In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 4 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: slagzin; gedicht ‘Arbeid’; God zij met ons; het menselijke lichaam; de lucht in; het huisdier; wetenschappelijke vraag van de week; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 4 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: slagzin; gedicht ‘Arbeid’; God zij met ons; het menselijke lichaam; de lucht in; het huisdier; wetenschappelijke vraag van de week; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-10-19&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Besmettelijke ziekten; verkeer tussen kamp en buitenwereld; bepalingen interne kampleven Blz.: 5

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-10-19&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Besmettelijke ziekten; verkeer tussen kamp en buitenwereld; bepalingen interne kampleven Blz.: 5

Lagersonderbefehl betreffende besmettelijke ziekten

Bewijs van ontvangst Ontvangen van Esther Adelaar-de Vries te Haarlem F. 4,- verschuldigd door personen van Joodschen bloede op grond van artikel 9. Plaats: Haarlem Datum: 1941-02-24

Bewijs van ontvangst Ontvangen van Esther Adelaar-de Vries te Haarlem F. 4,- verschuldigd door personen van Joodschen bloede op grond van artikel 9. Plaats: Haarlem Datum: 1941-02-24

Bewijs van ontvangst van het betalen van leges voor personen van Joodse bloede

Revisietekening van de transportleidingen voor de c.v. en de w.w. voorziening&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:500&nbsp; Datum: 1960-04-29&nbsp; Overzicht gehele kamp

Revisietekening van de transportleidingen voor de c.v. en de w.w. voorziening&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:500&nbsp; Datum: 1960-04-29&nbsp; Overzicht gehele kamp

Plattegrond van transportleidingen van warm water voorziening in het woonoord Schattenberg

Mevrouw Prins-Spriensma Ervaringen met betrekking tot Kamp Westerbork Blz.: 4

Mevrouw Prins-Spriensma Ervaringen met betrekking tot Kamp Westerbork Blz.: 4

Verslag van mevrouw Prins-Spriensma over kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Verslag van bijeenkomst 24 juli 1939 te Assen Betreft inrichting van het onderwijs in het Vluchtelingenkamp. Namens het kamp was directeur Syswerda aanwezig.

Verslag van bijeenkomst 24 juli 1939 te Assen Betreft inrichting van het onderwijs in het Vluchtelingenkamp. Namens het kamp was directeur Syswerda aanwezig.

Verslag van een bijeenkomst over het onderwijs in het Centraal Vluchtelingenkamp

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-26 Onderwerp: op de zaal van Lotte ligt de bekende beeldhouwer Wertheim; heb de bruine schoenen weer aan, die open schoen waren vermoeiend; nog steeds geen bericht; vader is over drie dagen jarig, hij denkt er zelf niet aan; eten kan hem niet schelen; hij kraait wel elke ochtend van plezier als Lotte bij hem is; ze kan hem goed verzorgen, hij is lief en de grappenmaker van de zaal; hij was vroeger zo'n zuurpruim; moeder gaat niet hard voorruit, ze is erg nerveus…

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via haar vader) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-26 Onderwerp: op de zaal van Lotte ligt de bekende beeldhouwer Wertheim; heb de bruine schoenen weer aan, die open schoen waren vermoeiend; nog steeds geen bericht; vader is over drie dagen jarig, hij denkt er zelf niet aan; eten kan hem niet schelen; hij kraait wel elke ochtend van plezier als Lotte bij hem is; ze kan hem goed verzorgen, hij is lief en de grappenmaker van de zaal; hij was vroeger zo'n zuurpruim; moeder gaat niet hard voorruit, ze is erg nerveus…

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via haar vader) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Late naoorlogse herinneringen (1970-)

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij verslag (15998-67) van Morris Zomerplaag over zijn ervaringen in Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz. In het voorwoord met name aandacht voor Aus der Funten, Lages en Kotalla. Plaats: Amsterdam Datum: 1972-12-25

Voorwoord bij het verslag van Morris Zomerplaag

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 187 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Seligmann, Nelly geb. 05-05-91 overleden te Westerbork op 12-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 187 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Seligmann, Nelly geb. 05-05-91 overleden te Westerbork op 12-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Nelly Seligmann

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 1 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-01 Onderwerp: slagzin; een jaar voorbij; gedicht, ‘Zullen wij u vinden’; het menselijke lichaam; wetenschappelijke vraag van de week; love-song; de tijd snelt voort; oude wijsheid in een nieuw kleed….

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 1 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-01 Onderwerp: slagzin; een jaar voorbij; gedicht, ‘Zullen wij u vinden’; het menselijke lichaam; wetenschappelijke vraag van de week; love-song; de tijd snelt voort; oude wijsheid in een nieuw kleed….

Van: Snoeying, H.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Snoeying, H.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van H. Snoeying aan Staatsbosbeheer

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 193 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Muis, Kaatje geb. 04-12-74 overleden te Westerbork op 14-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 193 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Muis, Kaatje geb. 04-12-74 overleden te Westerbork op 14-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Kaatje Muis

Personen