In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Ausweis. Ausweis van de Dienstbereiche Verwaltung aan Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-09-03. Onderwerp: Ausweis voor de heer Cohen zodat hij voorlopig in het kamp blijft. Ondertekend door de dienstleiter DB I.

Ausweis. Ausweis van de Dienstbereiche Verwaltung aan Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-09-03. Onderwerp: Ausweis voor de heer Cohen zodat hij voorlopig in het kamp blijft. Ondertekend door de dienstleiter DB I.

Voorlopig vrijstelling van transport

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 150 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohensius, Eva geb. 24-09-67 overleden 28-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 150 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohensius, Eva geb. 24-09-67 overleden 28-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Eva Cohensius

Twee vrouwen Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Theresienstadt, 1944-1945&nbsp; Twee schetsen van waarschijnlijk dezelfde vrouw.

Twee vrouwen Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Theresienstadt, 1944-1945&nbsp; Twee schetsen van waarschijnlijk dezelfde vrouw.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Kampleven Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk bij de borstelmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk bij de borstelmakerij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Gans, Regina geb. 1926-02-12 Haar naam stond op de Stammliste. Daarnaast had ze een voorlopige vrijstelling van transport als Palestina-pionier Ze was werkzaam voor Dienstbereich 6.

Van: Gans, Regina geb. 1926-02-12 Haar naam stond op de Stammliste. Daarnaast had ze een voorlopige vrijstelling van transport als Palestina-pionier Ze was werkzaam voor Dienstbereich 6.

Ausweiskarte van Regina Gans in kamp Westerbork

Activiteiten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Onthullingen herinrichting terrein kamp Westerbork

Onthullingen Herinrichting voormalig terrein kamp Westerbork (1990-1992)

Onthullingen Herinrichting Historische Plek kamp Westerbork (2014-)

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groep dwangarbeiders in de buurt van het Joodse werkkamp Schaarshoek

Bewijs Van: N.V. Nederlandsche Spoorwegen Voor: Stella Pach Plaats: Amsterdam, C.S. Datum: 1942-05-25 Onderwerp: Bewijs van vervoer vanaf het Centraal Station Amsterdam voor een bezoek van Stella aan Werner in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Bewijs Van: N.V. Nederlandsche Spoorwegen Voor: Stella Pach Plaats: Amsterdam, C.S. Datum: 1942-05-25 Onderwerp: Bewijs van vervoer vanaf het Centraal Station Amsterdam voor een bezoek van Stella aan Werner in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Bewijs van vervoer vanaf het Centraal Station Amsterdam

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-24 Onderwerp: wasgoed en kaart ontvangen.

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-24 Onderwerp: wasgoed en kaart ontvangen.

Briefkaart van D. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Sachs, Abraham (onder de naam A. de Jonge) Aan: de Jonge, A. (zijn echtgenote) Plaats: Groningen Datum: 1944-11-13 Onderwerp: Abraham bevindt zich op het politiebureau, Martini Kerkhof; het is onduidelijk of hij verhoord gaat worden of blijft; bij de SD wisten ze niets van zijn komst, vandaar zijn huidige locatie; invulling van de dag; kameraadschap is prima; de stemming is ook goed; hoop dat alles goed komt; zijn vrouw;…

Van: Sachs, Abraham (onder de naam A. de Jonge) Aan: de Jonge, A. (zijn echtgenote) Plaats: Groningen Datum: 1944-11-13 Onderwerp: Abraham bevindt zich op het politiebureau, Martini Kerkhof; het is onduidelijk of hij verhoord gaat worden of blijft; bij de SD wisten ze niets van zijn komst, vandaar zijn huidige locatie; invulling van de dag; kameraadschap is prima; de stemming is ook goed; hoop dat alles goed komt; zijn vrouw;…

Brief van Abraham Sachs aan A. de Jonge vanuit de gevangenis in Groningen

Van: Sachs, Abraham (onder de naam A. de Jonge) Aan: de Jonge, A (zijn vrouw) Plaats: Winschoten Datum: 1944-11 Onderwerp: nog steeds in de gevangenis; gevraag waarom hij in de gevangenis was; zijn vrouw; spruitjes gehad; het is er best en de mensen zijn onderling aardig; wederzijdse steun en hulp; morgen komt de kapper; hoopt op duidelijkheid, een beslissing die positief mag zijn; de schrijver kaart veel, er is immers tijd genoeg…&nbsp;

Van: Sachs, Abraham (onder de naam A. de Jonge) Aan: de Jonge, A (zijn vrouw) Plaats: Winschoten Datum: 1944-11 Onderwerp: nog steeds in de gevangenis; gevraag waarom hij in de gevangenis was; zijn vrouw; spruitjes gehad; het is er best en de mensen zijn onderling aardig; wederzijdse steun en hulp; morgen komt de kapper; hoopt op duidelijkheid, een beslissing die positief mag zijn; de schrijver kaart veel, er is immers tijd genoeg…&nbsp;

Brief van Abraham Sachs aan zijn vrouw vanuit de gevangenis in Winschoten

Arbeitskarte Plaats: Westerbork, kamp Van: Suschny, Eugen DB 1 Groep: kartoffelkeller Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte Plaats: Westerbork, kamp Van: Suschny, Eugen DB 1 Groep: kartoffelkeller Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte van Eugen Suschny

Personen