In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Van:&nbsp;Loeb, Leo Aan: Beste menschen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: De schrijver ligt sinds enige dagen in het ziekenhuis met griep. Hij is blij enige dagen uit de barakomgeving weg te zijn en spreekt vele kennissen. &nbsp;

Van:&nbsp;Loeb, Leo Aan: Beste menschen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp: De schrijver ligt sinds enige dagen in het ziekenhuis met griep. Hij is blij enige dagen uit de barakomgeving weg te zijn en spreekt vele kennissen. &nbsp;

Brief van L. Loeb aan beste mensen vanuit kamp Westerbork

Van: Dop, H.H. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Arnhem Datum: 1990 Onderwerp: de logés zijn vertrokken; bedankt voor de foto; Chaja en de andere kinderen vooral in herinnering zoals ze op de grote foto staan; Chaja is welkom…

Van: Dop, H.H. Aan: Kause-van Bergen, Chaja Plaats: Arnhem Datum: 1990 Onderwerp: de logés zijn vertrokken; bedankt voor de foto; Chaja en de andere kinderen vooral in herinnering zoals ze op de grote foto staan; Chaja is welkom…

Ansichtkaart van H.H. Dop aan Chaja Kause-van Bergen

Zangeres.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Datum: 1944-03 Een zangeres (Esther Philipse) zingt onder begeleiding van twee pianisten (Willy Rosen en Erich Ziegler).&nbsp; Kamp Westerbork

Zangeres.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Datum: 1944-03 Een zangeres (Esther Philipse) zingt onder begeleiding van twee pianisten (Willy Rosen en Erich Ziegler).&nbsp; Kamp Westerbork

Een scene uit de revue 'Bunter Abend'

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Gouda

Joodse gemeente Pijnacker

Joodse gemeente Den Haag

Joodse gemeente Maassluis

Joodse gemeente Middelharnis

Joodse gemeente Naaldwijk

Joodse gemeente Oud-Beijerland

Joodse gemeente Delft

Joodse gemeente Brielle

Joodse gemeente Bodegraven

Joodse gemeente Alphen aan den Rijn

Joodse gemeente Alblasserdam

Joodse gemeente Ridderkerk

Joodse gemeente Rotterdam

Joodse gemeente Schiedam

Joodse gemeente Schoonhoven

Joodse gemeente 's Gravendeel-Puttershoek

Joodse gemeente Sliedrecht

Joodse gemeente Strijen

Joodse gemeente Vlaardingen

Joodse gemeente Zuidland

Joodse gemeente Zwijndrecht

Joodse gemeente Hellevoetsluis

Joodse gemeente Leidschendam-Voorburg

Joodse gemeente Woerden

Joodse gemeente Leerdam

Joodse gemeente Leiden

Joodse gemeente Lekkerkerk

Joodse gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Joodse gemeente Heenvliet

Joodse gemeente Hardinxveld-Giessendam

Joodse gemeente Gorinchem

Joodse gemeente Dordrecht

Joodse gemeente Dirksland

Van: Marc en Floor Aan: lieve zus en tante Suus Plaats:&nbsp; Datum: 1942 Onderwerp: omstandigheden; we zijn nog thuis maar steeds meer mensen worden opgehaald; werken op Westhaven.

Van: Marc en Floor Aan: lieve zus en tante Suus Plaats:&nbsp; Datum: 1942 Onderwerp: omstandigheden; we zijn nog thuis maar steeds meer mensen worden opgehaald; werken op Westhaven.

Brief van Marc en Floor aan zus en tante

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Eppinghausen-Rosenthal, Ilse Afgegeven: 1940-01-24

Ausweiskarte Westerbork, kamp Van: Eppinghausen-Rosenthal, Ilse Afgegeven: 1940-01-24

Ausweiskarte van Ilse Eppinghausen-Rosenthal

Personen