We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: ter Veer, B.I.A.A. Mr. Aan: de Commandanten der Bewaringskampen e.a. Plaats: Den Haag Datum: 1946-09-26 Onderwerp: allerlei correspondentie. Onder andere moet aan de ontslagen gedetineerde worden gevraagd waar hij/zij zich gaat vestigen, zodat aan deze persoon kan worden verteld bij welk Afdelingsbureau hij/zij zich kan melden voor toezicht en sociale verzorging. Bl.1+2: kleine handgeschreven notities Bl.3: adresboek St. Toezicht Politieke Delinquenten Bl.4; einde van beheer Bl. 5: Invrijheidsstelling Bl. 6 t/m 14: niet-ingevulde standaardbonnen betr. invrijheidsstelling, ontvangstbewijs.

Van: ter Veer, B.I.A.A. Mr. Aan: de Commandanten der Bewaringskampen e.a. Plaats: Den Haag Datum: 1946-09-26 Onderwerp: allerlei correspondentie. Onder andere moet aan de ontslagen gedetineerde worden gevraagd waar hij/zij zich gaat vestigen, zodat aan deze persoon kan worden verteld bij welk Afdelingsbureau hij/zij zich kan melden voor toezicht en sociale verzorging. Bl.1+2: kleine handgeschreven notities Bl.3: adresboek St. Toezicht Politieke Delinquenten Bl.4; einde van beheer Bl. 5: Invrijheidsstelling Bl. 6 t/m 14: niet-ingevulde standaardbonnen betr. invrijheidsstelling, ontvangstbewijs.

Brief van B.I.A.A. ter Veer aan de commandanten van Bewarings- en Verblijfskampen

Van: ter Veer, B.I.A.A., Dir.-Gen. v. Bijz. Rechtspleging Aan: de Commandanten van de Bewaringskampen e.a. Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-10 Onderwerp: Instructie voor het bouwen/verbouwen van gebouwen, installaties e.d. Indeling van de gebouwen, onderhoud en beheer.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Dir.-Gen. v. Bijz. Rechtspleging Aan: de Commandanten van de Bewaringskampen e.a. Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-10 Onderwerp: Instructie voor het bouwen/verbouwen van gebouwen, installaties e.d. Indeling van de gebouwen, onderhoud en beheer.

Instructie van ter Veer aan de commandanten van Bewarings- en Verblijfskampen

Van: Acohen, Maurits Aan: Acohen-Polet, Leny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: pakketpost ontvangen; sperre-stempel (Z) ontvangen, ze mogen nu eenmaal in de twee weken naar de wasserette; de schrijver zijn werk is verlengd van vier naar acht uur; vijf uur op en zes uur aan het werk…; hij vraagt zijn zoon te informeren hoe het zit met Coutinho die getrouwd is met Elisabeth Sarphati en op 9 juli het kamp mocht verlaten; de schrijver kan al aardig op klompen lopen, die hij aandoet als het modderig is; moeder heeft haar slangenschoenen laten maken, het kost niets; Maurits moet nu zelf de was doen en loopt met gaten in zijn sokken. Zijn vrouw kan vanwege haar breuk de sokken niet stoppen; dames van de de ‘V’ (Fürsorge) helpen hem nu hiermee; Dr. de la Parra heeft een plaats gekregen bij de Quarantaine-afdeling. Maurits is vanaf nu onder behandeling van Dr. Lek; moeder ligt te rusten op haar bed, terwijl Maurits schrijft. Ze gaan nog frisse lucht happen; tot nu toe aan niets een gebrek gehad, mede dankzij de pakketjes; koken in de barak op het c(k)omfoort. &nbsp;

Van: Acohen, Maurits Aan: Acohen-Polet, Leny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-11 Onderwerp: pakketpost ontvangen; sperre-stempel (Z) ontvangen, ze mogen nu eenmaal in de twee weken naar de wasserette; de schrijver zijn werk is verlengd van vier naar acht uur; vijf uur op en zes uur aan het werk…; hij vraagt zijn zoon te informeren hoe het zit met Coutinho die getrouwd is met Elisabeth Sarphati en op 9 juli het kamp mocht verlaten; de schrijver kan al aardig op klompen lopen, die hij aandoet als het modderig is; moeder heeft haar slangenschoenen laten maken, het kost niets; Maurits moet nu zelf de was doen en loopt met gaten in zijn sokken. Zijn vrouw kan vanwege haar breuk de sokken niet stoppen; dames van de de ‘V’ (Fürsorge) helpen hem nu hiermee; Dr. de la Parra heeft een plaats gekregen bij de Quarantaine-afdeling. Maurits is vanaf nu onder behandeling van Dr. Lek; moeder ligt te rusten op haar bed, terwijl Maurits schrijft. Ze gaan nog frisse lucht happen; tot nu toe aan niets een gebrek gehad, mede dankzij de pakketjes; koken in de barak op het c(k)omfoort. &nbsp;

Brief van Mauris Acohen aan zijn schoondochter en zoon vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 396 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Gans, Rachel geb. 07-03-42 overleden te Westerbork op 28-06-1943 op 28-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 05-07-1943 Nr. 396 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Gans, Rachel geb. 07-03-42 overleden te Westerbork op 28-06-1943 op 28-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rachel Gans

Personen