In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Leeven, van, A. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09 Ausweiskarte van Aaron van Leeven in Theresienstadt

Van: Leeven, van, A. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09 Ausweiskarte van Aaron van Leeven in Theresienstadt

Ausweiskarte van Aaron van Leeven in Theresienstadt

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-07-03 Onderwerp: antwoord op brief nummer 16; kleindochter Ellen is jarig. Mathilda heeft haar al lang niet meer gezien; de vrouwen hebben elkaar weinig nieuws te vertellen; het leven is eentonig; de zomer laat zich niet echt zien; groente is er in overvloed en er is ook divers fruit…De prijzen zijn echter hoog.

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 61

Naziconcentratiekampen

Tröbitz

Barak 102

Monumenten in kamp Westerbork

Boulevard des Misères

Quarantaine-afdeling kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Centrale Keuken

Kampboerderij

Kappersafdeling kamp Westerbork

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

LaWa

LaKa

Toko kamp Westerbork

Kantine kamp Westerbork

Ziekenhuiskeuken kamp Westerbork

Grote woonbarakken kamp Westerbork

Familiebarakken kamp Westerbork

Vrijgezellenbarakken kamp Westerbork

Personeelsbarakken kamp Westerbork

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Aardappelkelder

Bakkerij kamp Westerbork

Buitencommando's kamp Westerbork

Antragstelle

Gevangenis kamp Westerbork

Weeshuis

Kleiderkammer kamp Westerbork

Fürsorge

Paardenstal kamp Westerbork

Zusterhuis kamp Westerbork

Kindertehuis kamp Westerbork

Garages kamp Westerbork

Crematorium

Kampgevangenen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942-1944 Gruppe Bauer op appèl Op achtergrond de O.D. barak, barak 22. Gruppe Bauer was een groep dat bestond uit jonge sterkte mannen. De groep moest de moeilijke klussen in en buiten het kamp klaren. Zo werd het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal door dit werkcommando aangelegd. Op 23 maart 1944 werd de hele groep als represaille voor een ontvluchting van een kampgevangene gedeporteerd naar Auschwitz.

Kampgevangenen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942-1944 Gruppe Bauer op appèl Op achtergrond de O.D. barak, barak 22. Gruppe Bauer was een groep dat bestond uit jonge sterkte mannen. De groep moest de moeilijke klussen in en buiten het kamp klaren. Zo werd het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal door dit werkcommando aangelegd. Op 23 maart 1944 werd de hele groep als represaille voor een ontvluchting van een kampgevangene gedeporteerd naar Auschwitz.

Het afnemen van appèl van de Gruppe Bauer

Calendarium kamp Westerbork

1957

Barakken en een latrine in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944 ‘Straat’ in Kamp Westerbork. Aan beide kanten grote woonbarakken. Aan het einde van het pad tussen de barakken is een latrine-gebouw te zien. Waarschijnlijk gaat het hier om de barakken 60 en 61.

Barakken en een latrine in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944 ‘Straat’ in Kamp Westerbork. Aan beide kanten grote woonbarakken. Aan het einde van het pad tussen de barakken is een latrine-gebouw te zien. Waarschijnlijk gaat het hier om de barakken 60 en 61.

Zicht op twee woonbarakken en een latrine in kamp Westerbork

Programma Programma van de Buhne Lager Westerbork, maart 1944 Bunter Abend Met Otto Aurich, Jetty Cantor, Max Ehrlich, Franz Engel, Liesl Frank, Johnny en Jones, Esther Philipse, Mara Rosen, Willy Rosen en Erich Ziegler.

Programma Programma van de Buhne Lager Westerbork, maart 1944 Bunter Abend Met Otto Aurich, Jetty Cantor, Max Ehrlich, Franz Engel, Liesl Frank, Johnny en Jones, Esther Philipse, Mara Rosen, Willy Rosen en Erich Ziegler.

Programma van de Buhne Lager Westerbork

Personen