We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Ministerie van Justitie Aan:&nbsp;van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1950-11-16 Onderwerp: verklaring van overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt.

Van: Ministerie van Justitie Aan:&nbsp;van Cleef, R. Plaats: Den Haag Datum: 1950-11-16 Onderwerp: verklaring van overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt.

Verklaring van het Ministerie van Justitie aan Rozette van Cleef over het overlijden van Aaltje (Hilversum) Roodveldt

Jacob van der Woude voor de barak waarin hij woonde. Joods werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Jacob van der Woude voor de barak waarin hij woonde. Joods werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Jacob van der Woude bij een barak in een Joods werkkamp

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lievelingen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-15 Onderwerp: Jules is overleden, Lies was bij hem. Hij vroeg vanmorgen nog om een stukje chocolade dat Lies gelukkig bij zich had. Om 8 uur in de ochtend is hij heengegaan. "Heel alleen moest ik dit alles doormaken. De derde, eerst onze lieve mamma en Henny en nu Jules, alles, wat ons zo lief was en dit voor mij een dubbel verlies. Sieg (fried) wat moet ik beginnen?

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lievelingen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-15 Onderwerp: Jules is overleden, Lies was bij hem. Hij vroeg vanmorgen nog om een stukje chocolade dat Lies gelukkig bij zich had. Om 8 uur in de ochtend is hij heengegaan. "Heel alleen moest ik dit alles doormaken. De derde, eerst onze lieve mamma en Henny en nu Jules, alles, wat ons zo lief was en dit voor mij een dubbel verlies. Sieg (fried) wat moet ik beginnen?

Brief van Lies aan lievelingen vanuit kamp Westerbork

Van: Boas, Salomon Onderwerp: de ontvanger van het bericht wordt gevraagd de heer L. Boas mede te delen dat de nieuwe pakjesregeling vanaf 16 december ingaat. Dit betekent dat mevr. Boas-Snuyff (als alleenstaande) 1 keer per 6 week een pakketje mag ontvangen en het gezin van haar zoon (Salomon) 1 keer per 4 weken. Vervolgens de vraag of L. de eerste dagen zoveel mogelijk levensmiddelen kan sturen die bewaard kunnen blijven. De familie Asman moet verteld worden dat het goed gaat en dat Esthertje bijna is genezen van een keel- en oorontsteking. Ze verblijft in het ziekenhuis, omdat daar de verzorging en verwarming beter is dan in de barak.&nbsp;

Van: Boas, Salomon Onderwerp: de ontvanger van het bericht wordt gevraagd de heer L. Boas mede te delen dat de nieuwe pakjesregeling vanaf 16 december ingaat. Dit betekent dat mevr. Boas-Snuyff (als alleenstaande) 1 keer per 6 week een pakketje mag ontvangen en het gezin van haar zoon (Salomon) 1 keer per 4 weken. Vervolgens de vraag of L. de eerste dagen zoveel mogelijk levensmiddelen kan sturen die bewaard kunnen blijven. De familie Asman moet verteld worden dat het goed gaat en dat Esthertje bijna is genezen van een keel- en oorontsteking. Ze verblijft in het ziekenhuis, omdat daar de verzorging en verwarming beter is dan in de barak.&nbsp;

Bericht van Salomon Boas aan Louis Boas vanuit kamp Westerbork

Van: Nederlandsche Roode Kruis, Inlichtingendienst voor Burgers Aan: Boas, Salomon Datum: 1944-02-14 Plaats: 's-Gravenhage Onderwerp: mededeling dat er een telegram voor de familie Boas is binnengekomen van M. Frank uit Netanya, met daarin de officiële regeringsnummers van hun toelatingsvergunning voor de Palestina-veteranenlijst.

Van: Nederlandsche Roode Kruis, Inlichtingendienst voor Burgers Aan: Boas, Salomon Datum: 1944-02-14 Plaats: 's-Gravenhage Onderwerp: mededeling dat er een telegram voor de familie Boas is binnengekomen van M. Frank uit Netanya, met daarin de officiële regeringsnummers van hun toelatingsvergunning voor de Palestina-veteranenlijst.

Brief van het Rode Kruis aan Salomon Boas over de binnenkomst van een telegram

Plaatsen in kamp Westerbork

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-23 Onderwerp: de schrijfster wil overmorgen langskomen om een pakje af te leveren (mogelijk gaat het om een pakketje voor de familie Kwieser in kamp Westerbork. Alleen Joden mogen pakketjes naar het kamp sturen).

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-23 Onderwerp: de schrijfster wil overmorgen langskomen om een pakje af te leveren (mogelijk gaat het om een pakketje voor de familie Kwieser in kamp Westerbork. Alleen Joden mogen pakketjes naar het kamp sturen).

Briefkaart van mevrouw Buiten aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van:&nbsp; Aan: Schoemaker, fam. (oud werkgever van de schrijver, bakkerij) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: op transport gaan, de volgende dag met 1000 personen; beschrijving van transport naar Westerbork, na een verblijf van 24 uur in het Joodse werkkamp De Linde, lopend naar Hoogeveen, met de trein naar Hooghalen en weer lopend naar het kamp; in kamp Westerbork ingezet bij de wegenbouw; voorbereiding treffen voor het transport van de volgende dag.

Van:&nbsp; Aan: Schoemaker, fam. (oud werkgever van de schrijver, bakkerij) Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: op transport gaan, de volgende dag met 1000 personen; beschrijving van transport naar Westerbork, na een verblijf van 24 uur in het Joodse werkkamp De Linde, lopend naar Hoogeveen, met de trein naar Hooghalen en weer lopend naar het kamp; in kamp Westerbork ingezet bij de wegenbouw; voorbereiding treffen voor het transport van de volgende dag.

Brief gericht aan de familie Schoemaker gestuurd vanuit kamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf Twee mannen zijn bij een hooibult aan het werk.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Twee mannen zijn bij een hooibult aan het werk.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Hooien op het land bij kamp Westerbork

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Briefkaart van Emmy aan Nel In't Veld vanuit ziekenhuis Groningen

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 7&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-04

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 7&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1961-02-04

Plattegrond met aanzichten en doorsnede van barak 27 in het woonoord Schattenberg

Arbeitskarte Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-06 Ingedeeld bij Groep Kartoffelkuche

Arbeitskarte Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-10-06 Ingedeeld bij Groep Kartoffelkuche

Arbeitskarte van Esther Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Van: Fuldauer, Henri Aan: familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-08 Onderwerp: illegale brief; al een tijd niets gehoord; zou de post niet overkomen, de censuur is heel streng; zorg dat de brief leesbaar is en schrijf niets over politieke gebeurtenissen; papieren uit Luxemburg nog steeds niet aangekomen; voor de tweede maal ingeënt tegen tyfus, moet nog een keer deze behandeling ondergaan; behoefte aan schermesjes; werkkring is niet onaangenaam, eigen baas, maar hij blijft gevangen…; over kost en behandeling niet te klagen; over politieke gebeurtenissen doen in Westerbork allerlei verhalen de ronde, niets is echter serieus te nemen; Witjas en kennis was laatst in Amsterdam, zakenreis; Henri vermoed dat er post wordt achtergehouden…

Van: Fuldauer, Henri Aan: familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-08 Onderwerp: illegale brief; al een tijd niets gehoord; zou de post niet overkomen, de censuur is heel streng; zorg dat de brief leesbaar is en schrijf niets over politieke gebeurtenissen; papieren uit Luxemburg nog steeds niet aangekomen; voor de tweede maal ingeënt tegen tyfus, moet nog een keer deze behandeling ondergaan; behoefte aan schermesjes; werkkring is niet onaangenaam, eigen baas, maar hij blijft gevangen…; over kost en behandeling niet te klagen; over politieke gebeurtenissen doen in Westerbork allerlei verhalen de ronde, niets is echter serieus te nemen; Witjas en kennis was laatst in Amsterdam, zakenreis; Henri vermoed dat er post wordt achtergehouden…

Brief van Henri Fuldauer aan familie vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-20 Onderwerp: alle wasgoed ontvangen, geen levensmiddelen.

Van: Lierens, D. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-20 Onderwerp: alle wasgoed ontvangen, geen levensmiddelen.

Briefkaart van D. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: de gemeente Westerbork Aan: Nieuwkerk,&nbsp;Marinus, B.B.&nbsp; Plaats: Westerbork Datum: 1954-06-25 Onderwerp: duur verblijf in kamp Westerbork en deportatie naar Theresienstadt.

Van: de gemeente Westerbork Aan: Nieuwkerk,&nbsp;Marinus, B.B.&nbsp; Plaats: Westerbork Datum: 1954-06-25 Onderwerp: duur verblijf in kamp Westerbork en deportatie naar Theresienstadt.

Verklaring van de gemeente Westerbork over het verblijf in het kamp van Marinus Nieuwkerk

Sonder-Ausweis&nbsp; Agsterribbe, Alex, 21-5-29, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Agsterribbe, Alex, 21-5-29, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Alex Agsterribbe