We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Secretarie der gemeente Westerbork Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-12 Onderwerp: verzoek aan de gemeente Westerbork bevestiging van Werners verblijf in kamp Westerbork. Commandant Buijvoets van het Interneringskamp verwees Werner door naar de gemeente, met achtergrondinformatie over het verblijf van Werner in kamp Westerbork, zijn verzetsactiviteiten en eigen ontvluchting. &nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Secretarie der gemeente Westerbork Plaats: Amsterdam Datum: 1945-08-12 Onderwerp: verzoek aan de gemeente Westerbork bevestiging van Werners verblijf in kamp Westerbork. Commandant Buijvoets van het Interneringskamp verwees Werner door naar de gemeente, met achtergrondinformatie over het verblijf van Werner in kamp Westerbork, zijn verzetsactiviteiten en eigen ontvluchting. &nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan de gemeente Westerbork

De bouw van barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. De barakken werden in het voorjaar van 1942 gebouwd en vanaf het moment (na 15 juli 1942) dat kamp Westerbork een doorgangskamp werd in gebruik genomen.&nbsp;

De bouw van barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. De barakken werden in het voorjaar van 1942 gebouwd en vanaf het moment (na 15 juli 1942) dat kamp Westerbork een doorgangskamp werd in gebruik genomen.&nbsp;

Bouw van grote woonbarakken in kamp Westerbork

Foto/tekeningenboekje onder andere samengesteld door Leo Kok en waarschijnlijk door Werner Rudolf Breslauer gefotografeerd.&nbsp; Voor: Gassmann-Baumann, Inge Datum: 1944-08-25 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verschillende portretfoto's van Inge. De tekeningen van Leo Kok laten verschillende aspecten uit het dagelijkse leven in het kamp te zien als: een kruier met een gamel, een kop van een varken (kampboerderij?); prikkeldraadomheining en wachttoren; afvalemmers voor een barak; een persoon op een fits, een wegwijzing en een veewagon; twee dames van de Fliegende Kolonne (FK) met pakketten; het ketelhuis; er is altijd hoop.&nbsp;

Foto/tekeningenboekje onder andere samengesteld door Leo Kok en waarschijnlijk door Werner Rudolf Breslauer gefotografeerd.&nbsp; Voor: Gassmann-Baumann, Inge Datum: 1944-08-25 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verschillende portretfoto's van Inge. De tekeningen van Leo Kok laten verschillende aspecten uit het dagelijkse leven in het kamp te zien als: een kruier met een gamel, een kop van een varken (kampboerderij?); prikkeldraadomheining en wachttoren; afvalemmers voor een barak; een persoon op een fits, een wegwijzing en een veewagon; twee dames van de Fliegende Kolonne (FK) met pakketten; het ketelhuis; er is altijd hoop.&nbsp;

Foto album, foto's van Inge Gassmann-Baumann

Van:&nbsp;Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-09 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de personen aan wie ze schrijft voor de ontvangen brieven, kranten en tijdschriften en hoopt dat ze hen zal terugzien. Ze maakt zich zorgen om paps gezondheid. Omdat de klachten blijven bestaan moet hij vandaag weer naar het ziekenhuis. Dat is jammer voor zijn werkzaamheden, die net waren uitgebreid omdat vele collega's hem verlaten hadden. Verder vertelt Meta dat ze nu halve dagen werkt omdat 40 uur haar te zwaar werd. Ze wordt afgeleid door Pim (Willem), haar zoon. Ze kan elke zondag naar hem toegaan.

Van:&nbsp;Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-09 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de personen aan wie ze schrijft voor de ontvangen brieven, kranten en tijdschriften en hoopt dat ze hen zal terugzien. Ze maakt zich zorgen om paps gezondheid. Omdat de klachten blijven bestaan moet hij vandaag weer naar het ziekenhuis. Dat is jammer voor zijn werkzaamheden, die net waren uitgebreid omdat vele collega's hem verlaten hadden. Verder vertelt Meta dat ze nu halve dagen werkt omdat 40 uur haar te zwaar werd. Ze wordt afgeleid door Pim (Willem), haar zoon. Ze kan elke zondag naar hem toegaan.

Brief van Meta aan lieve allen vanuit kamp Westerbork

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M Datum: 1946-02-04 Plaats: Amsterdam Onderwerp: van Chaja is niet meer bekend, dan dat zij op 13-07-1943 naar het Oosten is gedeporteerd.

Van: Centraal Registratiebureau voor Joden Aan: Hack, L.E.M Datum: 1946-02-04 Plaats: Amsterdam Onderwerp: van Chaja is niet meer bekend, dan dat zij op 13-07-1943 naar het Oosten is gedeporteerd.

Brief van Centraal Registratiebureau voor Joden aan L.E.M. Hack vanuit Amsterdam

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Brief van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak.&nbsp; Zij is op 1945-05-25 vertrokken naar Bern (Zwitserland).

Document met gegevens van Henriëtte Polak in Zwitserland

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring Plaats: Tröbitz Datum: 1945-06-07 Dr. Ziekenoppasser verklaard dat hij zijn collega den arts Dr. Siegfried Emmering van 6 - 20 mei 1945 in Tröbitz met zeker vastgestelden vlektyphus heeft behandeld. Gelijk aan inv.nr. 7877-22, tekst is in Duits vertaald

Verklaring

Kinderen.&nbsp; Kinderen rond de violist Benny Behr in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944 (zomer)

Kinderen.&nbsp; Kinderen rond de violist Benny Behr in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork Datum: 1944 (zomer)

Vioolmuziek voor kinderen in het kamp

Registratiekaart Westerbork, kamp&nbsp; Betreft: Rubens, Israel Barend, 19-02-98, Nijmegen&nbsp; In kamp Westerbork: 1944-03-09&nbsp; Uitgeschreven - vermist: 1945-05-12&nbsp; Op de achterzijde aantekeningen

Registratiekaart Westerbork, kamp&nbsp; Betreft: Rubens, Israel Barend, 19-02-98, Nijmegen&nbsp; In kamp Westerbork: 1944-03-09&nbsp; Uitgeschreven - vermist: 1945-05-12&nbsp; Op de achterzijde aantekeningen

Registratiekaart van Israel Barend Rubens

Personen