In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Lierens, A. Aan: Bep en Cor per adres Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje.

Van: Lierens, A. Aan: Bep en Cor per adres Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje.

Briefkaart van Abraham Lierens aan Bep en Cor vanuit kamp Westerbork

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Huis van Bewaring aan de Weteringschans&nbsp; Datum: 1941-12-01 Onderwerp: felicitatie met de geboorte van onze zoon; hoopt zijn zoon te kunnen zien; wacht op bezoek van zijn vrouw en Chaja; hij mag geen post meer ontvangen; kreeg wel een telegram over de bevalling; wil details weten over de bevalling; zijn schone was is nog niet binnengekomen; over Chaja en haar verjaardag….

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Huis van Bewaring aan de Weteringschans&nbsp; Datum: 1941-12-01 Onderwerp: felicitatie met de geboorte van onze zoon; hoopt zijn zoon te kunnen zien; wacht op bezoek van zijn vrouw en Chaja; hij mag geen post meer ontvangen; kreeg wel een telegram over de bevalling; wil details weten over de bevalling; zijn schone was is nog niet binnengekomen; over Chaja en haar verjaardag….

Brief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw vanuit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans

Van: Griffioen, C Aan: L.S. Datum: 1942-08-15 Plaats: Hollandsche Rading Onderwerp: verklaring dat Hans Friedheim als ingewerkte kracht werkzaam is op de boerderij van de ondergetekende en voor dit werk absoluut noodzakelijk is voor het draaiende houden van de boerderij (15,5 ha, gras en bouwland en 18 melkkoeien).&nbsp;

Van: Griffioen, C Aan: L.S. Datum: 1942-08-15 Plaats: Hollandsche Rading Onderwerp: verklaring dat Hans Friedheim als ingewerkte kracht werkzaam is op de boerderij van de ondergetekende en voor dit werk absoluut noodzakelijk is voor het draaiende houden van de boerderij (15,5 ha, gras en bouwland en 18 melkkoeien).&nbsp;

Verklaring verklaring dat Hans Friedheim als ingewerkte kracht werkzaam is op de boerderij

Vaccinatiekaart Gesundheitswesen Van: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7&nbsp; Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht van vaccinaties. Bij vlektyfus de vermelding ‘noch nicht 3 jahre’.

Vaccinatiekaart Gesundheitswesen Van: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7&nbsp; Plaats: Theresienstadt Onderwerp: overzicht van vaccinaties. Bij vlektyfus de vermelding ‘noch nicht 3 jahre’.

Document voor vaccinaties van Esther Ruth Boas in Theresienstadt

Dienstbereiche

Dienstbereich Ordnungsdienst und Notbereitschaft

Plaatsen in kamp Westerbork

Aardappelkelder

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Bevrijdingsacties kamp Westerbork

Bevrijdingsplan Dominee Ader

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeente Leeuwarden

Rechtsgang van samenwerking met de nazi's verdachte personen

Berechting oorlogsmisdadigers

Auschwitzprocessen

Eichmann-proces

Drie van Breda

Gemmeker-proces

Bergen-Belsen proces

Werkplaatsen kamp Westerbork

Breiatelier

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Vrijstelling wegens ziekte

Vooroorlogs Joods leven

Surinaamse Joden

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Smokkelen voedsel naar kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Brieven verstopt in de deportatiewagons

Ontstaan kamp Westerbork

Ingebruikneming Westerbork

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Psychatrische patïenten kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Vrijstelling Engelse Joden kamp Westerbork

Uit kamp Westerbork gesmokkelde informatie

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Theresienstadt

Barak 36

Smederij

Industriebarakken kamp Westerbork

Vliegtuigsloperij kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 113 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Colthof, Josua geb. 10-05-64 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 113 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Colthof, Josua geb. 10-05-64 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Josua Colthof

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweerploeg aan het oefenen.&nbsp; Op voorgrond een aantal personen die de brandslangen uitrollen.&nbsp; Rechts is de brandweerauto te zien en op de achtergrond barakken.

Brandweeroefening.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweerploeg aan het oefenen.&nbsp; Op voorgrond een aantal personen die de brandslangen uitrollen.&nbsp; Rechts is de brandweerauto te zien en op de achtergrond barakken.

Een brandweeroefening in het kamp

Bewaking kamp Westerbork

Grenzschutz kamp Westerbork

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Van: Inspectie der Domeinen&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1951-12-07&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Bevestiging ontvangst van de opbrengst van 351 gulden.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Ino Izaak Ferdinand Weissmann

Personen