We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Beugeltasje, verzilverd: het tasje werd gevonden door de moeder van Antje (Semler)-Jongedijk op een ochtend, nadat er die avond ervoor een transport (te voet) naar Westerbork was binnengekomen. Moeder en dochter woonde in het boswachtershuisje aan de weg naar het kamp. &nbsp;

Beugeltasje, verzilverd: het tasje werd gevonden door de moeder van Antje (Semler)-Jongedijk op een ochtend, nadat er die avond ervoor een transport (te voet) naar Westerbork was binnengekomen. Moeder en dochter woonde in het boswachtershuisje aan de weg naar het kamp. &nbsp;

Een tasje gevonden na een binnenkomend transport

Een binnenkomend transport. Mensen met bagage te voet op de weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Een marechaussee zorgt voor de bewaking. Hooghalen/kamp Westerbork, 1942.

Een binnenkomend transport. Mensen met bagage te voet op de weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Een marechaussee zorgt voor de bewaking. Hooghalen/kamp Westerbork, 1942.

Een binnenkomend transport te voet onder bewaking van de marechaussee

Stortingsbewijs Naam afzender: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Datum: 1942-12-09 Bijz.: op achterzijde staat een klein briefje geschreven. Hermine feliciteert Nel voor haar verjaardag.

Stortingsbewijs Naam afzender: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Datum: 1942-12-09 Bijz.: op achterzijde staat een klein briefje geschreven. Hermine feliciteert Nel voor haar verjaardag.

Stortingsbewijs van Hermine Snoek aan Nel In 't Veld

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Manuscript van Walter Kauffmann of zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'&nbsp; Onderwerp: liefdesverhaal van een vriend. Tijdens een vakantie in Parijs leert de vriend een meisje kennen. Zij rijden in dezelfde trein terug naar huis. Zij komt naar hem toe om bij hem te slapen. Later ontvangt hij een postkaart van haar. Hij stuurt een antwoord, waarop zij weer als antwoord een vertwijfelde liefdesbrief schrijft. De brief van de vriend komt retour met de notitie dat het meisje overleden is.

Manuscript van Walter Kauffmann of zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'&nbsp; Onderwerp: liefdesverhaal van een vriend. Tijdens een vakantie in Parijs leert de vriend een meisje kennen. Zij rijden in dezelfde trein terug naar huis. Zij komt naar hem toe om bij hem te slapen. Later ontvangt hij een postkaart van haar. Hij stuurt een antwoord, waarop zij weer als antwoord een vertwijfelde liefdesbrief schrijft. De brief van de vriend komt retour met de notitie dat het meisje overleden is.

Manuscript van Walter Kauffmann of van zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'

Gedicht over ontslag en sterilisatie van gemengd-gehuwde Joden. Westerbork, kamp, 1943

Gedicht over ontslag en sterilisatie van gemengd-gehuwde Joden. Westerbork, kamp, 1943

over uit het kamp ontslagen gemengd-gehuwde Joden

Bewarings- en Verblijfskampen

Bewarings- en Verblijfskamp Westvoort 1947-1948

Bewarings- en Verblijfskamp Ybenheer

Bewarings- en Verblijfskamp Vianda

Bewarings- en Verblijfskamp Papenvoort

Bewarings- en Verblijfskamp Mariënbosch

Bewarings- en Verblijfskamp Duindorp

Bewarings- en Verblijfskamp Nuis

Bewarings- en Verblijfskamp Conrad

Bewarings- en Verblijfskamp de Fledders

Bewarings- en Verblijfskamp Laan 1914-1918

Bewarings- en Verblijfskamp Carel Coenraadpolder

Bewarings- en Verblijfskamp Irene

Bewarings- en Verblijfskamp de Beetse

Bewarings- en Verblijfskamp It Petgat

Bewarings- en Verblijfskamp Avegoor

Bewarings- en Verblijfskamp Cellenbarakken Scheveningen

Bewarings- en Verblijfskamp de Harskamp

Bewarings- en Verblijfskamp de Roskam

Bewarings- en Verblijfskamp Levantkade

Bewarings- en Verblijfskamp Crailoo

Bewarings- en Verblijfskamp Vught

Bewarings- en Verblijfskamp Fort de Bilt

Bewarings- en Verblijfskamp Geesbrug

Bewarings- en Verblijfskamp de Pietersberg

Bewarings- en Verblijfskamp Wezep

Bewarings- en Verblijfskamp Oranje

Bewarings- en Verblijfskamp Vosseveld

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928

Revisie bliksemafleider installatie Wasserij Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:250

Revisie bliksemafleider installatie Wasserij Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:250

Bouwtekening van een revisie van de bliksemafleider op het gebouw van de wasserij

Betreft: Wasscherij Vluchtelingenkamp Westerbork. Schaal: 1:100

Betreft: Wasscherij Vluchtelingenkamp Westerbork. Schaal: 1:100

Bouwtekening van de wasserij in het Centraal Vluchtelingenkamp

Bezoekbriefje voor mevrouw van Zanten-van Rooijen, met toestemming om 's middags en 's avonds twee uur de heer Cohen, L. te bezoeken. Ondertekend door de barakleider van barak 67. Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-09-03

Bezoekbriefje voor mevrouw van Zanten-van Rooijen, met toestemming om 's middags en 's avonds twee uur de heer Cohen, L. te bezoeken. Ondertekend door de barakleider van barak 67. Plaats: Westerbork, kamp.&nbsp; Datum: 1943-09-03

Foto van een bezoekbriefje voor mevrouw van Zanten-van Rooijen aan L. Cohen in barak 67

Reisvergunning Aan: Cohen, Jules Datum: 1944-06-27 Plaats: Westerbork, kamp Hem wordt toestemming verleend om van 28 juni tot 11 juli 1944 naar (buitencommando) Zeist te reizen.

Reisvergunning Aan: Cohen, Jules Datum: 1944-06-27 Plaats: Westerbork, kamp Hem wordt toestemming verleend om van 28 juni tot 11 juli 1944 naar (buitencommando) Zeist te reizen.

Reisvergunning van Jules Cohen

Van: Reinds,&nbsp;G.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-08-20 Onderwerp: Plattegrond kamp Wezep. Achterop met potlood geschreven tekst met de namen: H. Reinds 9244/72 en G. Reinds 7697/13.

Van: Reinds,&nbsp;G.&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-08-20 Onderwerp: Plattegrond kamp Wezep. Achterop met potlood geschreven tekst met de namen: H. Reinds 9244/72 en G. Reinds 7697/13.

Plattegrond van kamp Wezep

Van: L.A.A. (Cohen)&nbsp; Aan: Kroonenberg, A., Dhr.&nbsp;(plaatsvervangend barakleider Joodse Raad in kamp Westerbork) Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-12-18&nbsp; Onderwerp: werkzaamheden, 2de vervanging betreffende Joodsche Raad Westerbork. De schrijver is te beroerd om de reis naar Westerbork te maken.

Van: L.A.A. (Cohen)&nbsp; Aan: Kroonenberg, A., Dhr.&nbsp;(plaatsvervangend barakleider Joodse Raad in kamp Westerbork) Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-12-18&nbsp; Onderwerp: werkzaamheden, 2de vervanging betreffende Joodsche Raad Westerbork. De schrijver is te beroerd om de reis naar Westerbork te maken.

Briefkaart van L. Cohen aan A. Kroonenberg

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-14 Onderwerp: brief- en pakketpost ontvangen; Levie gaat naar de voetbalwedstrijd van de matrassenmakers tegen de Kleermakers kijken, goede teams, net als het Duitse O.D-team, gekleed als een oude U.V.V.' er staat hij te kijken, verder wandelen en praten; over pakketpost en optimisme; Salomon de Raai is voor twee weken naar het ziekenhuis gegaan. Hij heeft wat aan zijn been, zij ouders zijn doorgestuurd, net als Jansie en Grietje Mok; de dag voor het schrijven bij de registratie geweest voor zijn moeder, het is in onderzoek; dagindeling; maaltijd rode kool met aardappel in de schil; ‘vanavond horen wij wie er met het transport meegaat, dat is altijd wel wat zenuwachtig, maar aan alles raak je gewend’; geen transport op dinsdagmorgen; ‘ Zojuist arriveert de schooljeugd op het veld om te wandelen, heerlijk weer en van je Hela, Hola, houd de moed er maar in, schalt door de lucht'.; een paar honderd leerlingen, de schrijver wordt er emotioneel van; over het lot van zijn moeder, met het allereerste transport met oude mensen vertrokken (de schrijver heeft het over Theresienstadt, moet zijn Auschwitz; omdat hij haar nog niet op de lijst van overleden personen tegenkomt, gaat hij ervan uit dat zij nog in leven is); pakketpost; Jonnie staat voor Levie, in levende lijve, uit Amsterdam overgeplaatst naar barak 63…

Van: Querido, Levie Aan: zijn vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-14 Onderwerp: brief- en pakketpost ontvangen; Levie gaat naar de voetbalwedstrijd van de matrassenmakers tegen de Kleermakers kijken, goede teams, net als het Duitse O.D-team, gekleed als een oude U.V.V.' er staat hij te kijken, verder wandelen en praten; over pakketpost en optimisme; Salomon de Raai is voor twee weken naar het ziekenhuis gegaan. Hij heeft wat aan zijn been, zij ouders zijn doorgestuurd, net als Jansie en Grietje Mok; de dag voor het schrijven bij de registratie geweest voor zijn moeder, het is in onderzoek; dagindeling; maaltijd rode kool met aardappel in de schil; ‘vanavond horen wij wie er met het transport meegaat, dat is altijd wel wat zenuwachtig, maar aan alles raak je gewend’; geen transport op dinsdagmorgen; ‘ Zojuist arriveert de schooljeugd op het veld om te wandelen, heerlijk weer en van je Hela, Hola, houd de moed er maar in, schalt door de lucht'.; een paar honderd leerlingen, de schrijver wordt er emotioneel van; over het lot van zijn moeder, met het allereerste transport met oude mensen vertrokken (de schrijver heeft het over Theresienstadt, moet zijn Auschwitz; omdat hij haar nog niet op de lijst van overleden personen tegenkomt, gaat hij ervan uit dat zij nog in leven is); pakketpost; Jonnie staat voor Levie, in levende lijve, uit Amsterdam overgeplaatst naar barak 63…

Brief van Levie Querido aan zijn vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Van: As van A. Aan: Cohen, L.A.A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-04 Onderwerp: Bewijs van de heer Cohen om het kamp voor werkzaamheden te mogen verlaten. Ondertekend door de heer van As en de Canadese commandant de heer Connally.&nbsp;

Foto van een machtiging voor L.A.A. Cohen

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Van: Querido, Levie Aan: mevrouw… Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-13 Onderwerp: pakketpost; overbodige lakens, kammen voor moe; &nbsp;er komen dagelijks honderden mensen kamp Westerbork binnen en op de dinsdag vertrekken er 11- tot 1200 personen; meneer Elion van de (VVD, mijn pakkenbaas) is ook in het kamp, miljonairs en armen…; geen gereedschap meer nodig; brief uit Vught nooit gehad… &nbsp;

Brief van Levie Querido vanuit kamp Westerbork

Sonder-Ausweis Slap, Abraham, 17-10-16, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Slap, Abraham, 17-10-16, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Abraham Slap