In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Anti-Joodse maatregelen

Persoonsbewijzen van Joden voorzien van een J

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

Brief van de familie Heymann-Heymans aan Arthur Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: van As, A. Aan: alle kampingezetenen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: Gemmeker heeft kamp Westerbork verlaten en de leiding aan Kurt Schlesinger overgedragen. Deze zal de lopende zaken aan van As overdragen; het kamp staat onder bescherming van het Rode Kruis; wijziging van de Dienstbereiche; aanstellen van vertrouwenspersonen; werktijden.

Van: van As, A. Aan: alle kampingezetenen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04-12 Onderwerp: Gemmeker heeft kamp Westerbork verlaten en de leiding aan Kurt Schlesinger overgedragen. Deze zal de lopende zaken aan van As overdragen; het kamp staat onder bescherming van het Rode Kruis; wijziging van de Dienstbereiche; aanstellen van vertrouwenspersonen; werktijden.

Mededeling van Aad van As over veranderingen in het kamp op de dag dat het kamp zal worden bevrijd

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 6 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: hallucinatie; God zij met ons; de thermometer; gedicht ‘De Steen’; wetenschappelijke vraag van de week; het menselijke lichaam; het huisdier; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 6 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: hallucinatie; God zij met ons; de thermometer; gedicht ‘De Steen’; wetenschappelijke vraag van de week; het menselijke lichaam; het huisdier; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-08-12&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: organisatie, benoeming van een eerste dienstleider.

Lagersonderbefehl&nbsp; Datum: 1943-08-12&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: organisatie, benoeming van een eerste dienstleider.

over de organisatie en de benoeming van een eerste dienstleider

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 07-06-1943 Nr. 332 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Buitenkant, Nantes geb. 23-09-63 overleden te Westerbork op 31-05-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 07-06-1943 Nr. 332 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Buitenkant, Nantes geb. 23-09-63 overleden te Westerbork op 31-05-1943 op 04-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Nantes Buitenkant

Bewijs van Arbeitseinteilung Van: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Ingedeeld bij Binnendienst Ondertekend door Pisk, Dienstleiter O.D.&nbsp;

Bewijs van Arbeitseinteilung Van: Boom-Jacobs, E. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Ingedeeld bij Binnendienst Ondertekend door Pisk, Dienstleiter O.D.&nbsp;

Bewijs van Arbeitseinteilung van E. Boom-Jacobs bij de binnendienst

Van: Salomonson, Lion Aan: Sipkema, S.J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-23 Onderwerp: omstandigheden; ordonnansen, barakken in het kamp. Schetsje van een armband van de ordonnans.

Van: Salomonson, Lion Aan: Sipkema, S.J. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-23 Onderwerp: omstandigheden; ordonnansen, barakken in het kamp. Schetsje van een armband van de ordonnans.

Brief van Lion Salomonson aan S.J. Sipkema vanuit kamp Westerbork

Alarm-Ausweis&nbsp; Van: Haas, Erich, 3-2-97, B21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-26 Hij is gerechtigd om in geval van luchtalarm onmiddelijk naar zijn werkplek bij het Dienstbereich 8 te gaan.

Alarm-Ausweis&nbsp; Van: Haas, Erich, 3-2-97, B21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02-26 Hij is gerechtigd om in geval van luchtalarm onmiddelijk naar zijn werkplek bij het Dienstbereich 8 te gaan.

Alarm-Ausweis van Erich Haas

Personen