In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Schrijver, H.&nbsp; Datum: 1944-07-01&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam voor Dienstbereich 6, groep 3 (batterijen)

Van: Schrijver, H.&nbsp; Datum: 1944-07-01&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Werkzaam voor Dienstbereich 6, groep 3 (batterijen)

Arbeitskarte van H. Schrijver in kamp Westerbork

De heer Hamburger neemt een bad in barak vijf.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp;

De heer Hamburger neemt een bad in barak vijf.&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp;

Dhr. Hamburger in barak 5 in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-06-14, No. 81 Inhoud: Luchtbescherming, gedragslijnen. Waaronder ook de gedragslijnen bij uitvoeringen, cabaret, muziek. Blz.: 5

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-06-14, No. 81 Inhoud: Luchtbescherming, gedragslijnen. Waaronder ook de gedragslijnen bij uitvoeringen, cabaret, muziek. Blz.: 5

Lagerbefehl No. 81

Terugkeer en opvang

Gezinshereniging

Van: de Lange-Simmeren, Jeanette Aan: Lieve menschen (familie Middel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: Jeanette schreef hoe haar man op zoek was naar een pakket, dat volgens de marechaussee wel was binnengekomen, maar kennelijk onvindbaar was. En ze hebben het hard nodig. Terwijl ze schrijft komt Meijer de barak binnen met het pakket, waarin onder andere een jas zit. De familie Middel kan van alles uit het huis halen, wat ze nodig denken te hebben. Kennelijk vangen ze ook hondje Teddie van de familie Meijer op.&nbsp; In de barakken is het een zwijnestal. De bedden zijn pijnbanken en ze doen geen oog dicht. Ze hebben hard stopgaren, overschoenen en rubberen laarzen nodig….

Van: de Lange-Simmeren, Jeanette Aan: Lieve menschen (familie Middel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: Jeanette schreef hoe haar man op zoek was naar een pakket, dat volgens de marechaussee wel was binnengekomen, maar kennelijk onvindbaar was. En ze hebben het hard nodig. Terwijl ze schrijft komt Meijer de barak binnen met het pakket, waarin onder andere een jas zit. De familie Middel kan van alles uit het huis halen, wat ze nodig denken te hebben. Kennelijk vangen ze ook hondje Teddie van de familie Meijer op.&nbsp; In de barakken is het een zwijnestal. De bedden zijn pijnbanken en ze doen geen oog dicht. Ze hebben hard stopgaren, overschoenen en rubberen laarzen nodig….

Brief van Jeanette de Lange-Simmeren aan de familie Middel vanuit kamp Westerbork

Van: Burgemeester Zuidbroek&nbsp; Aan: Burgemeester Eenrum&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-05&nbsp; Onderwerp: uitvoering vierde verordening. Is Komprecht Boomstra van Joodse bloede?

Van: Burgemeester Zuidbroek&nbsp; Aan: Burgemeester Eenrum&nbsp; Plaats: Zuidbroek&nbsp; Datum: 1940-10-05&nbsp; Onderwerp: uitvoering vierde verordening. Is Komprecht Boomstra van Joodse bloede?

Brief van de Burgemeester van Zuidbroek aan de Burgemeester van Eenrum

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-22 Onderwerp: Verantwoording van verrichte controles en werkzaamheden van de schrijver van het rapport.&nbsp;

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J. G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-22 Onderwerp: Verantwoording van verrichte controles en werkzaamheden van de schrijver van het rapport.&nbsp;

Rapport over verrichtte controles en werkzaamheden op 22 juni 1945

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 206 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kaufmann, Bertha geb. 08-04-69 overleden te Westerbork op 18-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 206 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kaufmann, Bertha geb. 08-04-69 overleden te Westerbork op 18-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Bertha Kaufmann

Van: 1ste Luitenant Oldejans, R. (commandant van een bewakingscompagnie) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-09 Onderwerp: herkenning kenteken van gedetineerden tijdens het werk op de vlasfabriek te Orvelte. De gedetineerden zijn niet te onderscheiden van het gewone burgerpersoneel.

Van: 1ste Luitenant Oldejans, R. (commandant van een bewakingscompagnie) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-09 Onderwerp: herkenning kenteken van gedetineerden tijdens het werk op de vlasfabriek te Orvelte. De gedetineerden zijn niet te onderscheiden van het gewone burgerpersoneel.

Verzoek van R. Oldejans aan J.G. Buijvoets over de herkenbaarheid van gedetineerden op de vlasfabriek te Orvelte

Van: Meyers-Miers, Hans Alfred&nbsp; Aan: Meyers-Miers, heer&nbsp; Plaats: Mauthausen&nbsp; Datum: 1941-08-31&nbsp; Onderwerp: familiegroeten en nog geen brief ontvangen.

Van: Meyers-Miers, Hans Alfred&nbsp; Aan: Meyers-Miers, heer&nbsp; Plaats: Mauthausen&nbsp; Datum: 1941-08-31&nbsp; Onderwerp: familiegroeten en nog geen brief ontvangen.

Brief van Hans Alfred Meyers-Miers aan zijn vader (ouders) vanuit Mauthausen

Lagerbefehl No. 75&nbsp; Datum: 1944-04-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Uitgifte van pakketzegels

Lagerbefehl No. 75&nbsp; Datum: 1944-04-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Uitgifte van pakketzegels

Lagerbefehl No. 75

Kamporganisatie kamp Westerbork

Joodse Ordedienst

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Mendels, Judica&nbsp; Datum: 1944-10-06 Barackendienst&nbsp;

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Mendels, Judica&nbsp; Datum: 1944-10-06 Barackendienst&nbsp;

Arbeitskarte van Judica Mendels

Personen