We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: N.V.A.R.O.&nbsp; Aan: Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Heeswijk&nbsp; Datum: 1939-04-22&nbsp; Onderwerp: Offerte bouwmaterialen t.b.v. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Van: N.V.A.R.O.&nbsp; Aan: Departement van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Heeswijk&nbsp; Datum: 1939-04-22&nbsp; Onderwerp: Offerte bouwmaterialen t.b.v. Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp;

Brief van N.V.A.R.O. aan het Departement van Binnenlandse Zaken

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 5, 1945-04-21

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 5, 1945-04-21

Kampkrant

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 13, 1945-05-01

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 13, 1945-05-01

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 19, 1945-05-08

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 19, 1945-05-08

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 9, 1945-04-26

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 9, 1945-04-26

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 6, 1945-04-23

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 12, 1945-04-30

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 12, 1945-04-30

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 15, 1945-05-03

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 15, 1945-05-03

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 8, 1945-04-25

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 8, 1945-04-25

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 14, 1945-05-02

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 14, 1945-05-02

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 10, 1945-04-27

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 10, 1945-04-27

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 11, 1945-04-28

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 11, 1945-04-28

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 7, 1945-04-24

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 7, 1945-04-24

Van: Wiesenfeld-Krebs, E. mevr. Aan: de Kampleiding Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-08 Onderwerp: mw. Wiesenfeld-Krebs doet een verzoek om tandtechnische instrumenten (onder andere een polijstmotor), toebehorende aan haar broer Berthold, mee te mogen nemen bij het verlaten van het kamp ( op basis van een verklaring van tandarts Heinz Wolf).&nbsp; Van: mevrouw Hermann-Gerson Aan: Buijvoets, Jan Betreft een verzoek om een in kamp Westerbork in bewaring gegeven naaimachine, eigendom van dhr. en mevr. Levin, mee te mogen nemen om aan de familie Levin te kunnen overhandigen. Handtekeningen van drie personen, waaronder de aanvraagster, die dit verhaal kunnen bevestigen.

Van: Wiesenfeld-Krebs, E. mevr. Aan: de Kampleiding Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-08 Onderwerp: mw. Wiesenfeld-Krebs doet een verzoek om tandtechnische instrumenten (onder andere een polijstmotor), toebehorende aan haar broer Berthold, mee te mogen nemen bij het verlaten van het kamp ( op basis van een verklaring van tandarts Heinz Wolf).&nbsp; Van: mevrouw Hermann-Gerson Aan: Buijvoets, Jan Betreft een verzoek om een in kamp Westerbork in bewaring gegeven naaimachine, eigendom van dhr. en mevr. Levin, mee te mogen nemen om aan de familie Levin te kunnen overhandigen. Handtekeningen van drie personen, waaronder de aanvraagster, die dit verhaal kunnen bevestigen.

Brief van verschillende personen met het verzoek spullen te mogen meenemen bij het verlaten van het kamp

Van: behandelende arts&nbsp; Aan: Plaats: Lübeck&nbsp; Datum: 1945-06-25&nbsp; Onderwerp: verklaring fysieke conditie van Bob Cahen, die uit Oraniënburg is geëvacueerd en in Lübeck vanaf 13 mei 1945 werd behandeld.

Van: behandelende arts&nbsp; Aan: Plaats: Lübeck&nbsp; Datum: 1945-06-25&nbsp; Onderwerp: verklaring fysieke conditie van Bob Cahen, die uit Oraniënburg is geëvacueerd en in Lübeck vanaf 13 mei 1945 werd behandeld.

Brief van arts met beschrijving fysieke toestand van Bob Cahen na verschillende kampen te hebben overleefd.

Van: Hirsch, R. (Joodse Raad Zwolle) Aan: Rabbie, mevrouw Plaats: Zwolle Datum: 1942-12-22 Onderwerp: 'Heden passeerde hier op doortocht naar Westerbork de heer J. Rabbie, R. Hirsch werkzaam bij de Joodse Raad van Zwolle geeft namens J. Rabbie een boodschap door aan diens vrouw (Frederika Rabbie-Schaap).

Van: Hirsch, R. (Joodse Raad Zwolle) Aan: Rabbie, mevrouw Plaats: Zwolle Datum: 1942-12-22 Onderwerp: 'Heden passeerde hier op doortocht naar Westerbork de heer J. Rabbie, R. Hirsch werkzaam bij de Joodse Raad van Zwolle geeft namens J. Rabbie een boodschap door aan diens vrouw (Frederika Rabbie-Schaap).

Briefkaart van R. Hirsch aan mevrouw Rabbie over de doortocht van haar man naar kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), Pim (Loeb, Wim) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-30 Onderwerp: Meta schrijft dat paps de volgende keer een verjaardagsbrief hoopt te kunnen schrijven. Verder vertelt ze dat het koel herfstweer is geworden en dat ze 's ochtends om half acht, voor het werk, naar paps gaat om te horen hoe de nacht is verlopen. Na het avondbezoek moet ze al verduisteren. Ze hoopt de personen aan wie ze schrijft snel weer te zien en paps in betere gezondheidstoestand mee te nemen. Zijn koorts is verminderd en zijn eetlust toegenomen. Door de sterke vermagering is het liggen echter pijnlijk. Meta is dankbaar voor de pakjes: ze kan haar gasten nu wat aanbieden. Ook dankt ze Bep voor de schattige foto's van Robje. Pim dankt Dien en Truus voor hun gelukwensen en de sigaretten.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta), Pim (Loeb, Wim) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-30 Onderwerp: Meta schrijft dat paps de volgende keer een verjaardagsbrief hoopt te kunnen schrijven. Verder vertelt ze dat het koel herfstweer is geworden en dat ze 's ochtends om half acht, voor het werk, naar paps gaat om te horen hoe de nacht is verlopen. Na het avondbezoek moet ze al verduisteren. Ze hoopt de personen aan wie ze schrijft snel weer te zien en paps in betere gezondheidstoestand mee te nemen. Zijn koorts is verminderd en zijn eetlust toegenomen. Door de sterke vermagering is het liggen echter pijnlijk. Meta is dankbaar voor de pakjes: ze kan haar gasten nu wat aanbieden. Ook dankt ze Bep voor de schattige foto's van Robje. Pim dankt Dien en Truus voor hun gelukwensen en de sigaretten.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en haar zoon Wim Loeb aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.), L. (Loeb, Leo) Aan: Beste allen, lieve luitjes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-05 Onderwerp: De schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen spullen. De zijde wordt gebruikt als hoofddoek voor zomerse dagen. Het kant siert de kofferpyramide in de kamer. Op de vrolijk gebloemde stof drinkt ze iedere dag een kopje koffie als Leo haar komt opzoeken. Schrijfster hoopt op een spoedig weerzien. Leo vervolgt de brief en schrijft vanaf zijn ziekbed. De urine wordt nog niet beter en daarom kan nog steeds niet worden ingegrepen. Leo verlangt naar beterschap en hoopt dat ze niet lang op de vrede hoeven te wachten.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, M.), L. (Loeb, Leo) Aan: Beste allen, lieve luitjes Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-05 Onderwerp: De schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen spullen. De zijde wordt gebruikt als hoofddoek voor zomerse dagen. Het kant siert de kofferpyramide in de kamer. Op de vrolijk gebloemde stof drinkt ze iedere dag een kopje koffie als Leo haar komt opzoeken. Schrijfster hoopt op een spoedig weerzien. Leo vervolgt de brief en schrijft vanaf zijn ziekbed. De urine wordt nog niet beter en daarom kan nog steeds niet worden ingegrepen. Leo verlangt naar beterschap en hoopt dat ze niet lang op de vrede hoeven te wachten.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel en haar man Leo Loeb aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Bewijs van inleveren van rijwiel.&nbsp; Tekst: Ingeleverd door: R. Meijer-Verduin,&nbsp; no. A35/611831 een damesrijwiel&nbsp; In rechterbovenhoek een stempel.

Bewijs van inleveren van rijwiel.&nbsp; Tekst: Ingeleverd door: R. Meijer-Verduin,&nbsp; no. A35/611831 een damesrijwiel&nbsp; In rechterbovenhoek een stempel.

Bewijs van inleveren van een rijwiel

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Inlevering goederen door Joden

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 16-06-1943 Nr. 344 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Weijl, Marcus Maximiliaan, geb. 01-05-80 overleden te Westerbork op 06-06-1943 en op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marcus Maximiliaan Weijl

Personen