In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Bureau Herstelbetalingen en Recuperatie goederen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-31&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Op afbraak verkocht en reeds afgebroken.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Bureau Herstelbetalingen en Recuperatie goederen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-10-31&nbsp; Onderwerp: inzake afbraak van het crematorium te Westerbork. Op afbraak verkocht en reeds afgebroken.

Brief van de Houtvester Assen aan het Bureau Herstelbetalingen en Recuperatie goederen

Specifieke groepen kampbewoners

Groep Onbekende Kinderen

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 242 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Levie, Joseph geb. 20-04-10 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 242 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Levie, Joseph geb. 20-04-10 overleden te Westerbork op 29-04-1943 op: 30-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Joseph Levie

Notities van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01 Onderwerp: voedsel (koolhydraten), vaccinaties; chronologische vermelding van dagelijkse dingen &nbsp;lezing gehouden op 10 januari 1945, met groot succes.

Notities van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01 Onderwerp: voedsel (koolhydraten), vaccinaties; chronologische vermelding van dagelijkse dingen &nbsp;lezing gehouden op 10 januari 1945, met groot succes.

Noties van Abraham Querido over verschillende aspecten in het kamp met name over voedsel

Van: Luitenant-Kolonel Stok, A.H. (Militaire Commissaris voor de provincie Drenthe) Aan:&nbsp; Plaats; te Velde Datum: 1945-05-03 Onderwerp: Avondklok in de maanden mei en juni in de provincie Drenthe. Handgeschreven aantekening: medegedeeld aan A. van As op 15 mei 1945.

Van: Luitenant-Kolonel Stok, A.H. (Militaire Commissaris voor de provincie Drenthe) Aan:&nbsp; Plaats; te Velde Datum: 1945-05-03 Onderwerp: Avondklok in de maanden mei en juni in de provincie Drenthe. Handgeschreven aantekening: medegedeeld aan A. van As op 15 mei 1945.

Mededeling van Luitenant-Kolonel A.H. Stok over de avondklok in de provincie Drenthe

Informatie uit andere archieven

Van: Leeven, van, Aaron&nbsp; Betreft extra levensmiddelen voor jongeren.

Van: Leeven, van, Aaron&nbsp; Betreft extra levensmiddelen voor jongeren.

Bewijs voor extra levensmiddelen voor jongeren in Theresienstadt

Briefkaart Van: fam. Kornalijnslijper Aan: Jong, de, H. Plaats: Haren Datum: 1943 Onderwerp: als jullie deze kaart ontvangen zijn wij niet meer op W. (Westerbork) Waarschijnlijk uit de trein gegooid

Briefkaart Van: fam. Kornalijnslijper Aan: Jong, de, H. Plaats: Haren Datum: 1943 Onderwerp: als jullie deze kaart ontvangen zijn wij niet meer op W. (Westerbork) Waarschijnlijk uit de trein gegooid

Briefkaart van de familie Kornalijnslijper aan H. de Jong vanuit de trein

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Van: Leo Meijer Plaats: Westerbork Datum: 1944 Kartonnen maakseltje, soort badge, rood gekleurd vierkant, twee hoeken ontbreken, daaromheen blauw gekleurd. Achterop geschreven: 'Souvenir Leo Meijer, Westerbork, 1944,

Kartonnen souvenir van Leo Meijer

Van: Frenkel, Hans No. 1613&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Niet geheel compleet.

Van: Frenkel, Hans No. 1613&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Niet geheel compleet.

Kantinekaart van Hans Frenkel

Woning adjunct-directeur&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100

Woning adjunct-directeur&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Schaal: 1:100

Bouwtekening van de woning van de adjunct-directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Een SS'er in een stoel gezeten.&nbsp; Met op de achtergrond een wandtekening. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Een SS'er in een stoel gezeten.&nbsp; Met op de achtergrond een wandtekening. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Foto van een onbekende SS'er in kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Reisvergunning Voor: Eppinghausen, Frits Plaats: Westerbork, kamp

Reisvergunning Voor: Eppinghausen, Frits Plaats: Westerbork, kamp

Reisvergunning van Frits Eppinghausen

Personen