We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Acohen, Maurits (en Esther) Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg, maandagavond om 20.00 uur Datum: 1943-02 Onderwerp: pakket 3 ontvangen; thuis is nog tarwe en gerst en rogge; nog niet uit de kleren geweest. De nacht in de theaterstoelen geslapen; van moeder vernomen over kamp Vught; vanavond komen er weer nieuwe mensen in de schouwburg; het is in de zaal nog heter dan in de zomer; kunnen zich haast niet bewegen; alleen met een sper kan je vrijkomen; afgelopen nacht op de klapstoelen geslapen; het is tjokvol in de schouwburg, met een tropische temperatuur; al bijna een week niet uit zijn kleren geweest; voorlopig afscheid nemen; het eten in de schouwburg was goed, als het in Vught ook zo is, dan is het best…

Van: Acohen, Maurits (en Esther) Aan: Acohen, Raphael en zijn vrouw Plaats: Joodse schouwburg, maandagavond om 20.00 uur Datum: 1943-02 Onderwerp: pakket 3 ontvangen; thuis is nog tarwe en gerst en rogge; nog niet uit de kleren geweest. De nacht in de theaterstoelen geslapen; van moeder vernomen over kamp Vught; vanavond komen er weer nieuwe mensen in de schouwburg; het is in de zaal nog heter dan in de zomer; kunnen zich haast niet bewegen; alleen met een sper kan je vrijkomen; afgelopen nacht op de klapstoelen geslapen; het is tjokvol in de schouwburg, met een tropische temperatuur; al bijna een week niet uit zijn kleren geweest; voorlopig afscheid nemen; het eten in de schouwburg was goed, als het in Vught ook zo is, dan is het best…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan haar zoon en schoondochter vanuit de Joodse Schouwburg

Afbraak kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portretfoto van Wessel-Oostra, Marianne.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto is gedrukt als een ansichtkaart.

Portret van Marianne Wessel-Oostra

Revisietekening van de elektrische installatie barak 103 Schattenberg&nbsp; Datum: 1952-08-20

Revisietekening van de elektrische installatie barak 103 Schattenberg&nbsp; Datum: 1952-08-20

Plattegrond van de elektrische installatie in barak 103 in het woonoord Schattenberg

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

Revisie elektrische installatie, wachtgebouw barak 75 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:50&nbsp; Datum: 1951-09-27

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 75 in het woonoord Schattenberg

Revisietekening elektrische installatie van het Casino, barak 208 Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-10-03

Revisietekening elektrische installatie van het Casino, barak 208 Woonoord Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951-10-03

Plattegrond van de elektrische installatie van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 41 Schattenberg&nbsp;met keukenbarak. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-12 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 41 Schattenberg&nbsp;met keukenbarak. Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-01-12 Opmerking: woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 41 en een keukenbarak in woonoord Schattenberg

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-12 Onderwerp: registratie van de Joodse inwoners bij de Voorlichtingsbureaus in Den Haag op 16 en 17 november 1942.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers van de Voorlichtingsbureaus Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-11-12 Onderwerp: registratie van de Joodse inwoners bij de Voorlichtingsbureaus in Den Haag op 16 en 17 november 1942.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag aan de Voorlichtingsbureaus in verband met registratie van de Joodse inwoners

Plattegrond, doorsnede en aanzichten van barak 110 Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09 Opmerking: smederij

Plattegrond, doorsnede en aanzichten van barak 110 Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1958-09 Opmerking: smederij

Plattegrond met aanzichten en een doorsnede van barak 110 in het woonoord Schattenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 110

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 15&nbsp; Met riolering Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: riolering en woonfunctie. Een gang in het midden met aan weerzijden kamers.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 15&nbsp; Met riolering Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: riolering en woonfunctie. Een gang in het midden met aan weerzijden kamers.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 15 in het woonoord Schattenberg

Van: Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Onderwerp: instructie voor boekhouding.

Van: Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-28 Onderwerp: instructie voor boekhouding.

Instructie voor boekhouding in Interneringskamp Westerbork

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 85 en een keukenbarak Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-11 &nbsp;

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 85 en een keukenbarak Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-11 &nbsp;

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 85 en een keukenbarak in het woonoord Schattenberg

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-26 Onderwerp: lijst van meubilaire goederen die het eigendom van derden kunnen zijn. Bl.1: begeleidende brief. Bl.2 t/m 20: Lijst met goederen en de barakken waar deze goederen zich bevinden.

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-26 Onderwerp: lijst van meubilaire goederen die het eigendom van derden kunnen zijn. Bl.1: begeleidende brief. Bl.2 t/m 20: Lijst met goederen en de barakken waar deze goederen zich bevinden.

Lijst van de heer Heikens met goederen in de barakken die eigendom van derden kunnen zijn

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 27&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: werkplaatsen en magazijnen.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 27&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: werkplaatsen en magazijnen.

Plattegrond met aanzichten en een doorsnede van barak 27 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp;en de keukenbarakken. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-08

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 6&nbsp;en de keukenbarakken. Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-08

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 6 en de keukenbarakken in het woonoord Schattenberg

Van: Heikens, H., Hoofd Inwendige Dienst Aan: Hoofden van de gezinnen van huizen 1 t/m 9 en de barakken 8, 10 en 44. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-12 Onderwerp: tarievenlijst wasserij Interneringskamp Westerbork.

Van: Heikens, H., Hoofd Inwendige Dienst Aan: Hoofden van de gezinnen van huizen 1 t/m 9 en de barakken 8, 10 en 44. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-01-12 Onderwerp: tarievenlijst wasserij Interneringskamp Westerbork.

Lijst van tarieven voor de wasserij in Interneringskamp Westerbork voor het personeel

Model.&nbsp; Gemaakt van hout.&nbsp; Beschilderd.&nbsp; Schaal 1:500.&nbsp; Het betreft hier barak 11 van kamp Westerbork.&nbsp; Op het dak is aangegeven dat deze woning een telefoon- aansluiting had. De maquette stond in 1950 in de vroegere Kommandantur, schuin tegen de muur opgesteld. &nbsp;Volgens schenker dateert deze vermoedelijk nog uit de oorlogsperiode. (in het kamp was een maquettebouw-werkplaats aanwezig) Barakken die voor 1950 waren gesloopt waren ook van de maquette weggehaald. De maquette is gebruikt tot 1970 toen het kamp definitief werd afgebroken. Ook tijdens de Schattenberg periode werd de maquette steeds up to date gehouden. De vier geschonken barakken werden op het laatst ook van de maquette afgehaald. De schenker mocht deze modellen toen hebben aangezien ze anders toch werden weggegooid. Wat er met de rest van de maquette is gebeurd is bij de schenker niet bekend.

Model.&nbsp; Gemaakt van hout.&nbsp; Beschilderd.&nbsp; Schaal 1:500.&nbsp; Het betreft hier barak 11 van kamp Westerbork.&nbsp; Op het dak is aangegeven dat deze woning een telefoon- aansluiting had. De maquette stond in 1950 in de vroegere Kommandantur, schuin tegen de muur opgesteld. &nbsp;Volgens schenker dateert deze vermoedelijk nog uit de oorlogsperiode. (in het kamp was een maquettebouw-werkplaats aanwezig) Barakken die voor 1950 waren gesloopt waren ook van de maquette weggehaald. De maquette is gebruikt tot 1970 toen het kamp definitief werd afgebroken. Ook tijdens de Schattenberg periode werd de maquette steeds up to date gehouden. De vier geschonken barakken werden op het laatst ook van de maquette afgehaald. De schenker mocht deze modellen toen hebben aangezien ze anders toch werden weggegooid. Wat er met de rest van de maquette is gebeurd is bij de schenker niet bekend.

Model

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 16&nbsp; Met riolering Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1963-02-26 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 16&nbsp; Met riolering Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1963-02-26 Opmerking: riolering en woonfunctie

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 16 in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 209&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-12&nbsp; Betreft kindertehuis

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 209&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-12&nbsp; Betreft kindertehuis

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 209, het kindertehuis in woonoord Schattenberg

Riolering barak 208, het voormalige casino&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Opmerking: Dit voormalige casino van de SS werd in de Schattenberg periode gebruikt als woonplek voor verplegend- en onderwijzend personeel en als keuken en eetzaal voor het niet-Moluks personeel dat inwonend was. &nbsp;&nbsp;

Riolering barak 208, het voormalige casino&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Opmerking: Dit voormalige casino van de SS werd in de Schattenberg periode gebruikt als woonplek voor verplegend- en onderwijzend personeel en als keuken en eetzaal voor het niet-Moluks personeel dat inwonend was. &nbsp;&nbsp;

Plattegrond van de riolering van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Het leggen van riolering nabij barak 209 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:200 en 1:20&nbsp; Datum: 1958-06 Opmerking: nieuwe waterzuivering

Het leggen van riolering nabij barak 209 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:200 en 1:20&nbsp; Datum: 1958-06 Opmerking: nieuwe waterzuivering

Bouwtekening van de aanleg van riolering in de buurt van barak 209

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 10&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-13 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 10&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-13 Opmerking: woon- en slaapkamers

Plattegrond met aanzichten en een doorsnede van barak 10 in het woonoord Schattenberg

Het doen van tijdelijke voorzieningen aan barak 25 Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-03-14&nbsp; Opmerking: bestaande toestand: ambachtsschool nieuwe toestand: 3 leslokalen voor L.O.

Het doen van tijdelijke voorzieningen aan barak 25 Schattenberg Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1957-03-14&nbsp; Opmerking: bestaande toestand: ambachtsschool nieuwe toestand: 3 leslokalen voor L.O.

Plattegrond over aanpassingen in barak 25 voor lesdoeleinden in het woonoord Schattenberg

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 208&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerkingen: woongelegenheid voor verplegend- en onderwijsgevende niet-Moluks personeel.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 208&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerkingen: woongelegenheid voor verplegend- en onderwijsgevende niet-Moluks personeel.

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 208 in het woonoord Schattenberg

Sonder-Ausweis Jas, David, 17-1-13, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Jas, David, 17-1-13, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van David Jas

Personen