In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Ausweis. Ausweis van de Dienstbereiche Verwaltung aan Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-09-03. Onderwerp: Ausweis voor de heer Cohen zodat hij voorlopig in het kamp blijft. Ondertekend door de dienstleiter DB I.

Ausweis. Ausweis van de Dienstbereiche Verwaltung aan Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-09-03. Onderwerp: Ausweis voor de heer Cohen zodat hij voorlopig in het kamp blijft. Ondertekend door de dienstleiter DB I.

Voorlopig vrijstelling van transport

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 150 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohensius, Eva geb. 24-09-67 overleden 28-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 150 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cohensius, Eva geb. 24-09-67 overleden 28-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Eva Cohensius

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Van: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-01-13&nbsp; Onderwerp: wat heeft het kamp nodig; (personele)Invulling van de Commissie van Toezicht en Bijstand.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Bijstand en Toezicht

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk bij de borstelmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk bij de borstelmakerij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Gans, Regina geb. 1926-02-12 Haar naam stond op de Stammliste. Daarnaast had ze een voorlopige vrijstelling van transport als Palestina-pionier Ze was werkzaam voor Dienstbereich 6.

Van: Gans, Regina geb. 1926-02-12 Haar naam stond op de Stammliste. Daarnaast had ze een voorlopige vrijstelling van transport als Palestina-pionier Ze was werkzaam voor Dienstbereich 6.

Ausweiskarte van Regina Gans in kamp Westerbork

Foto van Sinie Cozijn

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-00-26 Onderwerp: zo vaak heeft Hanneke nog nooit van haar moeder gehoord; al komt niet alles aan, hopelijk is het voldoende; tarwekoekjes gehad?; er zal deze week van alles op het gebied van voedsel en fruit worden toegestuurd; ‘eet maar zoveel je kunt’; over schoenen; de brief van oom jan ontvangen met de plannen en de tekeningen van de zeilboot; over de toekomst met een zeilboot…; naar school gaan, de dagindeling van vroeg opstaan en naar bed…

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-00-26 Onderwerp: zo vaak heeft Hanneke nog nooit van haar moeder gehoord; al komt niet alles aan, hopelijk is het voldoende; tarwekoekjes gehad?; er zal deze week van alles op het gebied van voedsel en fruit worden toegestuurd; ‘eet maar zoveel je kunt’; over schoenen; de brief van oom jan ontvangen met de plannen en de tekeningen van de zeilboot; over de toekomst met een zeilboot…; naar school gaan, de dagindeling van vroeg opstaan en naar bed…

Brief van moeder aan Hanneke

Van: van Dam-Roco, Esther Aan: familie van Dam Plaats: Westerbork, kamp en trein Datum: 1943-01-29 Onderwerp: 'Ben net aangekomen en had het hier goed. Vandaag gaan wij verder…&nbsp;

Van: van Dam-Roco, Esther Aan: familie van Dam Plaats: Westerbork, kamp en trein Datum: 1943-01-29 Onderwerp: 'Ben net aangekomen en had het hier goed. Vandaag gaan wij verder…&nbsp;

Briefkaart van Esther van Dam-Roco aan familie vanuit de trein gegooid

Arbeitskarte Plaats: Westerbork, kamp Van: Suschny, Eugen DB 1 Groep: kartoffelkeller Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte Plaats: Westerbork, kamp Van: Suschny, Eugen DB 1 Groep: kartoffelkeller Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte van Eugen Suschny

Personen