarachter een aantal woon- of industriebarakken.

Barakken, afrastering en een latrine Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Op de voorgrond afrastering en een latrine, daarachter een aantal woon- of industriebarakken.

Tekening, potlood van barakken prikkeldraad en een latrine getekend door Otto Birman

Personen