We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de commandant Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum:&nbsp;1948 Op de achtergrond is barak 75 bij de ingang van het kamp te zien.

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de commandant Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum:&nbsp;1948 Op de achtergrond is barak 75 bij de ingang van het kamp te zien.

Foto van het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de commandant

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

SS Soldbuch zugleich Personalausweis Nr. 26960 Van: SS-Obersturmfuhrer Albert Gemmeker Met pasfoto, persoonsbeschrijving, gegevens over ouders, wapenbezit en oorlogsonderscheidingen.

Soldbuch van Albert Gemmeker, commandant van kamp Westerbork

Groep. Groep mensen bij de trein. Een SS'er doet inspectie. Kamp Westerbork, 1943-1944 Tegen een van de wagons staat iemand op een trap.

Groep. Groep mensen bij de trein. Een SS'er doet inspectie. Kamp Westerbork, 1943-1944 Tegen een van de wagons staat iemand op een trap.

SS'er inspecteert een wagon van een deportatietrein

Van: houtvester Assen&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1953-09-12&nbsp; Onderwerp: Meterhuisje Kamp Schattenberg

Van: houtvester Assen&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1953-09-12&nbsp; Onderwerp: Meterhuisje Kamp Schattenberg

Brief van de Houtvester Assen aan het Prov. Elektr. bedrijf Groningen

Van: Cohen-van Emden, van, E.&nbsp;(oud-medewerkester onder Van As in kamp Westerbork) Aan: As, van, Mevr.&nbsp; Plaats: Rotterdam&nbsp; Datum: 1945-07-23&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging, Aad van As heeft haar bezocht en over kamp Westerbork verteld. Ze feliciteert mevrouw van As met de geboorte van haar zoon. De schrijfster zou Westerbork in vrede wel weer eens willen zien. Zelf is ze in Theresienstadt terecht gekomen en naar Zwitserland uitgewisseld. Het verblijf daar was heel fijn, waardoor ze weer op gewicht kwam.&nbsp;

Van: Cohen-van Emden, van, E.&nbsp;(oud-medewerkester onder Van As in kamp Westerbork) Aan: As, van, Mevr.&nbsp; Plaats: Rotterdam&nbsp; Datum: 1945-07-23&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging, Aad van As heeft haar bezocht en over kamp Westerbork verteld. Ze feliciteert mevrouw van As met de geboorte van haar zoon. De schrijfster zou Westerbork in vrede wel weer eens willen zien. Zelf is ze in Theresienstadt terecht gekomen en naar Zwitserland uitgewisseld. Het verblijf daar was heel fijn, waardoor ze weer op gewicht kwam.&nbsp;

Brief van E. Cohen-van Emden aan mevrouw van As in kamp Westerbork

Breslauer, W. R. De brandweer in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend. De brandweer aan het oefenen bij en op de garages van de brandweer (barak 31).

Breslauer, W. R. De brandweer in het kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend. De brandweer aan het oefenen bij en op de garages van de brandweer (barak 31).

Een brandweeroefening in het kamp

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 278 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Frank, Dina geb. 17-12-68 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 278 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Frank, Dina geb. 17-12-68 overleden te Westerbork op 11-05-1943 op: 12-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Dina Frank

Familiefoto van vader Buijvoets met zijn zoontje op de arm in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 Op de achtergrond zit moeder op het talud van de tuin. Daarnaast is ook barak 75 bij de ingang van het kamp te zien.

Familiefoto van vader Buijvoets met zijn zoontje op de arm in de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 Op de achtergrond zit moeder op het talud van de tuin. Daarnaast is ook barak 75 bij de ingang van het kamp te zien.

Foto van vader en zoon Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant

Briefkaart Van: Lien Aan: Steeden, van, G.J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: pakketjes, samenstelling transport. &nbsp;Alle werkstempels zijn vervallen. Er wordt een nieuwe lijst opgemaakt In totaal mogen 86 verpleegsters blijven, gediplomeerden en een enkel niet-gediplomeerde. De schrijfster heeft daarom geen schijn van kans en zit in de put. Ze heeft iemand benaderd, maar die kan niets voor haar doen. De angst is aanwezig dat ze met het transport van 20 april mee moet gaan.

Briefkaart Van: Lien Aan: Steeden, van, G.J.H. Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: pakketjes, samenstelling transport. &nbsp;Alle werkstempels zijn vervallen. Er wordt een nieuwe lijst opgemaakt In totaal mogen 86 verpleegsters blijven, gediplomeerden en een enkel niet-gediplomeerde. De schrijfster heeft daarom geen schijn van kans en zit in de put. Ze heeft iemand benaderd, maar die kan niets voor haar doen. De angst is aanwezig dat ze met het transport van 20 april mee moet gaan.

Briefkaart van Lien aan G.J.H. van Steeden vanuit kamp Westerbork

gost West.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gezicht op post West, van het kamp uit; links op achtergrond het huis van de adj. kampcommandant Dekker; rechts voor barak 75 de heer Gmelig Meiling en Mej. v.d. Woning (Soc. Dienst).

gost West.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Gezicht op post West, van het kamp uit; links op achtergrond het huis van de adj. kampcommandant Dekker; rechts voor barak 75 de heer Gmelig Meiling en Mej. v.d. Woning (Soc. Dienst).

Foto met zicht op de toegang van het Interneringskamp Westerbork vanuit het kamp gezien

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, rapporten

Van: Praag, van, Alice Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, rapporten

Brief van Alice van Praag vanuit kamp Westerbork

Breslauer, W. R. De brandweer.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweer aan het oefenen bij en op de brandweer garages (barak 31).&nbsp; Op de achtergrond de centrale keuken.

Breslauer, W. R. De brandweer.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweer aan het oefenen bij en op de brandweer garages (barak 31).&nbsp; Op de achtergrond de centrale keuken.

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Van: Coini, E. Aan: Cohen-Franken, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-06 Onderwerp: brieven ouders; bevrijding; over wie er doorgekomen is; vriendin Elly Halberstad heeft de oorlog met haar gezin overleefd.&nbsp;

Van: Coini, E. Aan: Cohen-Franken, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-06 Onderwerp: brieven ouders; bevrijding; over wie er doorgekomen is; vriendin Elly Halberstad heeft de oorlog met haar gezin overleefd.&nbsp;

Brief van de familie E. Coini aan Elisabeth Cohen-Franken in kamp Westerbork

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: dank voor het pakketje nummer 30.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: dank voor het pakketje nummer 30.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Kommandantuur van het Kamp Westerbork Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28 Onderwerp: De P.O.D. (Politieke Opsporingsdienst) heeft Werner gevraagd inlichtingen te verstrekken over gebeurtenissen in het kamp, specifiek over het crematorium.&nbsp; Werner heeft bewijs nodig dat hij in kamp Westerbork is geïnterneerd is geweest en ontvlucht. Zijn persoonsbewijs heeft hij in Westerbork moeten inleveren en door zijn vlucht was hij niet instaat om zijn bezittingen mee te nemen. Zie antwoord Buijvoets op deze brief op 7 augustus 1945, 10985-171.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Kommandantuur van het Kamp Westerbork Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28 Onderwerp: De P.O.D. (Politieke Opsporingsdienst) heeft Werner gevraagd inlichtingen te verstrekken over gebeurtenissen in het kamp, specifiek over het crematorium.&nbsp; Werner heeft bewijs nodig dat hij in kamp Westerbork is geïnterneerd is geweest en ontvlucht. Zijn persoonsbewijs heeft hij in Westerbork moeten inleveren en door zijn vlucht was hij niet instaat om zijn bezittingen mee te nemen. Zie antwoord Buijvoets op deze brief op 7 augustus 1945, 10985-171.

Brief van Werner Stertzenbach aan de Komandantuur van kamp Westerbork

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Allerliefste zus,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 66. Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp; &nbsp;de schrijfster kan niet slapen, het is maandagavond (transportnacht). Ze heeft niets anders te doen dan zoveel mogelijk buiten te blijven. Dit is afhankelijk van vriendelijke OD'ers, die de doorgang naar het kamp bewaken; over vriendinnen onder andere de oudere en getrouwde Eva Levin, die als een zus voor haar is; over omgang met andere kampgevangenen; kinderen van het weeshuis uit de barak, de leiding heeft geprobeerd haar als hulp voor de kinderen binnen te halen, maar haar S-band verhinderd dit. Morgen zullen vele van deze kinderen vertrekken; moeder is ouder geworden…

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Allerliefste zus,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 66. Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp; &nbsp;de schrijfster kan niet slapen, het is maandagavond (transportnacht). Ze heeft niets anders te doen dan zoveel mogelijk buiten te blijven. Dit is afhankelijk van vriendelijke OD'ers, die de doorgang naar het kamp bewaken; over vriendinnen onder andere de oudere en getrouwde Eva Levin, die als een zus voor haar is; over omgang met andere kampgevangenen; kinderen van het weeshuis uit de barak, de leiding heeft geprobeerd haar als hulp voor de kinderen binnen te halen, maar haar S-band verhinderd dit. Morgen zullen vele van deze kinderen vertrekken; moeder is ouder geworden…

Brief van Chaja Waterman aan haar zus Mirjam vanuit kamp Westerbork

Kruimink, Rudolf Maurits, barak 59, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-15 Plaats: Westerbork, kamp

Kruimink, Rudolf Maurits, barak 59, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-15 Plaats: Westerbork, kamp

Sonderausweis van Lotte Fried-Schmulewitz

Personen