We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-03-23 Op het recept staat: 'J.C.Kuttner, kan de heer M.Wolff de ring links doorknippen?

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-03-23 Op het recept staat: 'J.C.Kuttner, kan de heer M.Wolff de ring links doorknippen?

voor het doorknippen van een ring van Maurits Wolff

Identiteitskaart/Bewijs Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-25 Voor verpleging en geneeskundige hulp buiten het kamp.

Identiteitskaart/Bewijs Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-25 Voor verpleging en geneeskundige hulp buiten het kamp.

Identiteitskaart van Jeanette Gerritse-Kwetser

Doorverwijzing Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Naar de polikliniek, dr. R. Polak van Gelder (oogarts)

Doorverwijzing Van: Cohen-Nijstad, Lena Plaats: Westerbork, kamp Naar de polikliniek, dr. R. Polak van Gelder (oogarts)

Doorverwijzing van Lena Cohen-Nijstad

Van: Leeven, van, A. Datum: 1943-10-06 Verklaring betreffende vrijstelling van school wegens ziekte, voor een dag.

Van: Leeven, van, A. Datum: 1943-10-06 Verklaring betreffende vrijstelling van school wegens ziekte, voor een dag.

Verklaring voor Aaron van Leeven over vrijstelling van school voor een dag

Verklaring van Dr. Swaab over een beenwond bij Aaron van Leeven

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, Druppe Schule, DB 10 Datum: 1944-05-30 Verklaring betreffende aanvangstijden en dagen voor schoolbezoek, groep 3. Het document is ondertekend door Dr. Julius Augapfel.

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, Druppe Schule, DB 10 Datum: 1944-05-30 Verklaring betreffende aanvangstijden en dagen voor schoolbezoek, groep 3. Het document is ondertekend door Dr. Julius Augapfel.

Verklaring van de Gruppe Schule voor Aaron van Leeven

Van: (Cohen-Nijstad), Lena Aan: Bol en Sally Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Ze informeert naar de spit van Bol. Ze vindt het jammer dat ze niet naast elkaar kunnen liggen, maar dat zou met haar ziekte niet bevorderlijk zijn. Ze heeft een prettige medepatiënte als buurvrouw: de zuster van een kennis, met wie ze veel praat en lacht. Ze rust goed uit. Ze vraagt zich af hoe ze haar ouders duidelijk kan maken dat ze genoeg brood heeft. Ze stuurt haar kruikje mee, met het verzoek er iets in te doen tegen het hoesten 's nachts. Ook vraagt ze om een theedoek, een vest of bedjasje of een shawltje tegen de erge tocht en iets te lezen. Ook wil ze graag hoestpastilles of iets om op te zuigen, want ze hoest heel erg. Ze vindt dat Sjimme, die even langs kwam, zo op Bol lijkt. Ze vraagt of hij vanavond weer komt en hoopt dat het bezoekuur hun maaltijd niet in de war stuurt.

Van: (Cohen-Nijstad), Lena Aan: Bol en Sally Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: Ze informeert naar de spit van Bol. Ze vindt het jammer dat ze niet naast elkaar kunnen liggen, maar dat zou met haar ziekte niet bevorderlijk zijn. Ze heeft een prettige medepatiënte als buurvrouw: de zuster van een kennis, met wie ze veel praat en lacht. Ze rust goed uit. Ze vraagt zich af hoe ze haar ouders duidelijk kan maken dat ze genoeg brood heeft. Ze stuurt haar kruikje mee, met het verzoek er iets in te doen tegen het hoesten 's nachts. Ook vraagt ze om een theedoek, een vest of bedjasje of een shawltje tegen de erge tocht en iets te lezen. Ook wil ze graag hoestpastilles of iets om op te zuigen, want ze hoest heel erg. Ze vindt dat Sjimme, die even langs kwam, zo op Bol lijkt. Ze vraagt of hij vanavond weer komt en hoopt dat het bezoekuur hun maaltijd niet in de war stuurt.

Brief van Lena Cohen-Nijstad aan Bol en Sally vanuit kamp Westerbork

Van: Schoon, S. (Stichting 1940-1945)&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1954-12-20&nbsp; Onderwerp: positieve bijdrage t.a.v. functioneren in kamp, omstandigheden Joden en medewerking illegaliteit. Medewerking verlenen bij het vinden van de plekken waar geëxecuteerde verzetsstrijders zijn begraven.

Van: Schoon, S. (Stichting 1940-1945)&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1954-12-20&nbsp; Onderwerp: positieve bijdrage t.a.v. functioneren in kamp, omstandigheden Joden en medewerking illegaliteit. Medewerking verlenen bij het vinden van de plekken waar geëxecuteerde verzetsstrijders zijn begraven.

Verklaring van S. Schoon aan Aad van As over Aad zijn functioneren

Verklaring door Prof. Dr. N. Speijer&nbsp; Datum: 1975-08-26&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork en maagzweer.

Verklaring door Prof. Dr. N. Speijer&nbsp; Datum: 1975-08-26&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork en maagzweer.

Verklaring van Dr. Nico Speijer over van Aad van As

Verklaring door Prof. Dr. A. Querido&nbsp; Datum: 1975-01-16&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork, de stress een maagzweer (bij Dr. F. Spanier in kamp Westerbork onder behandeling) en een gesimuleerde nierafwijking om aan Arbeidsdienst in Duitsland te ontkomen.

Verklaring door Prof. Dr. A. Querido&nbsp; Datum: 1975-01-16&nbsp; Betreft werkzaamheden van Van As in kamp Westerbork, de stress een maagzweer (bij Dr. F. Spanier in kamp Westerbork onder behandeling) en een gesimuleerde nierafwijking om aan Arbeidsdienst in Duitsland te ontkomen.

Verklaring door Dr. A. Querido over de gezondheid van Aad van As in kamp Westerbork

Kinderlegitimatiebewijs van het Nederlandsche Roode Kruis voor kamp Westerbork, op naam van Judith Hetty Hedeman, 7 jan. 1944.

Kinderlegitimatiebewijs van Judith Hetty Hedeman

Verzoekschrift Van: Hedeman, C.E. Aan: hoofd der school te Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1944 Verzoek van de moeder van Judith Hedeman om haar dochter vrij te stellen van haarknippen. Zij wordt regelmatig door de heer Lepinsky bijgeknipt.

Verzoekschrift Van: Hedeman, C.E. Aan: hoofd der school te Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1944 Verzoek van de moeder van Judith Hedeman om haar dochter vrij te stellen van haarknippen. Zij wordt regelmatig door de heer Lepinsky bijgeknipt.

Verzoekschrift van Judith Hedeman betreffende kappersbezoek

Lagerbefehl van de kampcommandant van Westerbork aan Judith Hetty Hedeman, waarin wordt bekendgemaakt dat zij wegens de overeenkomst tussen de Rijkscommissaris en afgevaardigden van de evangelische kerk niet naar het Oosten wordt gedeporteerd, 22 juni 1943.

Lagerbefehl aan Judith Hetty Hedeman

Van: Leeven, van, Ronnie&nbsp; Datum: 1943-12-04&nbsp; Verklaring betreffende indeling bij de ordonnansen.

Van: Leeven, van, Ronnie&nbsp; Datum: 1943-12-04&nbsp; Verklaring betreffende indeling bij de ordonnansen.

Verklaring dat Ronnie (Aaron) van Leeven is ingedeeld bij de Ordonnansen

Verklaring Judith Hedeman mag heden naar de kantine Plaats: Westerbork, kamp, barak 73 Datum: 1944-01-05

Verklaring Judith Hedeman mag heden naar de kantine Plaats: Westerbork, kamp, barak 73 Datum: 1944-01-05

Verklaring voor Judith Hedeman

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverdeling en herindeling van de werktijden.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Voedselverdeling en herindeling van de werktijden.

Bekendmaking over voedselverdeling in het kamp en herindeling van werktijden

Van: As, van,A. Aan: Kampbewoners Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: kampregels

Van: As, van,A. Aan: Kampbewoners Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: kampregels

Bekendmaking van Aad van As over kampregels

Recept&nbsp; Van: Cohen-Nijstad, Lena Datum: 1944-08-04 Plaats: Westerbork, kamp Voorgeschreven door haar arts.

Recept&nbsp; Van: Cohen-Nijstad, Lena Datum: 1944-08-04 Plaats: Westerbork, kamp Voorgeschreven door haar arts.

Recept voor Lena Cohen-Nijstad

De commandant van het Kamp Westerbork maakt bekend dat het kamp deel uit maakt van het frontgebied en dat de kampbewoners onder bescherming staan van het Internationale Rode kruis. Lager Westerbork, 1945-04-11

De commandant van het Kamp Westerbork maakt bekend dat het kamp deel uit maakt van het frontgebied en dat de kampbewoners onder bescherming staan van het Internationale Rode kruis. Lager Westerbork, 1945-04-11

Bekendmaking

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1944-04-14&nbsp; Verklaring betreffende oproep voor registratie voor het volgen van onderwijs in het kamp.

Van: Leeven, van, A.&nbsp; Datum: 1944-04-14&nbsp; Verklaring betreffende oproep voor registratie voor het volgen van onderwijs in het kamp.

Verklaring dat Aaron van Leeven zich moet laten registreren voor het volgen van onderwijs

Reisvergunning Bestemd voor: Montezinos, Maurits Afgegeven: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Geldig van 18 maart tot 21 maart 1943.

Reisvergunning Bestemd voor: Montezinos, Maurits Afgegeven: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-17 Geldig van 18 maart tot 21 maart 1943.

Reisvergunning van Maurits Montezinos

Van: Vries, de, B. Aan: Vries, de, C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-13 Onderwerp: familielid uit Westerbork gekomen

Van: Vries, de, B. Aan: Vries, de, C. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-01-13 Onderwerp: familielid uit Westerbork gekomen

Briefkaart van B. de Vries aan C. de Vries vanuit Amsterdam

Reisvergunning Afgegeven: 1944-05-30 te Westerbork Van: Bosman, Alexander Reistermijn van 30-5 tot 2-6-1944 Reisdoel: Amsterdam

Reisvergunning Afgegeven: 1944-05-30 te Westerbork Van: Bosman, Alexander Reistermijn van 30-5 tot 2-6-1944 Reisdoel: Amsterdam

Reisvergunning van Alexander Bosman

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 26-05-1943 Nr. 319 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; De Vries, Naphtalie geb. 26-01-39 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op: 26-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Naphtalie de Vries

Personen