In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 59

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Twee levensmiddelenkaarten van het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" te Eindhoven (locatie waar veel gerepatrieerde concentratiekampgevangenen terecht kwamen bij terugkeer in Nederland).

Twee levensmiddelenkaarten van het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" te Eindhoven (locatie waar veel gerepatrieerde concentratiekampgevangenen terecht kwamen bij terugkeer in Nederland).

Bonkaart

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Foto van Simon, Berthel, Sonja en Renee Jacobs.

Van: Rager, R. Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 2006 Onderwerp: restanten van het pomphuis; beplanting rond het Heidelager; 200 werknemers; 4 woonbarakken; kantinebarak met biljart; kok-beheerder, vier vrouwelijke hulpkrachten in de keuken; knecht, manusje van alles, onderhoud; schoonmaken kookketels, bevorderd tot hulp-kok; kamer in de keuken barak voor de hulp-kok, de kok en zijn vrouw; bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp; binnenkomend transport; uitvoering aria's door Justus Bonn, die waarschijnlijk ook in het kamp heeft opgetreden…

Van: Rager, R. Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 2006 Onderwerp: restanten van het pomphuis; beplanting rond het Heidelager; 200 werknemers; 4 woonbarakken; kantinebarak met biljart; kok-beheerder, vier vrouwelijke hulpkrachten in de keuken; knecht, manusje van alles, onderhoud; schoonmaken kookketels, bevorderd tot hulp-kok; kamer in de keuken barak voor de hulp-kok, de kok en zijn vrouw; bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp; binnenkomend transport; uitvoering aria's door Justus Bonn, die waarschijnlijk ook in het kamp heeft opgetreden…

Verslag van R. Jager over zijn verblijf als hulpkok in het Heidelager in 1940

Onderwerp: blanco-waslijst van het Prinses Beatrix Lyceum in Glion (Zwitserland)

Onderwerp: blanco-waslijst van het Prinses Beatrix Lyceum in Glion (Zwitserland)

Waslijst Prinses Beatrix Lyceum

Onderwerp: verschillende plekken in Zwitserland, onder andere Glion en een strip fotopostzegels.&nbsp;

Onderwerp: verschillende plekken in Zwitserland, onder andere Glion en een strip fotopostzegels.&nbsp;

Ansichtkaarten uit de omgeving van Glion, Zwitserland

Strafbevel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943 Laufsma wordt gedurende de periode 15-12-1943 tot 1-2-1944 in de strafkompagnie geplaatst.

Strafbevel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943 Laufsma wordt gedurende de periode 15-12-1943 tot 1-2-1944 in de strafkompagnie geplaatst.