In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Van: Sjouwerman, Louis Aan: de Groot, Hugo Datum: 1943-04-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Sjouwerman bedankt voor het getuigschrift. Daarnaast geeft hij aan dat er in Westerbork een orkest actief is onder leiding van Heinz Neuberg. Sjouwerman vraagt of De Groot Neuberger raad/advies kan geven als deze Hilversum bezoekt.&nbsp;

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork

Van: Praag, S.W.&nbsp; Aan: Loots, P.J.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1940-07-13&nbsp; Onderwerp: verzoek verzorging (tandarts) van kampbewoners van het Vluchtelingenkamp Hoorn overbodig wegens overplaatsing kamp naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zie voor enveloppe: 2786-2

Van: Praag, S.W.&nbsp; Aan: Loots, P.J.&nbsp; Plaats: 's-Gravenhage&nbsp; Datum: 1940-07-13&nbsp; Onderwerp: verzoek verzorging (tandarts) van kampbewoners van het Vluchtelingenkamp Hoorn overbodig wegens overplaatsing kamp naar het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Zie voor enveloppe: 2786-2

Brief van S. W. Praag aan de Afdeling Vluchtelingen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Esther Ruth Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther tot de groep Barneveld behoort.

Van: Departement van Binnenlandse Zaken, secretaris-generaal Aan: Boas, Esther Ruth Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-10-14 Onderwerp: de Beauftragte des Reichskommisars heeft beslist dat Esther tot de groep Barneveld behoort.

Brief, Enveloppe van het Departement van Binnenlandse Zaken aan Esther Ruth Boas

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Brief en enveloppe van To en Ger aan het echtpaar Boas-Prins in Barneveld vanuit Amsterdam

1940

Juli 1940

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met zelfgebakken cake en de pakken met dekens en lakens zijn aangekomen. Haar zaak (wat betreft vertrek naar Barneveld) heeft een minder gunstige wending gekregen. Ze begrijpt niet waarom.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Judith hoopt dat het pakje met zelfgebakken cake en de pakken met dekens en lakens zijn aangekomen. Haar zaak (wat betreft vertrek naar Barneveld) heeft een minder gunstige wending gekregen. Ze begrijpt niet waarom.&nbsp;

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Judith meldt dat ze waarschijnlijk een Ausweis op onderwijs krijgt. Ze schrijft ook dat ze op het kantoor van Salomon is geweest. Voor hem heeft ze daar een duplicaat laten maken van zijn akte van beëidiging die ze via de Joodse Raad heeft laten opsturen. Ook heeft ze een fotokopie van de Rode Kruis-brief van Paula bijgevoegd.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-11 Onderwerp: Judith meldt dat ze waarschijnlijk een Ausweis op onderwijs krijgt. Ze schrijft ook dat ze op het kantoor van Salomon is geweest. Voor hem heeft ze daar een duplicaat laten maken van zijn akte van beëidiging die ze via de Joodse Raad heeft laten opsturen. Ook heeft ze een fotokopie van de Rode Kruis-brief van Paula bijgevoegd.&nbsp;

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Van: ? en Miep Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: de schrijver is verheugd te hebben vernomen dat Piet, Seraphina en moeder Judith een plaatsje op Barneveld hebben gevonden. Veel beterschap voor moeder, die in het ziekenhuis ligt. &nbsp;

Brief van Miep aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Van: Sjouwerman, Louis Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-04-30 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: er mag eens in de 14 dagen worden geschreven, mogen onbeperkt post ontvangen. Het orkest heeft al een aardig repertoire. Sjouwerman speelt ook kwartet. Met het voedsel in het kamp gaat het, mits er pakketten worden gestuurd. De zoon van Sjouwerman stuurt af en toe wat. Sjouwerman zou graag weer in Hilversum willen zijn. De vrijheid gaat boven alles…

Brief van Louis Sjouwerman aan Hugo de Groot vanuit kamp Westerbork over het kamporkest

Van: Praag, van, Alice Aan: Bolten, Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: (1943)-12-15 Onderwerp: pakketten, vraag om levensmiddelen, gedoopte joden Op basis van reconstructie is de datum achterhaald.

Van: Praag, van, Alice Aan: Bolten, Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: (1943)-12-15 Onderwerp: pakketten, vraag om levensmiddelen, gedoopte joden Op basis van reconstructie is de datum achterhaald.

Brief van Alice van Praag aan Henny Bolten vanuit kamp Westerbork

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Van: Groot, Hugo, de Aan: Sjouwerman, Louis Datum: 1943-04-14 Plaats: Hilversum Onderwerp: de schrijver wist niet dat Sjouwerman in Westerbork post kon ontvangen. Hij is blij dat het goed gaat met Sjouwerman. De Groot had al iets gehoord van de oprichting van een orkest in Westerbork. De Groot heeft alleen lichte muziek voor Neuberg in de aanbieding, terwijl een orkest met een samenstelling van 24 man ook klassiek repertoire kan spelen….

Brief van Hugo de Groot aan Louis Sjouwerman

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: het pakje voor de broeders Hekster kwam te laat. Ze waren een week ervoor al vertrokken; Werner kon niets doen voor Stella's collega Greet Markens. Hij heeft haar niet meer gezien. De inhoud van het pakketje is bij mensen in ziekenhuis terecht gekomen; Werner heeft ook een leerling van Stella Margot ontmoet. Ze heeft zich aan hem voorgesteld. Vandaag is zij op transport gesteld; Samuel Pach werkt op de timmerwerkplaats, mogelijk krijgt hij een groen stempel. Zijn vrouw Chel werkt in de naaikamer en moest heideplaggen sjouwen. Ze hebben een concert bezocht. Werner kan ze niet elke avond zien, gezien zijn uitgebreide kring van bekenden; nog geregeld mensen uit Vught. Er wordt gezegd dat Vught als Jodenkamp wordt opgeheven; gemengd-gehuwden worden ontslagen, met- en zonder sterilisatie, afgelopen weken vertrokken er grote transporten van 2- tot 3000 mensen; de toekomst is onzeker;&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-07-06 Onderwerp: het pakje voor de broeders Hekster kwam te laat. Ze waren een week ervoor al vertrokken; Werner kon niets doen voor Stella's collega Greet Markens. Hij heeft haar niet meer gezien. De inhoud van het pakketje is bij mensen in ziekenhuis terecht gekomen; Werner heeft ook een leerling van Stella Margot ontmoet. Ze heeft zich aan hem voorgesteld. Vandaag is zij op transport gesteld; Samuel Pach werkt op de timmerwerkplaats, mogelijk krijgt hij een groen stempel. Zijn vrouw Chel werkt in de naaikamer en moest heideplaggen sjouwen. Ze hebben een concert bezocht. Werner kan ze niet elke avond zien, gezien zijn uitgebreide kring van bekenden; nog geregeld mensen uit Vught. Er wordt gezegd dat Vught als Jodenkamp wordt opgeheven; gemengd-gehuwden worden ontslagen, met- en zonder sterilisatie, afgelopen weken vertrokken er grote transporten van 2- tot 3000 mensen; de toekomst is onzeker;&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Van: Boas, Salomon Aan: Wil Plaats: Barneveld Datum: 1943-09-25 Onderwerp: Salomon is nu een week in Barneveld. Het weerzien met Esthertje was overweldigend. Ze is goed verzorgd en heeft aller harten veroverd. Verder schrijft Salomon getuige te zijn geweest van de geboorte van een baby.

Brief van Salomon Boas aan Wil vanuit Barneveld

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Met de gezondheid van Esthertje gaat het goed. Ze vermaakt alle barakgenoten met haar vleierijen. Vanwege haar oorontsteking wordt ze geregeld gecontroleerd. De familie Spier wordt bedankt voor het toegezegde pakje, maar het wachten is op nieuwe pakketzegels, zodat het pakje opgestuurd kan worden. Er is een extra schrijfvel aan de brief gehecht.

Van:&nbsp;Boas, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Met de gezondheid van Esthertje gaat het goed. Ze vermaakt alle barakgenoten met haar vleierijen. Vanwege haar oorontsteking wordt ze geregeld gecontroleerd. De familie Spier wordt bedankt voor het toegezegde pakje, maar het wachten is op nieuwe pakketzegels, zodat het pakje opgestuurd kan worden. Er is een extra schrijfvel aan de brief gehecht.

Brief van Salomon Boas aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Van: Groen, Hetty Aan: Boas-Prins, Seraphine en Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Onderwerp: Met moeder gaat het beter, maar ze kan nog niet naar huis. De schrijfster zal bretels opsturen.&nbsp;

Van: Groen, Hetty Aan: Boas-Prins, Seraphine en Boas, Salomon Plaats: Amsterdam Onderwerp: Met moeder gaat het beter, maar ze kan nog niet naar huis. De schrijfster zal bretels opsturen.&nbsp;

Brief, Enveloppe van Hetty groen aan het echtpaar Boas vanuit Amsterdam

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Judith heeft pakken met kleding opgestuurd naar Salomon en Seraphina. Ook heeft ze hen een fotokopie opgestuurd van haar stuk voor Barneveld.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Judith heeft pakken met kleding opgestuurd naar Salomon en Seraphina. Ook heeft ze hen een fotokopie opgestuurd van haar stuk voor Barneveld.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Judith hoopt dat haar pakjes en brieven aankomen. Ze stuurt meerdere keren per week wat op.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-12 Onderwerp: Judith hoopt dat haar pakjes en brieven aankomen. Ze stuurt meerdere keren per week wat op.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Judith heeft geen stofbrillen kunnen vinden. Wel stuurt ze kleerhaken op. Verder stuurt ze Piet een overgeschreven krant en fotokopieën van familiepapieren op, die ze via de Joodse Raad laat verzenden.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Judith heeft geen stofbrillen kunnen vinden. Wel stuurt ze kleerhaken op. Verder stuurt ze Piet een overgeschreven krant en fotokopieën van familiepapieren op, die ze via de Joodse Raad laat verzenden.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: een pakje voor tante Lea en en brief is gearriveerd; vertrekkende personen mogen 15 kg aan bagage meenemen; Werner ontving een brief van Hans Stawski. Deze uit het kamp ontslagen persoon blijkt een beetje in de put te zitten. Hij krijgt geen bezoek en heeft geen vrienden. Zijn vier jaar kampervaringen komen ook naar boven; kort geleden had Werner in zijn barak een grammofoon en platen met muziek van Beethoven en Mozart.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-02-10 Onderwerp: een pakje voor tante Lea en en brief is gearriveerd; vertrekkende personen mogen 15 kg aan bagage meenemen; Werner ontving een brief van Hans Stawski. Deze uit het kamp ontslagen persoon blijkt een beetje in de put te zitten. Hij krijgt geen bezoek en heeft geen vrienden. Zijn vier jaar kampervaringen komen ook naar boven; kort geleden had Werner in zijn barak een grammofoon en platen met muziek van Beethoven en Mozart.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-04-26 Onderwerp: het is zondagmiddag, Werner heeft tijd voor het schrijven van een uitgebreide brief, anderen doen een dutje of lezen een boek. Er is veel onrust bij Werner; een pakketje ontvangen voor de Solomons; Tilly Spitz ligt in het ziekenhuis; ontmoeting met verschillende personen; de inhoud van het gekregen koffertje zal Werner bewaren; over vele zieken in het kamp; mevrouw Mahler heeft een brandwond; over wat Stella te weten is gekomen of Werners werk, waar hij nooit over schrijft; over keuzes, blijven in Amsterdam en wat erna, iedereen zal moeten vertrekken, Nederland zal aan het einde van het jaar vrij van Joden zijn; ‘Dus nog 8 tot 10 maanden en de laatste trein zal vertrekken’; transport van 200 mensen naar Theresienstadt (20 april vertrek vanuit kamp Westerbork, een dag later vanuit Amsterdam), het transport zal aangevuld worden met mensen uit Amsterdam en elders, meestal oud-frontstrijders; er gaan geruchten dat gemengd-gehuwden zullen worden ontslagen; een grammofoon in de barak (barak 21) binnengekomen. Er wordt geluisterd naar opera's en operettes; gisteren was de laatste dag dat Joden uit de provincies zich naar Vught konden begeven. Nu alleen nog Joden in Amsterdam; de Solomons bedanken voor het pakketje, een van hen ligt in barak 82, het ziekenhuis; E. van Minden-Schlossberg bevindt zich nog in het kamp. Ze woont in barak 69, ze was niet thuis; Voor Spitz is een pakketje binnengekomen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-04-26 Onderwerp: het is zondagmiddag, Werner heeft tijd voor het schrijven van een uitgebreide brief, anderen doen een dutje of lezen een boek. Er is veel onrust bij Werner; een pakketje ontvangen voor de Solomons; Tilly Spitz ligt in het ziekenhuis; ontmoeting met verschillende personen; de inhoud van het gekregen koffertje zal Werner bewaren; over vele zieken in het kamp; mevrouw Mahler heeft een brandwond; over wat Stella te weten is gekomen of Werners werk, waar hij nooit over schrijft; over keuzes, blijven in Amsterdam en wat erna, iedereen zal moeten vertrekken, Nederland zal aan het einde van het jaar vrij van Joden zijn; ‘Dus nog 8 tot 10 maanden en de laatste trein zal vertrekken’; transport van 200 mensen naar Theresienstadt (20 april vertrek vanuit kamp Westerbork, een dag later vanuit Amsterdam), het transport zal aangevuld worden met mensen uit Amsterdam en elders, meestal oud-frontstrijders; er gaan geruchten dat gemengd-gehuwden zullen worden ontslagen; een grammofoon in de barak (barak 21) binnengekomen. Er wordt geluisterd naar opera's en operettes; gisteren was de laatste dag dat Joden uit de provincies zich naar Vught konden begeven. Nu alleen nog Joden in Amsterdam; de Solomons bedanken voor het pakketje, een van hen ligt in barak 82, het ziekenhuis; E. van Minden-Schlossberg bevindt zich nog in het kamp. Ze woont in barak 69, ze was niet thuis; Voor Spitz is een pakketje binnengekomen.

Van: Groot, de, Moos&nbsp; Aan: Beste vriend, Hendrik Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-21 Onderwerp: Omstandigheden; Transport; Afscheid nemen. Toen de schrijver nog in een Joods werkkamp in Staphorst zat, had hij regelmatig contact met zijn twee zusters in Steenwijk met wie hij had samengewoond. Sindsdien heeft hij niets meer van hen gehoord. Grote onzekerheid. De schrijver is zowel psychisch als fysiek aangeslagen. Zou de maandag (19-10) op transport zijn gegaan. Hij &nbsp;werd dankzij een vriend eruit gehaald in tegenstelling tot zijn broer. Hij verwacht dat vrijdag (23-10) zijn lot is bezegeld. De brief is op maandag 26 oktober ontvangen en overgetypt. Mogelijk de woensdag ervoor geschreven.&nbsp;

Van: Groot, de, Moos&nbsp; Aan: Beste vriend, Hendrik Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-21 Onderwerp: Omstandigheden; Transport; Afscheid nemen. Toen de schrijver nog in een Joods werkkamp in Staphorst zat, had hij regelmatig contact met zijn twee zusters in Steenwijk met wie hij had samengewoond. Sindsdien heeft hij niets meer van hen gehoord. Grote onzekerheid. De schrijver is zowel psychisch als fysiek aangeslagen. Zou de maandag (19-10) op transport zijn gegaan. Hij &nbsp;werd dankzij een vriend eruit gehaald in tegenstelling tot zijn broer. Hij verwacht dat vrijdag (23-10) zijn lot is bezegeld. De brief is op maandag 26 oktober ontvangen en overgetypt. Mogelijk de woensdag ervoor geschreven.&nbsp;

Brief van Moos de Groot aan Hendrik vanuit kamp Westerbork

Van: Boas-Snuijff, J. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: de secretaris-generaal van het departement Binnenlandse zaken heeft mevrouw Boas-Snuijff medegedeeld dat zij door de Beauftragte für die Stadt Amsterdam is voorgedragen voor plaatsing te Barneveld. Mr. Hirsch zal ook voor Salomon en Seraphina zijn best doen.

Van: Boas-Snuijff, J. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-22 Onderwerp: de secretaris-generaal van het departement Binnenlandse zaken heeft mevrouw Boas-Snuijff medegedeeld dat zij door de Beauftragte für die Stadt Amsterdam is voorgedragen voor plaatsing te Barneveld. Mr. Hirsch zal ook voor Salomon en Seraphina zijn best doen.

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins vanuit Amsterdam over plaatsing op de Barneveld-lijst

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: schrijfster bedankt voor het pakje voor Esthertje. De hele barak is verliefd op haar blauwe jurkje.&nbsp;

Van: Boas-Prins, S. Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: schrijfster bedankt voor het pakje voor Esthertje. De hele barak is verliefd op haar blauwe jurkje.&nbsp;

Brief van S. Boas-Prins aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-14 Onderwerp: de schrijver wil graag een pakje opsturen, maar er is bijna nergens meer aan te komen.

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-04-14 Onderwerp: de schrijver wil graag een pakje opsturen, maar er is bijna nergens meer aan te komen.

Brief van B. Straus aan het echtpaar Boas-Prins vanuit Amsterdam

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-18 Onderwerp: Judith vraagt zich af wat voor werk Piet (Salomon) krijgt nu hij voor de buitendienst afgekeurd is. Kan hij niet in zijn eigen vak aan de slag? Verder schrijft ze dat ze als boekendame kan werken in het N.I.Z. (Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis) zodra ze haar Ausweis heeft. Ze stuurt een pakje op met limonadepoeper en theesurrogaat en gaat nog op zoek naar een nieuw theepotje en bordjes.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Piet (Boas, Salomon) en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-18 Onderwerp: Judith vraagt zich af wat voor werk Piet (Salomon) krijgt nu hij voor de buitendienst afgekeurd is. Kan hij niet in zijn eigen vak aan de slag? Verder schrijft ze dat ze als boekendame kan werken in het N.I.Z. (Nederlands-Israëlitisch Ziekenhuis) zodra ze haar Ausweis heeft. Ze stuurt een pakje op met limonadepoeper en theesurrogaat en gaat nog op zoek naar een nieuw theepotje en bordjes.&nbsp; Met enveloppe

Brief en enveloppe van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-02 Onderwerp: De schrijver hoopt dat het gezondene in de smaak valt. Aan een pyjama is met geen mogelijkheid te komen.

Van: Straus, B. Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-02 Onderwerp: De schrijver hoopt dat het gezondene in de smaak valt. Aan een pyjama is met geen mogelijkheid te komen.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Judith hoopt dat de brieven en pakjes aankomen, want ze weet het baraknummer niet. Ze heeft een pakje uit Lissabon ontvangen met vijgen en amandelen die ze doorstuurt zodra ze het baraknummer weet.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-13 Onderwerp: Judith belooft boterhampapier en kleerhaken op te sturen. Ze is blij dat Serafien en Salomon ander werk hebben gekregen.&nbsp; Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-13 Onderwerp: Judith belooft boterhampapier en kleerhaken op te sturen. Ze is blij dat Serafien en Salomon ander werk hebben gekregen.&nbsp; Met enveloppe

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-04&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie heeft al weken niets meer van Rudi (haar vriendin, zie overige correspondentie) gehoord. Zelf was ze een beetje overwerkt. Ze heeft een dag vrij gekregen. Ze is ondertussen aan de barak gewend geraakt, maar moet mogelijk weer verhuizen. Ze heeft in de middag met Reine van der Heide op een deken op de heide liggen slapen tijdens een werkpauze. Annie bedank voor de goede zorgen en hoopt op een weerzien.

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-04&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp; Annie heeft al weken niets meer van Rudi (haar vriendin, zie overige correspondentie) gehoord. Zelf was ze een beetje overwerkt. Ze heeft een dag vrij gekregen. Ze is ondertussen aan de barak gewend geraakt, maar moet mogelijk weer verhuizen. Ze heeft in de middag met Reine van der Heide op een deken op de heide liggen slapen tijdens een werkpauze. Annie bedank voor de goede zorgen en hoopt op een weerzien.

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-17 Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en Amstelveen. Met Annie's ouders gaat het goed en Loes is opgeknapt.

Van: Annie Aan: Rudie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-17 Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en Amstelveen. Met Annie's ouders gaat het goed en Loes is opgeknapt.

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-04 Onderwerp: Judith heeft een zelfgebakken cake opgestuurd, zodat Salomon en Seraphina degenen die in deze maand jarig zijn kunnen gedenken. De volgende keer stuurt ze tandenborstels mee. Stofbrillen zijn echter moeilijk te krijgen. Ze zal ook een fotokopie van een Rode Kruisbrief van Tonnie en Paula opsturen.&nbsp;

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-04 Onderwerp: Judith heeft een zelfgebakken cake opgestuurd, zodat Salomon en Seraphina degenen die in deze maand jarig zijn kunnen gedenken. De volgende keer stuurt ze tandenborstels mee. Stofbrillen zijn echter moeilijk te krijgen. Ze zal ook een fotokopie van een Rode Kruisbrief van Tonnie en Paula opsturen.&nbsp;

Registratiekaart van Benjamin Gudema

Personen