We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. Een beeld van het leidingsysteem (water elektriciteit en riool)

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. Een beeld van het leidingsysteem (water elektriciteit en riool)

Plattegrond van het woonoord Schattenberg en het leidingsysteem

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Plaatsen van een wegwijzer in het kamp met een verwijzing naar onder andere: ‘Verwaltung’ en 'Hauptmagazin'

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Plaatsen van een wegwijzer in het kamp met een verwijzing naar onder andere: ‘Verwaltung’ en 'Hauptmagazin'

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Kartonnen bord met de tekst: Voor Joden Verboden

Bekendmaking 'Voor Joden Verboden'

Van: Gans, Regina woonachtig in Velp.&nbsp; Reisvergunning om op 1944-06-13 van Velp naar Arnhem te reizen voor het inkopen van levensmiddelen.&nbsp; Bijzonderheid.: mag zonder Jodenster reizen.

Van: Gans, Regina woonachtig in Velp.&nbsp; Reisvergunning om op 1944-06-13 van Velp naar Arnhem te reizen voor het inkopen van levensmiddelen.&nbsp; Bijzonderheid.: mag zonder Jodenster reizen.

Reisvergunning voor Regina Gans

Van: Pol. Angestellte&nbsp; Aan: Zöpf, H.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-10-15&nbsp; Onderwerp: gegevens over vrijstelling van Arbeitseinsatz (deportatie naar kamp Westerbork) en het dragen van een Jodenster.

Van: Pol. Angestellte&nbsp; Aan: Zöpf, H.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-10-15&nbsp; Onderwerp: gegevens over vrijstelling van Arbeitseinsatz (deportatie naar kamp Westerbork) en het dragen van een Jodenster.

Brief van de Pol. Angestellte aan H. Zöpf

Bestektekening / wegverharding Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1955 Deels ingekleurd

Bestektekening / wegverharding Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1955 Deels ingekleurd

Plattegrond van uit te voeren wegverhardingen in het woonoord Schattenberg

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:20&nbsp; Datum: Opmerking: Kinderzaal, isoleerkamers en slaapkamers.

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:20&nbsp; Datum: Opmerking: Kinderzaal, isoleerkamers en slaapkamers.

Plattegrond van een gedeeltelijke verbouwing van barak 5 tot hospitaal in het woonoord Schattenberg

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:50&nbsp; Datum: Opmerking: kinderzaal, isoleerruimte en slaapkamers…

Het verbouwen van een gedeelte van barak 5 tot hospitaal&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100 en 1:50&nbsp; Datum: Opmerking: kinderzaal, isoleerruimte en slaapkamers…

Plattegrond van het gedeeltelijk verbouwen van barak 5 tot een hospitaal in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 8&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-06 Opmerking: woonkamers en slaapkamers

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 8&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-06 Opmerking: woonkamers en slaapkamers

Plattegrond van aanzichten en doorsnede van barak 8

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 25&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-06 Opmerking: woon- en schoolfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 25&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-06 Opmerking: woon- en schoolfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 25 in woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van barak 46&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-01 Opmerkingen: woningen

Plattegrond met riolering en gevels van barak 46&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-01 Opmerkingen: woningen

Plattegrond van barak 46 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 82 en de keukenbarakken Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-10

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 82 en de keukenbarakken Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-10

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 82 en de keukenbarakken

Het verrichten van binnen verfwerk aan barak 28, 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Het verrichten van binnen verfwerk aan barak 28, 29 en 30&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-10

Plattegrond in verband met het verrichten van binnenschilderwerk

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 1 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-24 Opmerking: kraam-, verlos- en babykamer.

Plattegrond van barak 1 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 75 (Administratie en wachtkamer) Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-01

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 75 (Administratie en wachtkamer) Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-01

Plattegrond van aanzichten en doorsnede van barak 75 in woonoord Schattenberg

Plattegrond met riolering en gevels van (woon) barak 47. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-03

Plattegrond met riolering en gevels van (woon) barak 47. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-09-03

Plattegrond van barak 47 in het woonoord Schattenberg

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1959 Barakken zijn ingekleurd. Tevens worden de barakken 213, 214 en 215 aangegeven. Deze barakken zullen de in 1958 afgebrande zestigers gedeeltelijk gaan vervangen. In 1960 zal de bouw van deze barakken worden afgerond.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1959 Barakken zijn ingekleurd. Tevens worden de barakken 213, 214 en 215 aangegeven. Deze barakken zullen de in 1958 afgebrande zestigers gedeeltelijk gaan vervangen. In 1960 zal de bouw van deze barakken worden afgerond.

Plattegrond van het woonoord Schattenberg in 1959

Betreft: plattegrond Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: mei 1955 In 1956 bij de invoering van de zelfzorg werd de centrale keuken opgeheven en kwamen de keukenbarraken er voor in de plaats. Elk vakje staat voor een keuken. Dus tussen barak 17 en 19 bevinden zich 8 keukens.

Betreft: plattegrond Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: mei 1955 In 1956 bij de invoering van de zelfzorg werd de centrale keuken opgeheven en kwamen de keukenbarraken er voor in de plaats. Elk vakje staat voor een keuken. Dus tussen barak 17 en 19 bevinden zich 8 keukens.

Een plattegrond van het woonoord Schattenberg met de keukenbarakken

Rioleringsplan Kamp Schattenberg&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958 Opmerking: Overzicht van gehele kamp, de oude en de nieuw geplande situatie. Ingekleurd delen die zullen blijven bestaan

Rioleringsplan Kamp Schattenberg&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1958 Opmerking: Overzicht van gehele kamp, de oude en de nieuw geplande situatie. Ingekleurd delen die zullen blijven bestaan

Plattegrond van het rioleringsplan in het woonoord Schattenberg

Revisietekening elektrische installatie kabelnet/ overzicht&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-09

Revisietekening elektrische installatie kabelnet/ overzicht&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-09

Plattegrond van het elektrische kabelnet in het woonoord Schattenberg

Overzicht Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:2000&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. De plek waar de radiotelescopen zullen komen is met een rood potlood aangegeven. Voor de nieuwe bestemming zullen onder andere de barakken met de nummers 80 gesloopt moeten worden.&nbsp;

Overzicht Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:2000&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. De plek waar de radiotelescopen zullen komen is met een rood potlood aangegeven. Voor de nieuwe bestemming zullen onder andere de barakken met de nummers 80 gesloopt moeten worden.&nbsp;

Plattegrond van het woonoord Schattenberg in 1965

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van wc gebouw Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09&nbsp; Opmerking: Gebouw zonder wc's (berging)

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van wc gebouw Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09&nbsp; Opmerking: Gebouw zonder wc's (berging)

Plattegrond van aanzichten en een doorsnede van een wc-gebouw

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-04-03&nbsp; Deels ingekleurd, wegenpatroon.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-04-03&nbsp; Deels ingekleurd, wegenpatroon.

Plattegrond van het woonoord Schattenberg in 1956

Situatie terreinleidingen water&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1962&nbsp; Overzicht gehele kamp

Situatie terreinleidingen water&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1962&nbsp; Overzicht gehele kamp

Plattegrond van de waterleiding in het woonoord Schattenberg

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960 Opmerking: het gaat om een basisplattegrond uit 1956. Echter vele barakken die in dat jaar erop stonden of nog niet bestonden zijn verwijderd of toegevoegd (barak 213, 214 en 215).

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960 Opmerking: het gaat om een basisplattegrond uit 1956. Echter vele barakken die in dat jaar erop stonden of nog niet bestonden zijn verwijderd of toegevoegd (barak 213, 214 en 215).

Plattegrond van het woonoord Schattenberg rond 1960

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1959 Ingekleurd barakken. Wijzigingen die zullen plaatsvinden na de brand van 1958. Onder andere de nieuw te bouwen barakken 213, 214 en 215. De plattegrond is oorspronkelijk in 1956 gemaakt.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1959 Ingekleurd barakken. Wijzigingen die zullen plaatsvinden na de brand van 1958. Onder andere de nieuw te bouwen barakken 213, 214 en 215. De plattegrond is oorspronkelijk in 1956 gemaakt.

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Plattegrond met riolering en gevels van barak 40 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1956-07-15

Plattegrond met riolering en gevels van barak 40 Schattenberg Schaal: 1:100 Datum: 1956-07-15

Plattegrond van barak 40 in het woonoord Schattenberg

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1955-1958/1959 De basisplattegrond is uit 1955. Op de plattegrond is onder andere aangegeven de barakken die zijn verdwenen door sloop of brand.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1955-1958/1959 De basisplattegrond is uit 1955. Op de plattegrond is onder andere aangegeven de barakken die zijn verdwenen door sloop of brand.

Plattegrond van het woonoord Schattenberg eind jaren vijftig

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1960 Opmerking: de basisplattegrond is uit 1956. Op de plattegrond zijn ook de veranderingen te zien nadien. Bijvoorbeeld de barakken (zestigers) die door de brand van 1958 zijn verwoest en de barakken 213, 214 en 215 die ervoor in de plaats zijn gekomen en in 1960 werden gebouwd.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-1960 Opmerking: de basisplattegrond is uit 1956. Op de plattegrond zijn ook de veranderingen te zien nadien. Bijvoorbeeld de barakken (zestigers) die door de brand van 1958 zijn verwoest en de barakken 213, 214 en 215 die ervoor in de plaats zijn gekomen en in 1960 werden gebouwd.

Bestektekening Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1955

Bestektekening Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1951-1955

Plattegrond van het woonoord Schattenberg begin jaren vijftig

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-04-03&nbsp; Sommige barakken zijn Ingekleurd

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1956-04-03&nbsp; Sommige barakken zijn Ingekleurd

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960 Opmerking: het gaat om een basisplattegrond uit 1956. Echter vele barakken die in dat jaar erop stonden of nog niet bestonden zijn verwijderd of toegevoegd (barak 213, 214 en 215)

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960 Opmerking: het gaat om een basisplattegrond uit 1956. Echter vele barakken die in dat jaar erop stonden of nog niet bestonden zijn verwijderd of toegevoegd (barak 213, 214 en 215)

Wijziging filterbodem Schattenberg Schaal: 1:10 en 1:2 Datum: 1953

Wijziging filterbodem Schattenberg Schaal: 1:10 en 1:2 Datum: 1953

Plattegrond van wijziging filterbodem in het woonoord Schattenberg

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:2000&nbsp; Datum: 1955 Met diverse aantekeningen. Onder andere de keukenbarakken en het woonverblijf van de kleuterleidsters (barak 210) zijn ingetekend.

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:2000&nbsp; Datum: 1955 Met diverse aantekeningen. Onder andere de keukenbarakken en het woonverblijf van de kleuterleidsters (barak 210) zijn ingetekend.

Plattegrond van het woonoord Schattenberg van rond 1955

Situatie terreinleidingen water&nbsp; woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1962&nbsp; Overzicht gehele kamp

Situatie terreinleidingen water&nbsp; woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1962&nbsp; Overzicht gehele kamp

Plattegrond van het terreinwaterleidingnet in woonoord Schattenberg

Gewapend betonelement&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-07&nbsp; Hurkclosetplaten; wc platen; voetplaten; balken en planken

Gewapend betonelement&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-07&nbsp; Hurkclosetplaten; wc platen; voetplaten; balken en planken

Bouwtekening met voorbeelden van betonelementen

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: dec. 1959 Opmerking: het gebouwtje, een broeikas, werd geplaatst tussen de woning van Van der Speck O'Breen en het weeshuis in, de plek waar ooit de kas stond. daarnaast staat een berging, barak 212.

Betreft: plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: dec. 1959 Opmerking: het gebouwtje, een broeikas, werd geplaatst tussen de woning van Van der Speck O'Breen en het weeshuis in, de plek waar ooit de kas stond. daarnaast staat een berging, barak 212.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak nr. 211 in woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 44&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-03-13 Opmerking: woon- en slaapkamers. Berging in de voormalige eetzaal.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 44&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-03-13 Opmerking: woon- en slaapkamers. Berging in de voormalige eetzaal.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 44 in het woonoord Schattenberg

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.456 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hirschel, Flora geb. 27-08-62 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 03-08-1943 Nr.456 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Hirschel, Flora geb. 27-08-62 overleden te Westerbork op 01-08-1943 op 02-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Flora Hirschel

Personen